Inger-Mari Aikio
Translator
on Lyrikline: 12 poems translated
from: 北萨米文 to: 芬兰文, 英文
Original
Translation
čuođis
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
moson jus oktii
buot mu albmát
čoahkkanivčče mu lusa
oktanaga
maiddái dat
geat leat jo jápmán
iđđes dakkárin
go ledje nuorran
eahkedis dakkárin
go leat dál
dahje livčče
jus ealášedje
maid dajašedje?
maid dagašedje?
maid mun?
geat vel
háliidivčče muinna?
geainna mun?
mo dat geaiguin anašin
dušše danin go ledjen oktonas
dahje go in lean
fidnen guhkes áigái?
naba dat geaid
duođai ráhkistin?
dovdduid siepmanat
albmáid siepmanat
čuođi geardde seahkanan
čuođi geardde nohkan
čuohte gova seđđon
čuohte albmá nulppagan
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
sata
芬兰文
entä jos kaikki mieheni
kokoontuisivat joskus
yhtaikaa luokseni,
myös kuolleet,
aamulla nuorina,
illalla sellaisina kuin ovat
tai olisivat
jos eläisivät
mitä he sanoisivat tai tekisivät?
mitä minä?
ketkä haluaisivat minua?
keitä minä?
entä ne joita nain
yksinäisyyttäni
tai kun olin puutteessa?
ne joita rakastin todella?
tunteiden, miesten siemenet
sameutuneet sata kertaa
sekoittuneet sata kertaa,
sata sarvensa tiputtanutta
vuostegulgii
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
fišš fasti! guolggat!
bargga jo
ráhkket
vákset
gavvit
navvit!
áinnas gieđavuliid
dieđus julggiidge
ja die dieppe maid
ii oktage hálit guolggaid njálbmái!
nissonolmmoš
galgá leat šallat
linis, livttis
jeagadat gilvvu oarjemáilmmi media
jegolaččat ligget sohkkara
darvehat guolggaid sohkarspábbii
mirkkovuoiddasge buorre
muh buoremus laser
eai šat oppa šattage!
ávdugas eallin go
albmát ráhkistit
iežaset litna, álás
guolggahis eŋgeliiddiset
dušše moai
basuhetne iežame miestagiid
čurvvošeimme jus jolggadivččiime
elloset guolggat!
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
vastakarvaan
芬兰文
hitto näitä karvoja!
höylää
vahaa
nypi
kisko juurineen!
kainalot ainakin
ja sääret
häpykarvat myös
kukaan ei halua niitä suuhunsa!
naisen
on oltava sileä
pehmeää satiinia
länsimedia opettaa:
lämmitä sokerimassa
repäise myötäkarvaan
myrkkyvoiteet toimivat myös
mutta laser on tehokkain
eivät kasva enää!
autuasta kun
miehet saavat rakastaa
pehmeitä ja alastomia
karvattomia enkeleitään
mutta me
pyhitämme salaa puskamme
huutaisimme jos kehtaisimme
eläköön karvat!
boalddáhat
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
iđitviđá livččii vuogas
muh guossit boahtimin
ferte doapmalit
bassat láhttiid
basaldat gieđas
gomuštan
oh jus dál de boađášit
maŋábeale
duhppen láibedáiggi
gievkkanbeavddi alde
heivešii ovdal go
botkalan jáffuid
álo mielas
don ja du
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
polte
芬兰文
aamulla haluttaisi
mutta vieraita on tulossa
on imuroitava
pestävä lattiat
kyykistelen
luuttu kourassa
tulisitpa
takaapäin
alustan leipätaikinaa
keittiön pöydällä
tulisitpa tässäkin,
ennen kuin levitän jauhot
sinä ja sinun
aina mielessä
oskkáldas
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
čevllohalan
bassi riekkis
šealgá oaivvi alde
buorre eamit
gutnálaš nisu
leamašan oskkáldas
oppa dan áiggi
go leamašan duinna
in oppa cummistange
nuppi albmá
ná láhtte albma olmmoš
luohtehahtti ja soabalaš
ii miige bieggaoivviid
dieđán mii lea ovddasvástádus
lean buohkaide ovdamearkan
earát furrošit
rasildit suoli
čáhppes giellásat
bihkkadit njeacci
báidnet njuokčama
mu oamedovdu gal čeaská
dan goardagis liggedalan
muhtimin
menddo báhkka
njunni buollá
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
pyhyyden mitta
芬兰文
leuhkin
sädekehä
kimaltelee pään päällä
hyvä vaimo
kunniallinen nainen
aina uskollinen
sinulle, miehelleni
en edes pussannut
toista miestä
koko aikana
näin elää kunnon ihminen
luotettava ja sopuisa
ei tuulten vietävissä
tunnen vastuuni
olen esimerkillinen
muut huoraavat
salarakkaiden kanssa
mustat valheet
tervaavat lärvin
tahraavat kielen
minun omatuntoni hohtaa valkeana
sen paahteessa lämmittelen
joskus
liian kuuma
nokka palaa
luovus
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
raban vearráha
rišahan geahppa ilu
návddašan addálas eallimis
lean ollásit du
dalle go lean duinna
muhto dušše dalle
lean maid su
ja su ja su ja su ja su
ja de lean fas du
ollásit ja oppalaččat
aiddo dalle go lean
das ja dalle ráhkistan
lean jorri bearal
inge divtte ovttage šat
čugget árppu iežan čađa
njukčaáiggit leat meattá
girddašan ja skavvehalan
vilddáskan guolbbavirožin
lean ollásit du
dalle go lean duinna
dušše fal dalle
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
irti
芬兰文
avaan luukut ja
pirskottelen kevyttä iloa
nautiskelen anteliaasta elämästä
olen kokonaan sinun
kun olen kanssasi
mutta vain silloin
olen myös hänen
ja hänen ja hänen ja hänen
ja sitten taas sinun
kokonaan ja täysin
juuri sillä hetkellä
rakastan siinä ja silloin
olen pyörivä helmi
enää kukaan ei pujota
lankaa lävitseni
joutsenajat ovat ohi
lentelen ja liitelen
levoton kangassirri
olen kokonaan sinun
kun olen kanssasi
mutta vain silloin
boares gussa
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
čoavji dego cubbos
liiki dego sfinx bussás
bahta govddit go vuotnaheasttas
čiččit dego rahkkeviercca bállut
liemastan alccesan
njálgáid, gáhkuid, vuojaid
buot sturrot
stuorrumis sturrot
dušše iešdovdu játná
giige ii fuola
giige ii hálit
geasage in dohkke
ja go in
de liemastan lasi
boares gussa riehpu
okto hiŋgalisttis
menddo sitkat biergunge
buoremus bálkestit horttiide
dahje jávistit roggái
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
vanha lehmä
芬兰文
maha kuin sammakolla
iho kuin sfinx-kissalla
perse leveämpi kuin virtahevolla
tissit kuin siitospässin kivekset
tarjoilen itselleni
karkkia, kakkuja, kermaa
kaikki paisuu paisumistaan
vain itsetunto kutistuu
kukaan ei huoli
kukaan ei halua
– tarjoilen siis lisää,
ikäloppu lehmänreppana
yksin parressa
liian sitkeä liha
nakatkaa kulkukoirille
tai peittäkää kuoppaan
3 haikus (from polar night)
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
suoivvahis suoivvan
orusta muohttat ala
seavdnjadasa váibmosii
seavdnjada báidnin
fálli čoakkaša čalmmiid
skoađasta biekkaid beasi
álás oavssážat
giessasit sámmáliidda
nohkket biekka gietkamii
from: Beaivváš čuohká gaba/Aurinko juo kermaa
Guovdageaidnu: DAT, 2014
Audio production: Haus für Poesie
3 Haikus (from polar night)
芬兰文
varjoton varjo
lumisella polulla
seisahtaa nyt pimeys
sininen haukka
keräilee jääkiteitä
kutoo pesää tuulelle
alaston oksa
vetää sammalta peitoksi
nukahtaa tuulen kehtoon
Máilmmis dása (excerpt)
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
ájačáhci
honnet ja
silkeguobbara lákca
ráhkesvuođa juhkamuš
bajándálki
vuojada mu siste
ravddas ravdii
miehtá almmiávgadasa
jietna joavdá easkka
golmma mánu geažes
geassemánnu
ii dohkken
ii idja
ii iđit
ii beaivi
ii eahket
iige suoidnemánu idja
iige iđitidja
iige árraiđit
vurddii beaivváža suotnjariid
jo bures ligget
ovdal go de
viimmat
buorre iđit
spábbačiekči
guhkki
lei mátki
áhččát
sálte munno
gatnjaliiguin
guovttevahkkosažžan
álge eahketčierrát
beannot lihttera
ovccis gaskaidjii
sus gatnjalat
munnos bivastagat
beakkán čeahpes musihkkár
guokte konseartta beaivvis
golbma diimmu hávil
guldaleaddjin dušše
eadni ja áhčči
beaivi beaivvi
idja ija maŋŋá
snuđđu
čierru
bárgu
báárgu
bááááárguuuuu
holvu
hoooooolvuuuuuuuuuuuuuuuuu
gillju
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
gottášingo su
vai iežan?
oh go sáhtášinge
máhcahit su
dohko gos bođiige
bidjat fárrui báberstuhka
masa čálestan “vihki”
dahje “boasttu gálvu”
das son čohkká
beaŋkka alde
mieiggada
ruškes čalmmat
uhca albmáš
áidna bargun
stuorrut
ja das mun čohkkán
beavdeguoras
mieiggadan
alit čalmmat
váiban eadni
áidna bargun
stuorrut suinna
ja nu dáhpáhuvaige
ahte sturron
ja son stuorui
ja mii stuoruimet
guovtte jagis
guovtte guhkes jagis
ráhkis
ráhkis uhca albmáš
ja ráhkis
ráhkis stuorra almmái
mii!
MII!
from: Máilmmis dása
Guovdageaidnu: DAT, 2001
Audio production: Haus für Poesie, 2019
Maailmalta tähän
芬兰文
lähdevettä
hunajaa
silkkitatin kermaa
ole hyvä
maista
rakkauden juomaa
ukonilma
uiskentelee sisälläni
pitkin taivaan avaruutta
ääni saapuu vasta
kolmen kuukauden kuluttua
kesäkuu
ei kelvannut
ei yö
ei aamu
ei päivä
ei ilta
eikä heinäkuun yö
eikä aamuyö
eikä varhainen aamu
odotti auringonsäteiden
alkavan lämmittää
ennen kuin
viimeinkin
hyvää huomenta
jalkapalloilija
matkasi
oli pitkä
isäsi
suolaa meitä
kyynelillään
kaksiviikkoisena
aloitit iltahuudot
puolitoista litraa
yhdeksästä puoleenyöhön
sinulla kyyneleitä
meillä hikeä
loistava muusikko
kaksi konserttia päivässä
kolme tuntia kerrallaan
kuuntelijoina vain
äiti ja isä
päivä päivän
yö yön jälkeen
nyyhkyttää
itkee
parkuu
paarrrrrkuuuuuu
paaarrrrrkuuuuuuu
ulvoo
ullllllvoooooooooooooooooooooooooooooo
kiljuu
killllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
tappaisinko hänet
vai itseni?
kunpa voisinkin
palauttaa sinut
sinne mistä tulitkin
kirjoittaa lapulle
”viallinen”
tai ”väärä tuote”
siinä hän istuu
tuolilla
nojailee
ruskeasilmäinen
pikku mies
ainoana tehtävänään
kasvaa
ja siinä minä katselen
pöydän ääressä
nojailen
sinisilmäinen
väsynyt äiti
ainoana tehtävänäni
kasvaa hänen kanssaan
ja niin tapahtuikin
että kasvoin
ja hän kasvoi
ja me kasvoimme
kahdessa vuodessa
kahdessa pitkässä vuodessa
rakas
rakas pikku mies
ja rakas
rakas iso mies
me!
ME!!!
Published by Kustannus-Puntsi & DAT 2006
Máilmmis dása (excerpt)
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
ájačáhci
honnet ja
silkeguobbara lákca
ráhkesvuođa juhkamuš
bajándálki
vuojada mu siste
ravddas ravdii
miehtá almmiávgadasa
jietna joavdá easkka
golmma mánu geažes
geassemánnu
ii dohkken
ii idja
ii iđit
ii beaivi
ii eahket
iige suoidnemánu idja
iige iđitidja
iige árraiđit
vurddii beaivváža suotnjariid
jo bures ligget
ovdal go de
viimmat
buorre iđit
spábbačiekči
guhkki
lei mátki
áhččát
sálte munno
gatnjaliiguin
guovttevahkkosažžan
álge eahketčierrát
beannot lihttera
ovccis gaskaidjii
sus gatnjalat
munnos bivastagat
beakkán čeahpes musihkkár
guokte konseartta beaivvis
golbma diimmu hávil
guldaleaddjin dušše
eadni ja áhčči
beaivi beaivvi
idja ija maŋŋá
snuđđu
čierru
bárgu
báárgu
bááááárguuuuu
holvu
hoooooolvuuuuuuuuuuuuuuuuu
gillju
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu
gottášingo su
vai iežan?
oh go sáhtášinge
máhcahit su
dohko gos bođiige
bidjat fárrui báberstuhka
masa čálestan “vihki”
dahje “boasttu gálvu”
das son čohkká
beaŋkka alde
mieiggada
ruškes čalmmat
uhca albmáš
áidna bargun
stuorrut
ja das mun čohkkán
beavdeguoras
mieiggadan
alit čalmmat
váiban eadni
áidna bargun
stuorrut suinna
ja nu dáhpáhuvaige
ahte sturron
ja son stuorui
ja mii stuoruimet
guovtte jagis
guovtte guhkes jagis
ráhkis
ráhkis uhca albmáš
ja ráhkis
ráhkis stuorra almmái
mii!
MII!
from: Máilmmis dása
Guovdageaidnu: DAT, 2001
Audio production: Haus für Poesie, 2019
From the World and Home
英文
spring water
honey and
the silk mushroom’s cream
the juice of love
a thunderstorm
rages within me
from edge to edge
over the entire firmament of heaven
first after three months
the sound comes forth
june
was not good enough
not night
not morning
not day
not evening
not july night either
not dawn
not early morning
first when the sunbeams
made really warm
then
finally
good morning
soccer player
it was a long
trip
your father
salts us down
with tears
at two weeks of age
the nighttime screaming started
one and a half liters
between nine and midnight
his tears
our sweat
like a famous musician
two concerts every day
three hours straight
with only two listeners
mother and father
day after day
night after night
whimpers
cries
screams
screeams
screeeeeamsssss
howls
hoooooowlsssssssssssssssss
bawls
baaaaaaaaaaaawlsssssssssssssss
shall I take his life
or mine?
oh if I could only
send him back
where he came from
send him with a note
where I write either “defective”
or “wrong delivery”
here he sits
on a chair
he rests
the brown-eyed
little man
his only assignment
to grow
and here I sit
at the end of the table and watch
I rest
the blue-eyed
tired mother
my only assignment
to grow with him
and so it happened
that I grew
and he grew
and we grew
for two years
two long years
dear
dear little man
and dear
dear big man of mine
we
WE!!!
©2004 Nordic Studies Press, Chicago
[divtte liikkiideame]
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
divtte liikkiideame
vuos susttašit
guđet guoimmiska
vuorddes dassá
go oahpásmuvvaba
from: Roađđi – Rosa Boreal – Boreal Rose
Helsinki: Sivuvalo project, 2016
Audio production: Haus für Poesie, 2019
[let our skins]
英文
let our skins
first sniff
each other
wait until
they get to know
[látnjá ii jeara diimmu]
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
látnjá ii jeara diimmu
das lea mearihis olu áigi
muorra jearrá diimmu
ja rehkenastá
goas máihllis láhppo sohkar
soarvi ii jeara diimmu
das lea mearihis olu áigi
from: Roađđi – Rosa Boreal – Boreal Rose
Helsinki: Sivuvalo project, 2016
Audio production: Haus für Poesie, 2019
[the sapling doesn’t ask the time]
英文
the sapling doesn’t ask the time
it has an ocean of time
the tree asks the time and reckons
when its sap will lose all passion
the snag doesn’t ask the time
it has an ocean of time
čuođis
北萨米文 | Inger-Mari Aikio
moson jus oktii
buot mu albmát
čoahkkanivčče mu lusa
oktanaga
maiddái dat
geat leat jo jápmán
iđđes dakkárin
go ledje nuorran
eahkedis dakkárin
go leat dál
dahje livčče
jus ealášedje
maid dajašedje?
maid dagašedje?
maid mun?
geat vel
háliidivčče muinna?
geainna mun?
mo dat geaiguin anašin
dušše danin go ledjen oktonas
dahje go in lean
fidnen guhkes áigái?
naba dat geaid
duođai ráhkistin?
dovdduid siepmanat
albmáid siepmanat
čuođi geardde seahkanan
čuođi geardde nohkan
čuohte gova seđđon
čuohte albmá nulppagan
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019
hundred
英文
hundred (translated by K.S)
what if all my men
were to gather around me
at the same time,
the dead ones too,
young in the morning,
in the evening just as they are
or would be
if they lived
what would they say or do?
what would I?
who would want me?
who would I?
and what about the ones I bedded
in my loneliness
or my horniness?
the ones I really loved?
the seeds of feelings, of men
clouded a hundred times
mixed a hundred times,
a hundred who dropped their antlers
hundred (translated by Ima)
what if once
all my men
would gather in my house
at the same time
also those
who have passed away
in the morning
as they were, when young
in the evening
as they are now
or would be
if still alive
what would they say?
what would they do?
and me?
who would still
want me?
whom, I?
what about those with whom I fucked
only because I was lonely
or hadn’t had anybody
for a long time?
what about those
I really loved?
the seeds of emotions
the seeds of men
a hundred times mixed
a hundred times ended
a hundred pictures faded
a hundred men who lost their antlers