Nina Mazjasch  (Ніна Мацяш)
Translator

on Lyrikline: 5 poems translated

from: poljščina to: beloruščina

Original

Translation

Grecki posąg

poljščina | Wisława Szymborska

Z pomocą ludzi i innych żywiołów
nieźle się przy nim napracował czas.
Najpierw pozbawił nosa, później genitaliów,
kolejno palców u rąk i u stóp,
z biegiem lat ramion, jednego po drugim,
uda prawego i uda lewego,
pleców i bioder, głowy i pośladków,
a to, co już odpadło, rozbijał na części,
na gruz, na żwir, na piasek.

Kiedy w ten sposób umiera ktoś żywy,
wypływa dużo krwi za każdym ciosem.

Posągi marmurowe giną jednak biało
i nie zawsze do końca.

Z tego, o którym mowa, zachował się tors
i jest jak wstrzymywany przy wysiłku oddech,
ponieważ musi teraz
przyciągać
do siebie
cały wdzięk i powagę
utraconej reszty.

I to mu się udaje,
to mu się jeszcze udaje,
udaje i olśniewa,
olśniewa i trwa –
Czas także tu zasłużył na pochwalną wzmiankę,
bo ustał w pracy
i coś odłożył na potem.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

ГРЭЦКАЯ СТАТУЯ

beloruščina

З дапамогай людзей ды іншых стыхіяў
час няблага пашчыраваў над ёю.
Найперш пазбавіў носа, пазьней геніталіяў,
калейна пальцаў на руках ды нагах,
зь бегам гадоў плечыкаў, аднаго за другім,
сьцягна правага і сьцягна левага,
сьпіны і клубоў, галавы і седаліцаў,
а тое, што паадпадала, паразьбіваў, пакрышыў
на друз, на жвір, на пясок.
Калі ў гэтакі спосаб хтось жывы памірае,
за кожным ударам шмат крыві выцякае.

Мармуровыя ж стоды гінуць бела
і не заўсёды дашчэнту.

З таго, пра які мова, захаваўся торс
і выдае як напяты ад затрыманага пры высілку дыханьня,
бо мусіць цяпер
прыцягваць
да сябе
усю вабнасьць і вартасьць
страчанай рэшты.

І гэта ён патрапляе,
гэта ён яшчэ патрапляе,
патрапляе і ўражвае,
уражвае і не здаецца –

Час таксама заслужыў тут ухвальнай узгадкі,
бо прыпыніўся ў працы
і штось адклаў на потым.

Пераклала Ніна Мацяш

Nieuwaga

poljščina | Wisława Szymborska

Źle sprawowałam się wczoraj w kosmosie.
Przeżyłam całą dobę nie pytając o nic,
nie dziwiąc się niczemu.

Wykonywałam czynności codzienne,
jakby to było wszystko, co powinnam.

Wdech, wydech, krok za krokiem, obowiązki,
ale bez myśli sięgającej dalej
niż wyjście z domu i powrót do domu.

Świat mógł być odbierany jako świat szalony,
a ja brałam go tylko na zwykły użytek.

Żadnych – jak – i dlaczego –
i skąd się taki tu wziął –
i na co mu aż tyle ruchliwych szczegółów.

Byłam jak gwóźdź zbyt płytko wbity w ścianę
albo
(tu porównanie, którego mi brakło).

Jedna za drugą zachodziły zmiany
nawet w ograniczonym polu okamgnienia.

Przy stole młodszym, ręką o dzień młodszą
był chleb wczorajszy inaczej krajany.

Chmury jak nigdy i deszcz był jak nigdy,
bo padał przecież innymi kroplami.

Ziemia się obróciła wokół swojej osi,
ale już w opuszczonej na zawsze przestrzeni.

Trwało to dobre 24 godziny.
1440 minut okazji.
86 400 sekund do wglądu.

Kosmiczny savoir-vivre
choć milczy na nasz temat,
to jednak czegoś od nas się domaga:
trochę uwagi, kilku zdań z Pascala
i zdumionego udziału w tej grze
o regułach nieznanych.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

БЕЗУВАЖНАСЬЦЬ

beloruščina

Я кепска паводзіла сябе ўчора ў космасе.
Суткі цэлыя пражыла, ні пра што не пытаючыся,
не дзівуючыся нічому.

Займалася будзённымі справамі,
як быццам гэта было ўсё, што павінна б.

Удых, выдых, туп ды туп, абавязкі,
але бяз думкі, сягаючай далей
ад выйсьця з дому і вяртаньня дадому.

Сьвет мог быць прыйманы як сьвет шалёны,
а я брала яго адно на звыклы ўжытак.

Ніводных – як – і дзеля чаго –
і скуль тут гэткі ўзяўся –
і навошта яму ажно столькі рухомых дэталяў.

Была як цьвік, заплытка загнаны ў сьцяну,
альбо
(тут параўнаньне, якога мне не хапіла).

Адна за другой зьяўляліся зьмены
нават у абмежаваным полі вокамгненьня.

Пры стале маладзейшым, рукой на дзень маладзейшай
быў хлеб учарашні іначай адкроены.

Хмары, як ніколі, і дождж быў, як ніколі,
бо падаў ужо ён іншымі кроплямі.

Зямля абярнулася вакол сваёй восі,
але ўжо ў пакінутай назаўжды прасторы.

Цягнулася гэта добрыя 24 гадзіны.
1440 хвілінаў аказіі.
86 400 сэкундаў дзеля ўгляданьня.

Касьмічны savoir-vivre,
хоць маўчыць наконт нас,
аднак чагосьці ад нас дамагаецца:
трошкі ўвагі, некалькі думак з Паскаля
і ўражанага ўдзелу ў гэтай гульні
зь невядомымі правіламі.

Пераклала Ніна Мацяш

Okropny sen poety

poljščina | Wisława Szymborska

Wyobraź sobie, co mi się przyśniło.
Z pozoru wszystko zupełnie jak u nas.
Grunt pod stopami, woda, ogień, powietrze,
pion, poziom, trójkąt, koło,
strona lewa i prawa.
Pogody znośne, krajobrazy niezłe
i sporo istot obdarzonych mową.
Jednak ich mowa inna niż na Ziemi.

W zdaniach panuje tryb bezwarunkowy.
Nazwy do rzeczy przylegają ściśle.
Nic dodać, ująć, zmienić i przemieścić.

Czas zawsze taki, jaki na zegarze.
Przeszły i przyszły mają zakres wąski.
Dla wspomnień pojedyncza miniona sekunda,
dla przewidywań druga,
która się właśnie zaczyna.

Słów ile trzeba. Nigdy o jedno za dużo,
a to oznacza, że nie ma poezji
i nie ma filozofii, i nie ma religii.
Tego typu swawole nie wchodzą tam w grę.

Niczego, co by dało się tylko pomyśleć
albo zobaczyć zamkniętymi oczami.

Jeśli szukać, to tego, co wyraźnie obok.
Jeśli pytać, to o to, na co jest odpowiedź.
Bardzo by się zdziwili,
gdyby umieli się dziwić,
że istnieją gdzieś jakieś powody zdziwienia.

Hasło „niepokój”, uznane przez nich za sprośne,
nie miałoby odwagi znaleźć się w słowniku.

Świat przedstawia się jasno
nawet w głębokiej ciemności.
Udziela się każdemu po dostępnej cenie.
Przed odejściem od kasy nikt nie żąda reszty.

Z uczuć – zadowolenie. I żadnych nawiasów.
Życie z kropką u nogi. I warkot galaktyk.

Przyznaj, że nic gorszego
nie może się zdarzyć poecie.
A potem nic lepszego,
jak prędko się zbudzić.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

ЖАХЛІВЫ СОН ПАЭТА

beloruščina

Уяві сабе, што мне прысьнілася.
З выгляду ўсё зусім як у нас.
Грунт пад нагамі, вада, агонь, паветра,
вэртыкаль, гарызанталь, трохкутнік, кола,
бок левы і правы.
Надвор’е трывальнае, краявіды някепскія
і шмат істотаў, абдарованых мовай.
Аднак іх мова інакшая, як на Зямлі.

У меркаваньнях пануе лад безумоўны.
Назовы да рэчаў прылягаюць шчыльна.
Нічога дадаць, адняць, перайначыць і перамясьціць.

Час заўсёды такі, які на гадзіньніку.
Мінулы і будучы маюць сьціслы асяг.
Для згадак адзіная сэкунда мінёная,
для прадбачаньняў другая,
што акурат пачынаецца.

Слоў колькі патрэбна. Ніколі ніводным забольш,
а гэта азначае, што няма паэзіі,
і няма філязофіі, і няма рэлігіі.
Такога кшталту сваволі там ня граюць ролі.
Нічога, што б далося толькі падумаць
альбо ўбачыць заплюшчанымі вачыма.

Калі шукаць, дык таго, што выразна вобак.
Калі пытацца, дык пра тое, на што ёсьць адказ.

Вельмі б зьдзівіліся,
калі б умелі зьдзіўляцца,
што існуюць дзесь нейкія прычыны зьдзіўленьня.

Кліч «трывога», прызнаны ў іх як непрыстойны,
ня меў бы адвагі знайсьціся ў слоўніку.

Сьвет паўстае яскрава
нават у глыбокай цямнечы.
Кожнаму дастаецца па даступнай цане.
Перад адойсьцем ад касы ніхто ня хоча рэшты.

З пачуцьцяў – задавальненьне. І ніякіх дужак.
Жыцьцё з кропкай ля ног. І рокат галяктыкаў.

Згадзіся, што нічога горшага
ня можа адбыцца з паэтам.
А потым нічога лепшага,
як хутчэй прачнуцца.

Пераклала Ніна Мацяш

Stary profesor

poljščina | Wisława Szymborska

Spytałam go o tamte czasy,
kiedy byliśmy jeszcze tacy młodzi,
naiwni, zapalczywi, głupi, niegotowi.

Trochę z tego zostało, z wyjątkiem młodości
– odpowiedział.

Spytałam go, czy nadal wie na pewno,
co dla ludzkości dobre a co złe.

Najbardziej śmiercionośne złudzenie z możliwych
– odpowiedział.

Spytałam go o przyszłość,
czy ciągle jasno ją widzi.

Zbyt wiele przeczytałem książek historycznych
– odpowiedział.

Spytałam go o zdjęcie,
to w ramkach, na biurku.

Byli, minęli. Brat, kuzyn, bratowa,
żona, córeczka na kolanach żony,
kot na rękach córeczki,
i kwitnąca czereśnia, a nad tą czereśnią
niezidentyfikowany ptaszek latający
– odpowiedział.

Spytałam go, czy bywa czasami szczęśliwy.

Pracuję
– odpowiedział.

Spytałam o przyjaciół, czy jeszcze ich ma.

Kilkoro moich byłych asystentów,
którzy także już mają byłych asystentów,
pani Ludmiła, która rządzi w domu,
ktoś bardzo bliski, ale za granicą,
dwie panie z biblioteki, obie uśmiechnięte,
mały Grześ z naprzeciwka i Marek Aureliusz
– odpowiedział.

Spytałam go o zdrowie i samopoczucie.

Zakazują mi kawy, wódki, papierosów,
noszenia ciężkich wspomnień i przedmiotów.
Muszę udawać, że tego nie słyszę
– odpowiedział.

Spytałam o ogródek i ławkę w ogródku.

Kiedy wieczór pogodny, obserwuję niebo.
Nie mogę się nadziwić,
ile tam punktów widzenia
– odpowiedział.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

СТАРЫ ПРАФЭСАР

beloruščina

Папытала ў яго пра той час,
калі былі мы а як жа ж яшчэ маладыя,
наіўныя, гарачыя, дурненькія ды нясьпелыя.

– Трохі з таго засталося, апроч маладосьці, –
адказаў.

Папытала ў яго, ці дасюль цьвёрда ведае,
што для чалавецтва добра, а што кепска.

– Найбольш сьмертаносная аблуда з мажлівых, –
адказаў.

Папытала ў яго пра будучыню,
ці ўсё яшчэ ясна бачыць яе.

– Зашмат прачытаў гістарычных кніжак, –
адказаў.

Папытала ў яго пра здымкі,
тыя, у рамках, на століку.

– Былі, прамінулі. Брат, кузын, братавыя,
жонка, дачушка на каленях жонкі,
кот на руках дачушкі,
і чарэшня ў квеце, а над той чарэшняй
богведзь якая птушачка ў лёце, –
адказаў.

Папытала ў яго, ці бывае часам шчасьлівы.

– Працую, –
адказаў.

Папытала ў яго пра сяброў, ці яшчэ іх мае.

– Некалькі былых маіх асыстэнтаў,
якія таксама ўжо маюць былых асыстэнтаў,
пані Людміла, якая парадчыць у доме,
хтось вельмі блізкі, але за мяжою,
дзьве пані зь бібліятэкі, абедзьве ўсьмешлівыя,
Гжэсік з дому насупраць ды Марк Аўрэль, –
адказаў.

Папытала ў яго пра здароўе і самапачуваньне.

– Забараняюць мне каву, гарэлку, цыгарэты,
нашэньне цяжкіх успамінаў і рэчаў.
Мушу ўдаваць, што ня чую гэтага, –
адказаў.

Папытала пра сад і лаўку ў садзе.

– Калі вечар пагодны, гляджу на неба.
Не магу наглядзецца,
колькі там пунктаў гледжаньня, –
адказаў.

Пераклала Ніна Мацяш

Wypadek drogowy

poljščina | Wisława Szymborska

Jeszcze nie wiedzą,
co pół godziny temu
stało się tam, na szosie.

Na ich zegarkach
pora taka sobie,
popołudniowa, czwartkowa, wrześniowa.

Ktoś odcedza makaron.
Ktoś grabi liście w ogródku.
Dzieci z piskiem biegają dookoła stołu.
Komuś kot z łaski swojej pozwala się głaskać.
Ktoś płacze –
jak to zwykle przed telewizorem,
kiedy niedobry Diego zdradza Juanitę.
Słychać pukanie –
to nic, to sąsiadka z pożyczoną patelnią.
W głębi mieszkania dzwonek telefonu –
na razie tylko w sprawie ogłoszenia.

Gdyby ktoś stanął w oknie
i popatrzył w niebo,
mógłby ujrzeć już chmury
przywiane znad miejsca wypadku.
Wprawdzie porozrywane i porozrzucane,
ale to u nich na porządku dziennym.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

ДАРОЖНЫ ВЫПАДАК

beloruščina

Яшчэ ня ведаюць,
што паўгадзіны таму
сталася там, на шашы.

На іхных гадзіньніках
гэткая сабе пара
папалудневая, чацьвярговая, верасьнёвая.

Нехта адцэджвае макарону.
Нехта ў садзе зграбае лісьце.
Дзеці зь віскам бегаюць вакол стала.
Камусь кот з сваёй ласкі дазваляе палашчыць сябе.
Хтось плача –
як зазвычай бывае пры тэлевізары,
калі нядобры Дыега здраджвае Хуаніце.
Чуецца стук у дзьверы –
нічога, гэта суседка з пазычанай патэльняй.
У пакоі зьвініць тэлефон –
пакуль толькі наконт аб’явы.

Калі б хтось падышоў да вакна
і паглядзеў на неба,
мог бы ўжо ўбачыць хмары,
прывеяныя ад месца здарэньня.
Праўда, паразрываныя, параскіданыя,
але гэта ўжо ў іх завядзёнка такая.

Пераклала Ніна Мацяш