Anton Papleka
Translator
on Lyrikline: 9 poems translated
from: francês, turco, holandês, russo to: albanês
Original
Translation
retour à la ligne
francês | Reha Yünlüel
dans la ligne sanglante de milliers de questions
les réponses s’éludent d’elles-mêmes
nous nous traînons accablés
comme l'escargot tire sa coquille
nous ne savons porter notre corps
comme la tortue heureuse en sa maison
dans les tempêtes nous sommes l'ivresse
d'un jour de gueule de bois
nous sommes l'ombre victorieuse du soldat
qui compte en pleurant ses médailles
récoltées dans les géhennes remportées
les mots chavirent en direct devant l’indifférence
médiatisée et pornographique nous le savons
par-delà la Mer Noire dans un incendie de sardines
les gares piétinées
du jour au lendemain deviennent des tranchées
les chars suivant des hymnes hystériques
parlent de traces de la paix suant de peur
des balles anonymes mais portant dédicace
se coincent dans notre sablier
nous écraserons vos chars sans pitié
nous étranglerons vos canons à mains nues
et leur ferons cracher la morve et toutes les sanies croyez-nous
par notre résistance toute pure nous les résistants
n’aurons pas à faire aux subordonnés et aux plantons
nous voilà sortis de nos abris
nous ne vous laisserons pas faire
une soi-disant opération militaire
ça s’appelle la guerre ça s’appelle la guerre
des douilles par-ci des bombes par-là
qui exploseront entre vos mains vos jambes sous vos culs
nous n'éteindrons pas l'incendie
nous partirons en nous mêlant
aux bancs de sardines
à la guerre comme à la guerre
Audio production: Reha Yünlüel, 2023
VIJIM
albanês
Në vijën e përgjakur të mijëra pyetjeve
Përgjigjet shmangen vetvetiu
Ne i heqim hapat zvarrë të dërrmuar
Siç tërheq kërmilli guaskën e tij
Ne nuk dimë ta mbartim trupin tonë
Ashtu si breshka që është e lumtur në shtëpinë e saj
Në shtrëngata ne jemi dalldia
E një dite me fytyrë të vrarë
Ne jemi hija ngadhënjimtare e ushtarit
Që i numëron duke qarë medaljet e tij
Të fituara në xhehnemet ku korri fitore
Fjalët zalisen drejtpërdrejt para indiferencës
Së mediatizuar dhe pornografike ne e njohim
Përtej Detit të Zi një zjarr që ka rënë te sardelet
Stacionet hekurudhore të shkelura
Brenda pak kohe bëhen transhé
Tanket duke ndjekur himne histerike
Flasin për gjurmët e paqes që djersin nga frika
Plumba anonimë por që mbajnë kushtime
Ngecin në oranën tonë
Ne i shtypim tanket tuaja pa mëshirë
Ne i mbytim topat tuaj duke ua zënë frymën me duar
Dhe i detyrojmë të pështyjnë qurrat dhe të gjitha poshtërsitë
Me anë të qëndresës sonë ne qëndrestarët
Nuk do të merremi me vartësit dhe me korrierët
Ja ku dolëm nga strehimet tona
Ne nuk do t’ju lëmë të bëni
Një të ashtuquajtur operacion ushtarak
Kjo quhet luftë kjo quhet luftë
Këndej gëzhoja, andej bomba
Që do të shpërthejnë në duart tuaja, midis këmbëve tuaja
Nën prapanicat tuaja ne nuk do ta shuajmë zjarrin që ka rënë
Ne do të nisemi duke u përzier
Me tufat e sardeleve
Kënaqu me atë që ke
katedralden düşen kuş
turco | Reha Yünlüel
katedralden bir kuş düşer
bildik bir Strazburg akşamının üzerine
bir mevlüt okunur
bir ağıt yakılır
ardından o karanlıkta
bir canavardüdüğünün peşisıra
imamın sesi kısılmıştır
papazın yüzüyse allak bullak
bir kalabalık toplanmıştır Kleber Meydanı’na
kalabalığın dudakları
adı bilinmedik bir şâirin mısrâlarına tutukludur
katedral sessizdir
mumları alev almaz
kapıları ardına dek açıktır
kimsecikler girmez
kalabalık
Kleber Meydanı’ndadır
ses ve alev de
köşebaşındaki ayyaş bir zencinin
gözleri tarafından gözaltına alınır
kalabalığın dudakları ossaat
zencinin gözleri kançanağı kırmızıdır
katedralin tüm alevi gözlerindedir
şehrin tüm sesi şişesinde
her yudumda o an şâirdir kendileri
mısrâlar
mısrâları tutkular
kim şâirdir kim değil
anlamak gereksizdir
şarabında kaybolmuş şişesinin
dibindedir şâir
balkonundaki çamaşır ipine şâirin
bir çift gökkuşağı asılıdır
kurumamaya yeminli
gökkuşağından damlar hepsi:
alevi ve sesi yitik katedral; zencinin kan çanağı;
kalabalığın huzursuzluğu; adı bilinmedik şâirin adı
hepsi, ama hepsi
kullanılmamış bir haritaya sargılıdır
dört kitapta yazmasa bile adı, şâirin,
dağcının el kitabında muhakkak yazılıdır
from: Katedralden Düşen Kuş
ISTANBUL: Virtüel, 2000
ISBN: 975-96720-4-9
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
ZOGU QE BIE NGA KATEDRALJA
albanês
Një zog bie nga katedralja
Gjatë një nate që e njoh mirë në Strasburg
Mevludi u këndua
Një rekuiem u këndua
Në errësirë
Si jehonë e sirenave të policisë
Zëri i imamit ishte i ngjirur
Fytyra e priftit ishte e tronditur
Sheshi Kleber
Turma mblidhet
Buzët e saj
Të burgosura
Nga vargjet e poetit të panjohur
Katedralja është e heshtur
Qirinjtë nuk ndizen
Dyert janë të hapura dy kanatash
Askush nuk hyn brenda
Turma ndalet në sheshin Kleber
Zëri dhe flaka gjithashtu
Buzët e turmës
Mbikëqyren
Nga sytë e një zezaku të dehur
Te cepi i një rruge
Gjak të kuq janë sytë e zezakut
Flaka e katedrales
Pasqyrohet në ta
Zëri i qytetit
është në shishen e tij
Në çdo gllënjkë të pirë
Edhe ai vetë është poet
Vargjet
I ndjekin këmba-këmbës vargjet
Kush është poet? Kush nuk është i tillë?
Mos kërko që ta dish
Poeti është në fund të shishes
Dhe ajo vetë është mbytur në verën e saj
Në litarin e ballkonit të tij
Varen ylberë të lagur
Që betohen të mos thahen
Gjithçka kullon pikë-pikë:
Katedralja pa flakë pa zë
E kuqja e gjaktë e syve, shqetësimi i turmës
Emri i poetit të panjohur
Dhe gjithçka, gjithçka së bashku
Mbështillet rreth hartës së virgjër të botës
Edhe në mos qoftë shkruar
Në librat e shenjtë
Pa dyshim emri i poetit është shënuar
Në udhërrëfyesin e malësorëve
yok
turco | Reha Yünlüel
böceklerin adaleti yok
çiçeklerin vicdanı
rüzgârın, karın, yağmurun
sevgisi ya da nefreti
denizin şaşkınlığı yok
bulutların insafı
buzulların tevekkülü
dağların otoritesi
ağaçların tahakkümü
yok zirvelerin gururu
balıkların marifeti
fillerin inancı
yok ornitorenklerin kuşkusu ve isyanı
taşın kuruntusu ya da özlemi.
from: iç. Akatalpa, S. 152 / Ağustos-2012, s. l
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
MOSQENIA
albanês
Nuk ka drejtësi te kandrrat
As ndërgjegje te lulet
Ose dashuri dhe urrejtje
Tek era, bora dhe shiu
Nuk ka shastisje te deti
As zemërbutësi te reja
Mungon fatnënshtrimi tek akullnaja
Autoriteti te malet
Ideja e sundimit te drurët
Ose krenaria te kreshtat e maleve
Nuk ka mendjemprehtësi te peshku
As besim fetar tek elefanti
Nuk ekziston dyshimi as rebelimi për ornitorinkun
Nuk ekziston as mosbesimi as nostalgjia te gurët
hayvan pazarı
turco | Reha Yünlüel
peşimdesin
gözlerin faltaşı
kürkümün peşindesin etimin sütümün yağımın
dölümün peşindesin tırnaklarımın derimin
kıllarımın peşindesin boynuzlarımın
dişlerimin canımın
ne pahasına olursa olsun
beni yakalayacak yüzecek yolup ütecek
kesip pişirip kızartıp yiyeceksin kanımı içecek çorbamı
yatağına yorgan yapacak üstüne kılık kıyafet
dişlerimden kolye bilezik halhal ayıklayıp
ayıklayıp teleklerimden yelpaze
kellemden tablo ya da gece lambası korkuluk ya da
dolduracaksın içimi bir güzelce de evine süs pus
odana halı sandalyene koltuğuna post
ya da yalnızca deneyecek
ilaçlarını deneyeceksin hastalıklarını
mutsuzluklarını silahlarını bombalarını
kurutacak tütsüleyecek tuzlayacaksın
konserveleyecek donduracak
öğüteceksin de hayvanlarına yem
kedine köpeğine kuşuna balığına
köleleştireceksin sergileyecek
bekçin polisin edeceksin jandarman gardiyanın
avcın edeceksin savaşacak askerin maşan
senin için uçacak yüzecek yakalayıp getirecek
saklandığı deliğinden çıkaracak
mektubunu götürüp getirecek postacın
eğlendirecek maymunun papağanın seni gül gül güldürecek
bir küçük okşamaya bir küçük
çok sevip ya da sevmeyip ama hep övünüp
tepe tepe kullanacaksın
haklar verip haklar silip
keyfince kısırlaştıracaksın keyfince dölleyecek
keyfince alıp satacak keyfince
özgür kılacak ve öldüreceksin
çok para kazanacaksın sırtımdan çok sevap
tanrılarına kurban edeceksin sanrılarına
beni sana ihsan edene
çok dua edecek
beni sana nîmet kılana
seni bana tanrı yapan sana
çok
ama çok
from: Natama (Şiir ve Eleştiri Dergisi), S. 36, s. 16-17
İstanbul: Natama dergi, Ekim-Aralık 2022
ISBN: 977214745000036
Audio production: Reha Yünlüel, 2022
TREGU I KAFSHËVE
albanês
Ti më ndjek pas
Me sytë e tu të zgurdulluar
Ti më ndjek pas për gëzofin, për mishin, për qumështin
për dhjamin tim
Ti më ndjek pas për farën, për thonjtë, për lëkurën time
për qimet e mia, për brirët e mi
Për dhëmbët e mi, për qenien time
Që dëshiron ta shtiesh në dorë me çdo çmim
Ti do të më kapësh, do të më rrjepësh do të më shpuplosh
do të më mbyllësh Brenda
Ti do të më hash duke më prerë copa-copa, duke më pjekur
Ti do të pish gjakun tim, ëndrrën time
Ti do të bësh me mua një mbulesë për shtratin tënd
një veshje për veten tënde
Ti do t’i shkulësh dhëmbët e mi për të bërë me ta një gjerdan
një zinxhirkë për ta vënë te nyelli i këmbës
Me puplat e mia të shkulura do të bësh një erashkë
Me kokën time do të bësh një trofé, një abazhur ose një dordolec
Ti do ta mbushësh me kashtë lëkurën time për të zbukuruar me të shtëpinë
Do të bësh një qilim për dhomën tënde një saftjan për karrigen tënde
për kolltukun tënd
Ose ti do të provosh mbi mua
Ilaçet e tua, sëmundjet e tua
Fatkeqësitë e tua, armët e tua, bombat e tua
Ti do të më thash, do të më tymosësh, do të më kriposësh
Do të më ruash, do të më mbash në akull
Do të më shndërrosh në miell për të ushqyer kafshët e tua
Për të ushqyer macen, qenin, peshkun, zogun tënd
Ti do të më mbash në robëri, do të më paraqesësh nëpër ekspozita
Ti do të bësh që të jem rojtari, polici, xhandari yt
Gjahtari yt ushtari yt për të shkuar në luftë lanxhoja yt
Që do të fluturojë do të notojë do të kapë e do të të sjellë diçka
Që do të nxjerrë nga strofka prenë tënde
Ti do të më bësh postierin tënd që do të të sjellë postën
Majmunin tënd për të të zbavitur
Papagallin tënd që do të të shkrijë së qeshuri
Në këmbim të një ledhatimi të lehtë nga një çupëz
Që do të më dojë ose do të më urrejë, por gjithnjë do të jetë krenare për mua
Ti do të më shfrytëzosh deri në fund
Duke më dhënë të drejta dhe duke m’i hequr ato
Kur të të pëlqejë, ti do të më tredhësh ose do të më çiftëzosh
Ti do të më blesh ose do të më shesësh sipas qejfit
Ti do të më lësh të lirë ose do të më vrasësh
Ti do të bësh para të madhe në kurrizin tim, do të mbledhësh shumë aksione
Ti do të më flijosh për zotat e tu për marrëzitë e tua
Ti do të thuash aq shumë lutje
Ngaqë më dhanë tek ti
Ngaqë më vunë në shërbimin tënd
Ti do ta bekosh fatin ngaqë ai të shndërroi në zotin tim
Kaq
Shumë
wetmatigheden
holandês | Rozalie Hirs
in de vrijgegeven storm vind ik mijn stoel in de hemel
klimt het vliegtuig langs wolken het licht tegemoet ontdekt
slaperig vanmorgen als vliegende visser op weg onzichtbare
sprong bliksemend door een ademende vlucht vogels
de bloeiende amandelboom bloedmooiste streek aan een meer
een heuvel nevelig dal door hogere heuvels versterkt aangroeiend
tot stad waar overstromende rivieren zonnewendes glanzen
van levenden en geliefden aan niemand toebehoren aan elkaar
raken vallend het laatste nieuws opvangen vandaag
bijvoorbeeld in een omgeving van enige mensen en dingen
from: Geluksbrenger
Amsterdam: Querido, 2008
ISBN: 978-90-214-3503-9
Audio production: Haus für Poesie, 2018
ligje natyrore
albanês
në shtrëngatën e xhindosur unë e gjej karrigen time në qiell
avioni ngjitet përmes reve drejt dritës zbulon
i përgjumur këtë mëngjes si një peshkatar që fluturon në rrugë
kërcim i padukshëm duke përshkuar një fluturim që ndjell zogj
bajamja e lulëzuar më përrallorja në tokat buzë një liqeni
një kodër luginë me mjegull e mbrojtur nga kodrina më të larta
në një qytet ku lumenjtë që dalin nga shtrati solsticët ndriçojnë
gjallesa dhe dashnorët nuk i përkasin askujt ata e prekin
njëri-tjetrin duke rënë fluturimthi dëgjojnë lajmet e fundit sot
për shembull në një mjedis me ca njerëz e ca gjëra
een dag
holandês | Rozalie Hirs
vliegende ogen met verende vleugels lichten geworpen
op een landkaart getekend in handen vlammend
klaarwakker dat zei ik toch niet een ademloos lichtgewicht
honingmerk en stuifmeel van levende klaprozen blauwe
velden korenbloemen als ontpopte hoofden eenogige
wolkeloze lucht waar dromen vandaan tevoorschijn
komen als zijderupsjes zich in duizenden meters
spinnende talen op grijsgroene moerbeibladen bedekt
met haartjes onthullende draden een verliefde zon
tegemoet komen zomaar zonder opdracht of regen
strekkende voelsprieten even een aanraking
van uitslaande vleugels naar wat is (een dag)
waar komen vlinders vandaan die invasie van lentelijke
lichtgevoeligheid ondragelijk bijna witte vleugels
gespikkeld uit een droom ontwaakte nacht zo vroeg
een hand vol ochtenddauw gedronken van glanzende
grassprieten en enige uren die klonken als zware klokken
in een dorp tussen niet gespecificeerde bergen
waar mensen wonen ergens op aarde uit haar voegen
prei en uien oogsten appels in een gaard en bomen bloeien
druiven barsten voor rijping in roestvrijstalen tonnen
en straks een neus verleiden het verhemelte dan
over de tong gaan als voorproef op wie vannacht
in enige uren aanloop van opnieuw (een dag)
verschijnt in het raam een land van ijsvogels
dan kraken ijsbloemen op warme adem naar lippen
bewegen als herinneringen losgelaten haren langs wolken
niet door gespikkelde vlinders of de wind bezochte wegen
een huis de struik in een berm bevroren regenwater
verdwijnt aarde onder een witte in lichtstralen
verpakte glinsterende oppervlakte tekenen diezelfde
wolken van weer wat nevel voorbij de koude morgen
springen vlokjes het licht in een welving
van horizonnen laten vinger voor vinger schaduwen
glijden langs bomen wakker worden zich herhalen
woord voor woord een ademen (een dag)
from: Gestamelde werken
Amsterdam: Querido, 2012
ISBN: ISBN 978-90-214-4243-3
Audio production: Haus für Poesie, 2018
një ditë
albanês
sy fluturues me flatra të lëvizshme drita të hedhura
mbi një hartë të vizatuar midis duarve flakëritëse e re
dhe e gatshme e pata quajtur jogulçuese peshë pupël
kurora dhe polen lulëkuqesh të gjalla ara
të kaltra bar ethesh si koka të çelura qiell
qorr pa re nga ku dalin ca ëndrra
si krimba mëndafshi që endin veten në një mijë metra
gjuhë mbi gjethe mani të hirtë në të gjelbër
të pushta me fije që zbulohen vijnë të takojnë
një diell të dashuruar kështu pa urdhër pa shi
antenat e tendosura në një çast fërkimi
flatrash të shpalosura drejt asaj që është (një ditë)
nga vijnë fluturat kjo dyndje e fotondjeshmërisë
pranverore të padurueshme pothuaj të bardha flatrat
e mbuluara me pika nga një ëndërr nata e zgjuar kaq herët
një dorë e mbushur me vesë të pirë në fijet vezulluese
të barit dhe disa orë që bien si kambana të rënda
në një fshat të rrethuar nga male të papërcaktuara
ku banojnë njerëz diku në tokë me gjymtyrët e tyre
mbledhin presh dhe qepë mollë pemëtoreje
dhe ca pemë lulëzojnë ca kokrra rrushi shpërthejnë
para se të piqen e të hidhen në fuçi inoksi
dhe së shpejti do të joshin hundën qiellzën
pastaj rrëshqasin mbi gjuhë si amëz e asaj që sonte
për disa orë zë fill përsëri (një ditë)
në dritare duket një vend me bajza
atëherë lulet e brymës kërcasin mbi firomën e ngrohtë
drejt buzëve lëvizin si kujtime flokë të lëshuar përgjatë reve
rrugë ku nuk kalojnë shpesh as fluturat me pika as era
një shtëpi kaçuba buzë rrugës uji i shiut i ngrirë
toka zhduket nën një sipërfaqe të bardhë vezulluese
të mbështjellë me rreze drite vizatojnë po këto re
me pak mjegull që ende ka mbetur pasi kaloi mëngjesi i ftohtë
ca flokë bore kërcejnë në dritë me një valëzim
horizontesh gisht pas gishti i bëjnë të rrëshqasin
ca hije përgjatë drurëve të zgjohet të përsëritet
fjalë pas fjale një frymë (një ditë)
in één adem
holandês | Rozalie Hirs
buigt wat ruimte mijn richting uit speelt de wind rond de wereld met de keerkring een licht op beschilderde muren veranderend geluid het vertrek met schaduwen boven tafel en uitzicht de sterren het strand verwacht brekend handelende golven een zon te kiezen waar luister ik naar uit aarde reisvaardig gemaakte steen geeft laag voor laagtijd blootgelegde fossielen en diepere graven zijn er wereldreizen voor nodig om onze kleinste deeltjes in beweging te zetten
from: Geluksbrenger
Amsterdam: Querido, 2008
ISBN: 978-90-214-3503-9
Audio production: Haus für Poesie, 2018
një frymë
albanês
pakëz hapësirë lakohet në drejtimin tim era luan përreth botës me tropikun një dritë mbi ca mure të pikturuara zhurmë që ndryshon kthinë ku ca hije pluskojnë përsipër tryezës dhe panorama yjet plazhi pret dallgët që veprojnë duke u thyer të zgjedhësh një diell ajo që dëgjoj nga shkëmbi tokë e stolisur për udhëtim jep shtresë pas shtrese kohën e zhveshur lakuriq fosile dhe varre më të thella a duhen ca udhëtime përreth botës për të vënë në lëvizje grimcat tona më të vogla
ПЕСНЬ ОДИССЕЯ
russo | Wjatscheslaw Kuprijanow
Когда мой корабль причалит к берегу,
Вместе со мной сойдет на берег песня,
Её прежде слушало только море,
Где она соперничала с зовом сирен.
В ней будут только влажные гласные звуки,
Которые так звучат в бледном переводе
С языка скитаний на язык причала:
Я люблю тебя охрипшим криком морских чаек,
Клекотом орлов, летящих на запах печени Прометея,
Тысячеликим молчаньем морской черепахи,
Писком кашалота, который хочет быть ревом,
Пантомимой, исполненной щупальцами осьминога,
От которой все водоросли встают дыбом.
Я люблю тебя всем моим телом вышедшим из моря,
Всеми его реками, притоками Амазонки и Миссисипи,
Всеми пустынями, возомнившими себя морями,
Ты слышишь, как их песок пересыпается в моем пересохшем горле.
Я люблю тебя всем сердцем, легкими и зеницей ока,
Я люблю тебя земной корой и звездным небом,
Падением водопадов и спряжением глаголов,
Я люблю тебя нашествием гуннов на Европу,
Столетней войной и татаро-монгольским игом,
Восстанием Спартака и Великим переселением народов,
Александрийским столпом и Пизанской башней,
Стремлением Гольфстрима согреть Северный полюс.
Я люблю тебя буквой закона тяготения
И приговором к смертной казни,
К смертной казни через вечное падение
В твой бездонный Бермудский треугольник.
from: «Ода времени», стихотворения
Новый ключ, 2010
Audio production: Вячеслав Куприянов, 2013
Kënga e Uliksit
albanês
Kur të kthehet anija ime
Edhe kënga ime do të zbresë në breg
Kënga ime që e dëgjuan vetëm dallgët
Që kishte si rivale vetëm këngën e sirenave
Ajo do të vijë flurore me zanore uji
Që kumbojnë kështu në përkthimin e zbehtë
Nga gjuha e shtegtimeve në gjuhën e portit
Unë të dua me klithmën e ngjirur të pulëbardhave
Me klithmën e zhgabave që i josh mëlçia e Prometeu
Me heshtjen mijëvjeçare të breshkave të mëdha
Me zhurmën e kashalotit që do të donte të ulërinte
Me pantomimën e krahëve të likurishtes
Që sapo e trazoi befas paqen e algave
Të dua me tërë trupin tim që shpëtoi nga detet
Me Amazonën dhe Misisipin dhe të gjitha degët e tyre
Me shkretëtirat të cilave u duket vetja dete
Dëgjo rërën se si i rrokullis dallgët mbi grykën time
Të dua me tërë zemrën time dhe me mushkëritë e mia
Me koren e tokës dhe me qiellin plot yje
Me ujëvarën dhe me zgjedhimin e foljeve
Të dua me vërshimin e hunëve në Europë
Me Luftën Njëqindvjeçare dhe me zgjedhën Mongole
Me revoltën e Spartakut dhe me shtegtimin e popujve
Me kolonën e Aleksandrisë dhe me kullën e pjerrët të Pizës
Me dëshirën e Gulf Straem-it që nxiton drejt Polit
Të dua me ligjin e tërheqjes universale
Dhe me ligjin e dënimit me vdekje
Me dënimin tim për të rënë pambarimisht
Në honin e trekëndëshit tënd të Bermudeve
УРОК ПЕНИЯ
russo | Wjatscheslaw Kuprijanow
Человек
изобрел клетку
прежде
чем крылья
В клетках
поют крылатые
о свободе
полета
Перед клетками
поют бескрылые
о справедливости
клеток
Audio production: Вячеслав Куприянов, 2013
Mësimi i këngës
albanês
Njeriu
E shpiku kafazin
Para se të shpikte
Flatrat
Në kafaze
Flatrat këndojnë
Për lirinë
E fluturimit
Para kafazeve
Ata që nuk kanë flatra
Këndojnë
Për lavdinë e shufrave të kafazit