Luuk Gruwez

holandês

H.P. van Coller

afrikaans

Oma Winnetou

Er is een oma in een dorp gestorven,
getikt en niet meer van zichzelf.
Wij weten niet, wij weten amper wie
de aarde nu weer in zich wil.
Die oude doden laten te veel keuze.

Wie sturen wij terug naar af?
Dat juffrouwtje om van te snoepen,
- zij die de charleston al dansen kon,
maar nog vervuld van kinderwinters was?
Die van dertig, trots op dochters,
poepchic aan een Noordzeestrand
terwijl het elders oorlog was?
Of zij die, minstens zestig al,
dolzinnig door de straten jakkerde,
verscholen in een Chevrolet,
alsof zij ergens minnaars had?

Nooit gaan zij samen in een kist,
nooit met z'n allen.

Zelfs die van tachtig moet nu weg,
van wie men onverwachts een dochter nam.
Zo stomverbaasd was zij dat zij vergat te snikken
bij al dat leven uit haar schoot,
daar hondsbrutaal, hardvochtig opgebaard.
En toen de tranen kwamen, veel te laat,
toen droogde zij ze aan haar poedel,
begon te praten, honderduit,
en hield dat bijna tien jaar vol.
Zij stond te popelen om dood te mogen,
fors scheten latend, uren in de wind.
Vindt u het goed dat wij thans die begraven?
Zo'n oma gaat er prima in.

Heimwee, zegt u, larie: heimwee.
Dat is het niet, het is alleen hoe men,
gekaatst tussen het eerste en het laatste,
tussen het laatste en het eerste,
ten slotte altijd in het net belandt.

Een oma wordt hier straks begraven.
De dorpsgrond zindert van de hitte.
Maar welke foto ter gedachtenis?
Op school, verliefd, getrouwd of oud?
Die na een kraambed? Met die blos van bloed?
Dan lijkt het wel of doodgaan blozen doet.
Die van haar allerlaatste bed?
Te stil voor wie zo woelig was.
Het laatste is te vaak altijd.
Het laatste is altijd te lang.

Geen bed met kaars, geen blos, geen kierewiete kop.
Nee, zet er dan haar Chevrolet maar op:
dat geeft die uitvaart flink wat vaart.

Of willen wij tot elke prijs
het meisje dat een musje werd,
die stijve grijze vederdos van bijna negentig,
een uitgemergelde apache
bijeengescharreld in een nachtjapon
- de ogen weifelend, vol heinde en verre,
wachtend op een eeuwig jachtveld.
Hier, waar het telkens nu is,
moeten wij verzamelen, niets dan verzamelen.
Wij moeten verzamelen om te mogen vergeten.

Er is een oma in dit dorp gestorven.
Dement en niet meer van zichzelf.
De klokken luiden, alle klokken luiden
voor wie niet eens meer tsjilpen kon.
Kom, klokken van Deerlijk en Waregem,
van Vichte, van Heestert en verder,
kom, klokken, luid nu maar.
Het is zomer en men staat op straat.
De Beverenstraat, de Hoogstraat, de Vijverputstraat,
die willen het vast allemaal horen.
Verstrek haar marmelade, minnaars, peperkoek
en laat haar neer op een of ander hoempapa
van zuster Euphrasie of Soeur Sourire.
En dan, zodra de aarde op haar ploft,
u allen die daar staat, u die bestaat,
toe, geef het haar dan maar: applaus.

Er is een oma in een dorp gestorven.
Zij was dement en niet meer van zichzelf.
Zij was van heel de wereld,
maar het meest van mij.

© beim Verlag
Extraído de: Dieven en Geliefden
Amsterdam: De Arbeiderspers, 2000
Produção de áudio: het beschrijf, brüssel 2002

Ouma Winnetou

Daar het ’n ouma in ’n dorp gesterwe,
Getik en nie meer by sigself nie.
Ons weet nie, ons weet byna nie wie
die aarde nou weer in hom wil nie.
Die ou dooies laat te veel keuses.

Wie stuur ons terug na benede?
Daardie meisietjie om aan te proe,
- sy wat al reeds die charleston kon dans,
maar nog vervuld van kinderwinters was?
Sy van dertig, trots op dogters,
só sjiek aan ’n Noorderseestrand
terwyl dit elders oorlog was?
Of sy wat, minstens sestig al,
waansinnig deur die strate gejakker´t,
verborge in ’n Chevrolet,
asof êrens minnaars wag?

Nooit gaan hul almal in ’n kis,
nooit almal saam nie.

Selfs sy van tagtig moet nou weg,
van wie ’n dogter onverwags geneem is.
So stomverbaas was sy dat sy vergeet het om te snik
by al daardie lewe uit haar skoot,
daar só brutaal, hardvogtig, opgebaar.
En toe de trane gekom het, veels te laat,
toe droog sy haar aan haar poedel af,
begin met praat, honduit’nbos,
en het dit byna tien jaar volgehou.
Sy het gepopel  om dood te wees,
Hard winde gelaat, ure in de wind.
Vind jy dit goed dat ons haar nou begrawe?
So ’n ouma gaan daar pragtig in.

Heimwee, sê jy, onsin: heimwee.
Dit is dit nie, dit is slegs hoe jy,
gekaats tussen die eerste en die laaste,
tussen die laaste en die eerste,
ten slotte altyd in die net tereg kom.

’n Ouma word weldra hier begrawe.
Die dorpsgrond sidder van die hitte.
Maar watter foto as herinnering?
Op skool, verlief, getroud of oud?
Een na die kraambed? Met die blos van bloed?
Dan lyk dit wel of doodgaan jou laat bloos.
Die van haar allerlaaste bed?
Te stil vir wie so woelig was.
Die laaste is te dikwels altyd.
Die laaste is altyd te lank.

Geen bed met kers, geen blos, geen erge koekoeskop.
Nee, sit dan maar haar Chevrolet daar op:
dit geef die uitvaart tog meer spoed.

Of sou ons wou tot elke prys
die meisie wat ’n mossie geword’t,
die stywe gryse veredos van byna negentig,

’n uitgemergelde apache
byeen geraap in ’n ou nagjapon
- die oë weifelend, vol heinde en verre,
wagtend op ’n ewige jagveld.
Hier, waar dit telkens nóú is,
moet ons bly versamel, altyd maar versamel.
Ons moet versamel om te mag vergeet.

Daar het ’n ouma in dié dorp gesterwe.
Dement en nie meer by sigself nie.
Die klokke lui, alle klokke lui
Vir haar wat selfs nie meer kon tsjilp nie.
Kom, klokke van Deerlijk en Waregem,
van Vichte, van Heestert en verder,
kom, klokke lui nou maar.
Dit is somer en jy staan op straat.
Die Beverenstraat, die Hoogstraat, die Vijverputstraat,
Almal wat wil kan dit wel hoor.
Gee haar maar marmelade, minnaars, peperkoek
en laat haar neer op maat van ’n hoempapa
van suster Euphrasie of Soeur Sourire.
En dan, sodra die grond op haar gaan plof,
u almal wat daar staan, u wat bestaan,
toe, toe gun dit haar dan maar: applaus.

Daar het ’n ouma in ’n dorp gesterwe.
Sy was dement en nie meer by sigself nie.
Sy het behoort aan gans die wêreld,
maar die meeste nog aan my.

Translation: H.P. van Coller