Inger-Mari Aikio 
Translator

on Lyrikline: 12 poems translated

from: sami du nord to: finnois, anglais

Original

Translation

čuođis

sami du nord | Inger-Mari Aikio

moson jus oktii
buot mu albmát
čoahkkanivčče mu lusa
oktanaga
maiddái dat
geat leat jo jápmán

iđđes dakkárin
go ledje nuorran
eahkedis dakkárin
go leat dál
dahje livčče
jus ealášedje

maid dajašedje?
maid dagašedje?
maid mun?
geat vel
háliidivčče muinna?
geainna mun?

mo dat geaiguin anašin
dušše danin go ledjen oktonas
dahje go in lean
fidnen guhkes áigái?
naba dat geaid
duođai ráhkistin?

dovdduid siepmanat
albmáid siepmanat
čuođi geardde seahkanan
čuođi geardde nohkan
čuohte gova seđđon
čuohte albmá nulppagan

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

sata

finnois

entä jos kaikki mieheni
kokoontuisivat joskus
yhtaikaa luokseni,
myös kuolleet,

aamulla nuorina,
illalla sellaisina kuin ovat
tai olisivat
jos eläisivät

mitä he sanoisivat tai tekisivät?
mitä minä?
ketkä haluaisivat minua?
keitä minä?

entä ne joita nain
yksinäisyyttäni
tai kun olin puutteessa?
ne joita rakastin todella?

tunteiden, miesten siemenet
sameutuneet sata kertaa
sekoittuneet sata kertaa,
sata sarvensa tiputtanutta

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

vuostegulgii

sami du nord | Inger-Mari Aikio

fišš fasti! guolggat!
bargga jo
ráhkket
vákset
gavvit
navvit!

áinnas gieđavuliid
dieđus julggiidge
ja die dieppe maid
ii oktage hálit guolggaid njálbmái!

nissonolmmoš
galgá leat šallat
linis, livttis

jeagadat gilvvu oarjemáilmmi media
jegolaččat  ligget sohkkara
darvehat guolggaid sohkarspábbii
mirkkovuoiddasge buorre
muh buoremus laser
eai šat oppa šattage!

ávdugas eallin go
albmát ráhkistit
iežaset litna, álás
guolggahis eŋgeliiddiset

dušše moai
basuhetne iežame miestagiid
čurvvošeimme jus jolggadivččiime
elloset guolggat!

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

vastakarvaan

finnois

hitto näitä karvoja!
höylää
vahaa
nypi
kisko juurineen!

kainalot ainakin
ja sääret
häpykarvat myös
kukaan ei halua niitä suuhunsa!

naisen
on oltava sileä
pehmeää satiinia

länsimedia opettaa:
lämmitä sokerimassa
repäise myötäkarvaan
myrkkyvoiteet toimivat myös
mutta laser on tehokkain
eivät kasva enää!

autuasta kun
miehet saavat rakastaa
pehmeitä ja alastomia
karvattomia enkeleitään

mutta me
pyhitämme salaa puskamme
huutaisimme jos kehtaisimme
eläköön karvat!

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

boalddáhat

sami du nord | Inger-Mari Aikio

iđitviđá livččii vuogas
muh guossit boahtimin

ferte doapmalit
bassat láhttiid

basaldat gieđas
gomuštan

oh jus dál de boađášit
maŋábeale

duhppen láibedáiggi
gievkkanbeavddi alde

heivešii ovdal go
botkalan jáffuid

álo mielas
don ja du

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

polte

finnois

aamulla haluttaisi
mutta vieraita on tulossa

on imuroitava
pestävä lattiat

kyykistelen
luuttu kourassa

tulisitpa
takaapäin

alustan leipätaikinaa
keittiön pöydällä

tulisitpa tässäkin,
ennen kuin levitän jauhot

sinä ja sinun
aina mielessä

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

oskkáldas

sami du nord | Inger-Mari Aikio

čevllohalan
bassi riekkis
šealgá oaivvi alde
buorre eamit
gutnálaš nisu

leamašan oskkáldas
oppa dan áiggi
go leamašan duinna
in oppa cummistange
nuppi albmá

ná láhtte albma olmmoš
luohtehahtti ja soabalaš
ii miige bieggaoivviid
dieđán mii lea ovddasvástádus
lean buohkaide ovdamearkan

earát furrošit
rasildit suoli
čáhppes giellásat
bihkkadit njeacci
báidnet njuokčama

mu oamedovdu gal čeaská
dan goardagis liggedalan
muhtimin
menddo báhkka
njunni buollá

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

pyhyyden mitta

finnois

leuhkin
sädekehä
kimaltelee pään päällä
hyvä vaimo
kunniallinen nainen

aina uskollinen
sinulle, miehelleni
en edes pussannut
toista miestä
koko aikana

näin elää kunnon ihminen
luotettava ja sopuisa
ei tuulten vietävissä
tunnen vastuuni
olen esimerkillinen

muut huoraavat
salarakkaiden kanssa
mustat valheet
tervaavat lärvin
tahraavat kielen

minun omatuntoni hohtaa valkeana
sen paahteessa lämmittelen
joskus
liian kuuma
nokka palaa

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

luovus

sami du nord | Inger-Mari Aikio

raban vearráha
rišahan geahppa ilu
návddašan addálas eallimis

lean ollásit du
dalle go lean duinna
muhto dušše dalle

lean maid su
ja su ja su ja su ja su
ja de lean fas du

ollásit ja oppalaččat
aiddo dalle go lean
das ja dalle ráhkistan

lean jorri bearal
inge divtte ovttage šat
čugget árppu iežan čađa

njukčaáiggit leat meattá
girddašan ja skavvehalan
vilddáskan guolbbavirožin

lean ollásit du
dalle go lean duinna
dušše fal dalle

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

irti

finnois

avaan luukut ja
pirskottelen kevyttä iloa
nautiskelen anteliaasta elämästä

olen kokonaan sinun
kun olen kanssasi
mutta vain silloin

olen myös hänen
ja hänen ja hänen ja hänen
ja sitten taas sinun

kokonaan ja täysin
juuri sillä hetkellä
rakastan siinä ja silloin

olen pyörivä helmi
enää kukaan ei pujota
lankaa lävitseni

joutsenajat ovat ohi
lentelen ja liitelen
levoton kangassirri

olen kokonaan sinun
kun olen kanssasi
mutta vain silloin

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

boares gussa

sami du nord | Inger-Mari Aikio

čoavji dego cubbos
liiki dego sfinx bussás
bahta govddit go vuotnaheasttas
čiččit dego rahkkeviercca bállut

liemastan alccesan
njálgáid, gáhkuid, vuojaid
buot sturrot
stuorrumis sturrot
dušše iešdovdu játná

giige ii fuola
giige ii hálit
geasage in dohkke
ja go in
de liemastan lasi

boares gussa riehpu
okto hiŋgalisttis
menddo sitkat biergunge
buoremus bálkestit horttiide
dahje jávistit roggái

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

vanha lehmä

finnois

maha kuin sammakolla
iho kuin sfinx-kissalla
perse leveämpi kuin virtahevolla
tissit kuin siitospässin kivekset

tarjoilen itselleni
karkkia, kakkuja, kermaa
kaikki paisuu paisumistaan
vain itsetunto kutistuu

kukaan ei huoli
kukaan ei halua
– tarjoilen siis lisää,
ikäloppu lehmänreppana

yksin parressa
liian sitkeä liha
nakatkaa kulkukoirille
tai peittäkää kuoppaan

Translated from Sámi into Finnish by Inger-Mari Aikio & Helena Sinervo

3 haikus (from polar night)

sami du nord | Inger-Mari Aikio

suoivvahis suoivvan
orusta muohttat ala
seavdnjadasa váibmosii


seavdnjada báidnin
fálli čoakkaša čalmmiid
skoađasta biekkaid beasi


álás oavssážat
giessasit sámmáliidda
nohkket biekka gietkamii

© Inger-Mari Aikio
from: Beaivváš čuohká gaba/Aurinko juo kermaa
Guovdageaidnu: DAT, 2014
Audio production: Haus für Poesie

3 Haikus (from polar night)

finnois

varjoton varjo
lumisella polulla
seisahtaa nyt pimeys


sininen haukka
keräilee jääkiteitä
kutoo pesää tuulelle


alaston oksa
vetää sammalta peitoksi
nukahtaa tuulen kehtoon

Translation into Finnish by Ima

Máilmmis dása (excerpt)

sami du nord | Inger-Mari Aikio

ájačáhci
honnet ja     
silkeguobbara lákca

ráhkesvuođa juhkamuš








bajándálki
vuojada mu siste

ravddas ravdii
miehtá almmiávgadasa

jietna joavdá easkka
golmma mánu geažes








geassemánnu
ii dohkken

ii idja
ii iđit
ii beaivi
ii eahket

iige suoidnemánu idja
iige iđitidja
iige árraiđit

vurddii beaivváža suotnjariid
jo bures ligget
ovdal go de
viimmat








buorre iđit
spábbačiekči

guhkki
lei mátki

áhččát
sálte munno
gatnjaliiguin








guovttevahkkosažžan
álge eahketčierrát

beannot lihttera
ovccis gaskaidjii

sus gatnjalat
munnos bivastagat








beakkán čeahpes musihkkár
guokte konseartta beaivvis
golbma diimmu hávil

guldaleaddjin dušše
eadni ja áhčči

beaivi beaivvi
idja ija maŋŋá








snuđđu
čierru
bárgu
            báárgu
                        bááááárguuuuu

holvu
            hoooooolvuuuuuuuuuuuuuuuuu

gillju
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

gottášingo su
vai iežan?








oh go sáhtášinge
máhcahit su
dohko gos bođiige
bidjat fárrui báberstuhka
masa čálestan “vihki”
dahje “boasttu gálvu”








das son čohkká
beaŋkka alde
mieiggada
ruškes čalmmat
uhca albmáš

áidna bargun
stuorrut








ja das mun čohkkán
beavdeguoras
mieiggadan
alit čalmmat
váiban eadni

áidna bargun
stuorrut suinna








ja nu dáhpáhuvaige
ahte sturron
ja son stuorui
ja mii stuoruimet
guovtte jagis
guovtte guhkes jagis








ráhkis
ráhkis uhca albmáš

ja ráhkis
ráhkis stuorra almmái

mii!
MII!

© Inger-Mari Aikio
from: Máilmmis dása
Guovdageaidnu: DAT, 2001
Audio production: Haus für Poesie, 2019

Maailmalta tähän

finnois

lähdevettä
hunajaa
silkkitatin kermaa

ole hyvä
maista
rakkauden juomaa








ukonilma
uiskentelee sisälläni

pitkin taivaan avaruutta

ääni saapuu vasta
kolmen kuukauden kuluttua








kesäkuu
ei kelvannut

ei yö
ei aamu
ei päivä
ei ilta

eikä heinäkuun yö
eikä aamuyö
eikä varhainen aamu

odotti auringonsäteiden
alkavan lämmittää
ennen kuin
viimeinkin








hyvää huomenta
jalkapalloilija

matkasi
oli pitkä

isäsi
suolaa meitä
kyynelillään








kaksiviikkoisena
aloitit iltahuudot

puolitoista litraa
yhdeksästä puoleenyöhön

sinulla kyyneleitä
meillä hikeä








loistava muusikko
kaksi konserttia päivässä
kolme tuntia kerrallaan

kuuntelijoina vain
äiti ja isä

päivä päivän
yö yön jälkeen








nyyhkyttää
itkee
parkuu
paarrrrrkuuuuuu
paaarrrrrkuuuuuuu

ulvoo
ullllllvoooooooooooooooooooooooooooooo

kiljuu
killllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

tappaisinko hänet
vai itseni?








kunpa voisinkin
palauttaa sinut
sinne mistä tulitkin
kirjoittaa lapulle
”viallinen”
tai ”väärä tuote”








siinä hän istuu
tuolilla
nojailee
ruskeasilmäinen
pikku mies

ainoana tehtävänään
kasvaa








ja siinä minä katselen
pöydän ääressä
nojailen
sinisilmäinen
väsynyt äiti

ainoana tehtävänäni
kasvaa hänen kanssaan








ja niin tapahtuikin
että kasvoin
ja hän kasvoi
ja me kasvoimme
kahdessa vuodessa
kahdessa pitkässä vuodessa








rakas
rakas pikku mies

ja rakas
rakas iso mies

me!
ME!!!

Translation into Finnish by Ima
Published by Kustannus-Puntsi & DAT 2006

Máilmmis dása (excerpt)

sami du nord | Inger-Mari Aikio

ájačáhci
honnet ja     
silkeguobbara lákca

ráhkesvuođa juhkamuš








bajándálki
vuojada mu siste

ravddas ravdii
miehtá almmiávgadasa

jietna joavdá easkka
golmma mánu geažes








geassemánnu
ii dohkken

ii idja
ii iđit
ii beaivi
ii eahket

iige suoidnemánu idja
iige iđitidja
iige árraiđit

vurddii beaivváža suotnjariid
jo bures ligget
ovdal go de
viimmat








buorre iđit
spábbačiekči

guhkki
lei mátki

áhččát
sálte munno
gatnjaliiguin








guovttevahkkosažžan
álge eahketčierrát

beannot lihttera
ovccis gaskaidjii

sus gatnjalat
munnos bivastagat








beakkán čeahpes musihkkár
guokte konseartta beaivvis
golbma diimmu hávil

guldaleaddjin dušše
eadni ja áhčči

beaivi beaivvi
idja ija maŋŋá








snuđđu
čierru
bárgu
            báárgu
                        bááááárguuuuu

holvu
            hoooooolvuuuuuuuuuuuuuuuuu

gillju
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllllllllllljuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu

gottášingo su
vai iežan?








oh go sáhtášinge
máhcahit su
dohko gos bođiige
bidjat fárrui báberstuhka
masa čálestan “vihki”
dahje “boasttu gálvu”








das son čohkká
beaŋkka alde
mieiggada
ruškes čalmmat
uhca albmáš

áidna bargun
stuorrut








ja das mun čohkkán
beavdeguoras
mieiggadan
alit čalmmat
váiban eadni

áidna bargun
stuorrut suinna








ja nu dáhpáhuvaige
ahte sturron
ja son stuorui
ja mii stuoruimet
guovtte jagis
guovtte guhkes jagis








ráhkis
ráhkis uhca albmáš

ja ráhkis
ráhkis stuorra almmái

mii!
MII!

© Inger-Mari Aikio
from: Máilmmis dása
Guovdageaidnu: DAT, 2001
Audio production: Haus für Poesie, 2019

From the World and Home

anglais

spring water
honey and                                                           
the silk mushroom’s cream           
                       
the juice of love                                               








a thunderstorm
rages within me
                                               
from edge to edge
over the entire firmament of heaven
                                   
first after three months
the sound comes forth           








june
was not good enough

not night
not morning
not day
not evening           
                                               
not july night either
not dawn                                                                                   
not early morning                                               

first when the sunbeams                                   
made really warm                                               
then
finally



                                                                       




good morning           
soccer player                                                           

it was a long           
trip                                                           

your father           
salts us down                                                           
with tears








at two weeks of age                                               
the nighttime screaming started                                   

one and a half liters                                               
between nine and midnight                                               

his tears                                                           
our sweat           








like a famous musician
two concerts every day
three hours straight

with only two listeners
mother and father

day after day
night after night




           



whimpers                                                           
cries                                                           
screams                                                           
            screeams                                               
            screeeeeamsssss                                                           
howls                                                                       
            hoooooowlsssssssssssssssss                                   

bawls                                                                       
            baaaaaaaaaaaawlsssssssssssssss                       

shall I take his life                                               
or mine?           








oh if I could only                                               
send him back                                                           
where he came from                                               
send him with a note                                               
where I write either “defective”                                   
or “wrong delivery”           








here he sits
on a chair
he rests
the brown-eyed
little man

his only assignment
to grow








and here I sit
at the end of the table and watch
I rest
the blue-eyed
tired mother

my only assignment
to grow with him








and so it happened
that I grew
and he grew
and we grew
for two years
two long years








dear
dear little man

and dear
dear big man of mine

we
WE!!!

From the World and Home. Translations from Sámi into English by Charles Peterson and Ima.
©2004 Nordic Studies Press, Chicago

[divtte liikkiideame]

sami du nord | Inger-Mari Aikio

divtte liikkiideame
vuos susttašit
guđet guoimmiska
vuorddes dassá
go oahpásmuvvaba

© Inger-Mari Aikio
from: Roađđi – Rosa Boreal – Boreal Rose
Helsinki: Sivuvalo project, 2016
Audio production: Haus für Poesie, 2019

[let our skins]

anglais

let our skins
first sniff
each other
wait until
they get to know

translated by Inger-Mari Aikio

[látnjá ii jeara diimmu]

sami du nord | Inger-Mari Aikio

látnjá ii jeara diimmu
das lea mearihis olu áigi

muorra jearrá diimmu
ja rehkenastá
goas máihllis láhppo sohkar

soarvi ii jeara diimmu
das lea mearihis olu áigi

© Inger-Mari Aikio
from: Roađđi – Rosa Boreal – Boreal Rose
Helsinki: Sivuvalo project, 2016
Audio production: Haus für Poesie, 2019

[the sapling doesn’t ask the time]

anglais

the sapling doesn’t ask the time
it has an ocean of time

the tree asks the time and reckons
when its sap will lose all passion

the snag doesn’t ask the time
it has an ocean of time

translated by Inger-Mari Aikio

čuođis

sami du nord | Inger-Mari Aikio

moson jus oktii
buot mu albmát
čoahkkanivčče mu lusa
oktanaga
maiddái dat
geat leat jo jápmán

iđđes dakkárin
go ledje nuorran
eahkedis dakkárin
go leat dál
dahje livčče
jus ealášedje

maid dajašedje?
maid dagašedje?
maid mun?
geat vel
háliidivčče muinna?
geainna mun?

mo dat geaiguin anašin
dušše danin go ledjen oktonas
dahje go in lean
fidnen guhkes áigái?
naba dat geaid
duođai ráhkistin?

dovdduid siepmanat
albmáid siepmanat
čuođi geardde seahkanan
čuođi geardde nohkan
čuohte gova seđđon
čuohte albmá nulppagan

© Inger-Mari Aikio
from: 69 čuoldda – 69 pylvästä
Guovdageaidnu, Norway: DAT, 2018
Audio production: Haus für Poesie, 2019

hundred

anglais

hundred (translated by K.S)     

what if all my men
were to gather around me
at the same time,
the dead ones too,

young in the morning,
in the evening just as they are
or would be
if they lived

what would they say or do?
what would I?
who would want me?
who would I?

and what about the ones I bedded
in my loneliness
or my horniness?
the ones I really loved?

the seeds of feelings, of men
clouded a hundred times
mixed a hundred times,
a hundred who dropped their antlers



hundred (translated by Ima)

what if once
all my men
would gather in my house
at the same time
also those
who have passed away

in the morning
as they were, when young
in the evening
as they are now
or would be
if still alive

what would they say?
what would they do?
and me?
who would still
want me?
whom, I?

what about those with whom I fucked
only because I was lonely
or hadn’t had anybody
for a long time?
what about those
I really loved?

the seeds of emotions
the seeds of men
a hundred times mixed
a hundred times ended
a hundred pictures faded
a hundred men who lost their antlers

translations into English by Inger-Mari Aikio and from Finnish into English by Kasper Salonen