Bohdan Zadura 
Translator

on Lyrikline: 25 poems translated

from: tchèque, hongrois, russe, biélorusse, ukrainien to: polonais

Original

Translation

[Chci-li zmizet beze stopy]

tchèque | J. H. Krchovský

Chci-li zmizet beze stopy
nebudu se v řece topit
–uložím svou kůži línou
na dno vany s kyselinou

Zatímco si chystám lázeň
přemýšlím a krotím bázeň:
–jak, až budu rozežraný
vytáhnu pak zátku z vany?

Pomohu si mechanikou!
–spojím drátem zátku s klikou
a jak někdo chytne kliku
pohřbí mě i bez hrobníků

Jsem si jist, že každopádně
zůstane má duše na dně
já vyteču stokou z vany
duše usne do nirvány

Hovno nelze umýt mejdlem…
to, co není, zničit nejde
jen to nic, co trápí hlavy
kanálem se neodplaví…

© J. H. Krchovský
from: Noci, po nichž nepřichází ráno
Brno: Host, 1991
Audio production: Ivana Myšková / Czechlit

[Chcąc zniknąć bez śladu przecież]

polonais

Chcąc zniknąć bez śladu przecież

nie będę się topił w rzece

– ułożę swe ciało strannie

w wypełnionej kwasem wannie


Podczas gdy kąpiel sobie szykuję

pewna się trudna kwestia rysuje:

przeżarty kwasem jak zdołam w porę

wyciągnąć z wanny gumowy korek?


Od czego mamy mechanikę!

korek połączę z klamką drucikiem

– gdy się ją komuś nacisnąć zdarzy

pogrzebie mnie i bez grabarzy


Lecz jestem pewien, że tak czy owak

na dnie się moja dusza zachowa...

ja do kanału spłynę właśnie

wtedy gdy dusza w nirwanie zaśnie


Gówna się nie da umyć mydłem...

to, czego nie ma, nie licz liczydłem

tylko ta nicość, co głowę suszy

w stronę kanału nie chce się ruszyć...

14. 44 poeci Fortu 1996-1999 wiersze w wybore Bohdana Zadury, Biuro Literackie, Port Legnica, 2000

Megtanulni élni – III.

hongrois | Péter Kántor

Most, hogy betöltöttem a hatvanat,
nem késő-e már nekem megtanulni élni?
Hisz mire megtanulnám ezt meg azt,
épp ezt meg azt kellene lecserélni
valami másra: hegymászóruhát
búvárruhára. Egy biciklim, az van,
és nem gond az se, ha a samponok helyett
visszajön és habzik megint a szappan.
Vagy például, ha nyílik az orgona,
s az alkonyat megfesti az eget lazúrral,
hogy kikocsizzon a kertvendéglőbe, tán
újra konflisba ülhet egy hölgy egy úrral.
Vagy azt már soha többé, soha már?
Nem látni, mit rejt még a kertek alja.
Az ember azt se tudja, mit akar,
hét bőréről hét bőrét levakarja.
Tükrében felvillan egy kontyos szamuráj,
botot lóbál felé egy ismeretlen,
közben egy híres vendégművész hegedül
telt ház előtt az új koncertteremben.
És közben jön és jön a tsunami,
és vulkán tör ki, hamu száll magasba,
cseng a telefon, eltörik valami,
s a pontozóbírák egytől tízig szavaznak.
Nem késő-e már? Nem késő-e már
újra átúszni a Dunát és partot érni?
Hol az a Déli-sark, Scott kapitány?
A Nagykörút hóborította préri.
Egy motor dübörög és egy fék csikorog,
öt óra van és a krokodil szája tátva.
Rohanni kéne – árad a folyó,
homokzsákokat dobálni a gátra.
De ha újkori sámánokkal telik meg a tér,
s kifordult szemmel próbálnak igézni,
nem állok oda, nem kívánkozom
kifordult szemmel megtanulni élni.
Az embereket szeretni persze jó dolog,
ha csak módjával is, de jó, de hogy kell
szeretni őket? S ha mind elkódorog?
Marad a láz, mint Van Goghnak az okker.
Legjobb a kis dolgokkal kezdeni,
nem mindig ostobán, vadul remélni
napos oldalt meg árnyékos helyet –
egy-két villanykörtét majd ki fogok cserélni,
mert kiégtek, s pótolni kell a fényt,
hogy ne legyen félhomály a világban,
s próbálom megőrizni a hidegvéremet,
bár fogalmam sincs róla, hogy csináljam.
Úgy, mint a szabadulóművész Houdini,
aki a rávert láncot mint egy bizsut levette,
aztán futás haza, a mama vár,
de előtte még meghajolt nevetve.
De ha mégis elveszíteném (a hidegvéremet),
meg a humorérzékem maradékát,
hálnak az utcán, koldus kéreget,
visszhangzanak a múltból rossz emlékű nóták,
s ami szégyen volt, nem szégyen megint –
marad-e még esélyem megtanulni élni?
Volt-e valaha is, fikarcnyi is? –
ezt ráérünk utólag megbeszélni.
Ami a nagy szavakat illeti,
azoktól túl sokat sosem reméltem,
mégse mindegy, hogy milyen istenek
részesítenek milyen nevelésben.
Ne kelljen játszanom mekegő barikát,
se medvét, akinek az orrába fűztek
valamilyen fényes rézkarikát –
nem, nem táncolok úgy, ahogy fütyülnek!
Az ember keljfeljancsi: elesik – feláll,
és megy előre a szegény ürge.
Megyek, amíg meg nem tanulok élni,
amíg fel nem lőnek a világűrbe.

2010

© Kántor Péter
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Nauczyć się żyć III

polonais

Teraz, gdy skończyłem już sześćdziesiątkę,

czy nie jest za późno, by uczyć się żyć?

Przecież gdybym nauczył się tego czy owego,

to zapewne zaraz trzeba to wymienić by

na coś innego: ubiór alpinisty

na kombinezon nurka. Rower, mam na szczęście,

i to także nie kłopot, gdy zamiast szamponu

powróci mydło i pienić się będzie.

Albo, na przykład, skoro kwitnie bez

i zmierzch maluje niebo na lazurowo,

niech się wybiorą do restauracji w ogrodzie

pani z panem i wsiądą do dorożki znowu.

Lecz może to już nigdy, nigdy więcej?

Nie widać, co się kryje w tych ogrodów dnie.

Człowiek z siedmiu skór zdrapuje siedem skór,

bo także nie wie, czego sam naprawdę chce.

W lustrze pojawia się samuraj z kokiem,

kijem wymachuje przed nim nieznajomy,

tymczasem słynny artysta gra na skrzypcach

przed pełnym domem w nowej sali koncertowej.

W tym czasie po tsunami nadchodzi tsunami

i wulkan wybucha, popiół unosi się w powietrzu,

dzwoni telefon, coś się rozbija

i sędziowie punktują od jednego do dziesięciu.

Czy nie jest za późno? Czy nie za późno

znów przepływać przez Dunaj, docierać do brzegu?

Gdzie biegun południowy, kapitanie Scott?

Prerie Nagykörút zasypane śniegiem.

Silnik dudni, hamulec skrzypi,

jest piąta, krokodyl rozwiera paszczę.

Trzeba by pędzic – rzeka wzbiera,

na tamę rzucać worki z piaskiem.

Lecz jeśli piac wypełnią i spróbują czarować

z wywróconymi oczami nowożytni szamani,

nie przystanę tam, nie mam ochoty się uczyć

żyć z wywróconymi oczami.

Kochać ludzi jest dobrą rzeczą bez wątpienia,

byle z umiarem, lecz dobrą, tylko jak na Boga

ich kochać? A jeśli wszyscy zeszli na złą drogę?

Zostaje gorączka jak ochra Van Gogha.

Najlepiej zacząć od drobnych spraw,

nie zawsze głupio mieć szaloną wiarę

w jasną stronę nie w mroczną, zatem

wkręcę nowych żarówek parę,

bo się spaliły i trzeba je wymienić,

żeby nad światem mrok nie zapanował.

I chociaż nie mam pojęcia, co robię

spróbuję zimną krew zachować.

Niczym specjalista od ucieczek Houdini,

który jak biżuterię zrzucał z siebie kajdany

i ukłoniwszy się jeszcze ze śmiechem

biegł do domu, do czekającej mamy.

Ale jeśli straciłbym (zimną krew)

i resztki poczucia humoru, bezdomni

śpią na ulicy, żebrak żebrze,

z przeszłości słychać pieśni złych wspomnień,

i co było wstydem, nie jest już wstydem.

Czy mam jeszcze szansę nauczyć się życia?

– Przedyskutować jeszcze to zdążymy. –

Czy kiedykolwiek miałem, choćby tycią?

Jeśli zaś chodzi o wielkie słowa,

nie powiem, żebym bardzo na nie liczył,

a jednak, jacy bogowie w jakim wychowaniu

biorą udział, to czyni różnicę.

Żebym nie musiał udawać beczącego baranka

ani niedźwiedzia, któremu z nosa zwisają

jakieś błyszczące miedziane ogniwa –

nie będę tańczyć tak, jak mi zagrają.

Człowiek to wańka-wstańka: upada – wstaje,

idzie przed siebie ten biedny suseł.

Idę, póki mnie nie wystrzelą w kosmos,

idę, póki żyć się nie nauczę.

2010

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

Szerelmes triptichon

hongrois | Péter Kántor

1.

Minket Andersen írt: te új, feszes trikódban
gyors léptekkel közeledsz messziről:
mint karcsú vitorlás tükörsima vizen.
S én kőből rakott parti bástya módján
várlak mozdíthatatlanul, sziklaszilárdan.
Az órám nézem: késel, már megint,
de mindegy, nem teszem szóvá ez egyszer.
Az évek telnek-múlnak, meglehet,
de te csak jössz, tükörsima vizen,
és szerelmünkön nem fog az idő,
mondjanak mások bármit, hogy így meg úgy,
a tekintet elkószál jobbra-balra,
s hol ezt, hol azt vesz észre a bámuló szem:
új csípőt, vállat, új térdet, bokát,
s új szájból új édes szót hallani.
Megesik, mondjuk, de minket Andersen írt.
Nekem te vagy a táncosnőm örökre,
ámbátor késel megint, és szokás szerint
mindkét karod a levegőbe nyújtod,
mert balett-táncosnő vagy, én pedig –
ki más? rendíthetetlen ólomkatonád.


2.

De egy napon, épp hangversenyre menvén,
feltűnt nekem, oldalról és kicsit
kancsítva nézve, az az ismerős pár
a Nagymező utcában, ahogy némán,
dühödten siet az egyik, s a másik
szándékosan lassítva lemarad,
s az ősbűnöket számlálja az ujján,
nehogy véletlen egyet is kihagyjon,
nehogy valami rosszból kimaradjon.
Egy szappanoperából ismerősek:
huszadik rész, koraesti idill;
az egyik most átmegy a piroson,
a másik kivár, jön a kocsisor,
aztán csak nézik egymást messziről,
a Kiskörút két oldaláról,
mint két teniszező egy játszma közepén:
most ki adogat? te vagy én?
s közben elered a hideg eső,
fúj a szél, „Csukd már össze a kabátod!”,
„Nem csukom!” – de hisz ezek mi vagyunk:
ott mész a túloldalon, és emitt én.


3.

Egy ócska tévéfilmet bámulsz önfeledten,
s látom, hogy párás, könnyes a szemed.
Uramisten, mire pazarolod,
ez jár az eszemben, a könnyedet.
S hogy nappal, nehéz súlyokat cipelve,
milyen szigorú, kemény volt az arcod.
Rám nézel, védekezőn mosolyogsz,
mint aki szégyelli, hogy feladott egy harcot.
Sírj csak! Jó sírni; sírj most utólag, és előre,
ki tudja, mikor lesz új alkalom rá.
Főzök egy teát. Vagy inkább igyunk bort?
Akarsz valamit enni hozzá?
Vajon megtennél-e még bármit értem,
mint szerelméért a filmbeli hősnő?
És én, én mit tennék meg? Hozok egy kis sajtot.
Nem látod? A nő bugyuta, a pasas önző.
És az egész történet, az is milyen lapos!
Ahogy futnak az árnyékuk elől!
Miben reménykednek ezek ketten?
A pasas mindig álmodozik, a nő mindig bedől.
Mi közünk hozzá? Mindegy. Na, ne sírj már!

© Kántor Péter
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Tryptyk miłosny

polonais

1.
Nas napisał Andersen: ty w nowym, obcisłym
T-shircie szybkim krokiem się zbliżasz
jak zgrabna żaglówka po lustrzanej tafli.
A ja jak kamienna nadbrzeżna baszta
czekam na ciebie bez ruchu, niezłomnie.
Zerkam na zegarek: znów się spóźniasz,
nieważne; tym razem ci nie wypomnę.
Płyną, mijają lata, być może,
lecz ty wciąż nadchodzisz po lustrzanej tafli,
i czas nie ima się naszej miłości,
niech inni mówią, co chcą, że tak czy siak,
spojrzenie czasem biegnie w lewo, w prawo,
to tu, to tam oko coś dostrzeże:
nowe biodra, ramiona, nowe kolana, kostki,
i z ust nowych słychać nowe słodkie słowa.
Zdarza się, nas jednak napisał Andersen.
Dla mnie na zawsze będziesz moją tancerką,
choć znów się spóźniasz i swoim zwyczajem
oba ramiona wyrzucasz w powietrze,
bo ty jesteś baletnicą, a ja - no kim?
Twoim dzielnym ołowianym żołnierzem.

2.
Ale pewnego dnia, właśnie szedłem na koncert,
na ulicy Nagymező dostrzegłem
kątem oka tę znajomą parę,
jak w gniewnym milczeniu
jedno przyspiesza, a drugie
celowo zwalnia, pozostaje z tyłu,
i liczy na palcach grzechy pierworodne,
żeby przypadkiem żadnego nie pominąć,
żeby przypadkiem nic złego nie przegapić.
Para znana z opery mydlanej:
odcinek dwudziesty, wieczorna idylla;
jedno własnie przechodzi na czerwonym świetle,
drugie czeka, aż przejedzie sznur samochodów,
patrzą na siebie z daleka,
z przeciwnych stron bulwaru Kiskörút,
jak dwoje tenisistów po dwóch stronach siatki:
Kto teraz serwuje? Ty czy ja?
Tymczasem zaczyna padać zimny deszcz,
wieje wiatr, „Zapnij wreszcie ten płaszcz!”,
„Nie zapnę!”– ale to przecież my:
idziesz po tamtej stronie, a ja po tej.

3.
Wpatrujesz się w jakiś kiepski film
i widzę, jak oczy zachodzą ci mgłą i łzami.
Chryste, myślę sobie, i na co ty
marnujesz swoje łzy.
A jaka surowa, stanowcza była twoja twarz
za dnia, kiedy dźwigałaś codzienne ciężary.
Patrzysz na mnie, uśmiechasz się zawstydzona
jak ktoś, kto poddał walkę. Płacz!
Czasem dobrze sobie popłakać: płacz teraz i na zapas,
kto wie, kiedy nadarzy się następna okazja.
Zrobię herbatę. Czy może wolisz wino?
Do wina może przynieść coś na ząb?
Czy ty w ogóle coś jeszcze byś dla mnie zrobiła,
jak bohaterka filmu dla swego faceta?
A ja, co ja mógłbym zrobić? Przyniosę sera.
Nie widzisz? Ona jest głupia, a on samolubny.
A cała historia okropnie płytka!
Kiedy tak uciekają od własnego cienia!
Na co tych dwoje ma jeszcze nadzieję?
Facet zawsze marzy, kobieta zawsze daje się nabrać.
Co nam do nich? Nieważne. No, nie płacz już!

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

Jég-öröm

hongrois | Péter Kántor

Hendrick Averkamp

Na még ti gyertek velem! – intett Hendrick,
és azok mentek vele, az ő jegére,
és Hendrick várt, amíg eloszlanak,
és bízott bennük, hogy majd megtalálják
a helyüket, és tényleg megtalálták
akkor, ott legalábbis, a jegen.

És Jég-örömnek nevezte el Hendrick,
amikor megtelt a kép, és előterében,
mintegy a minden dolgok kapujában,
épp szemközt vele állt meg egy pazar
színes lepkére emlékeztető,
lábán korcsolyát viselő gavallér,
sárga mellényben, sötét, buggyos gatyában,
fején magas, tollas kalappal, pózolón,
mintha ő volna igazán a fontos,
rajta összpontosulna, belőle futna szét
minden irányba minden figyelem,
holott csak mint a többi, úgy volt ő is jelen.

Aztán lelakkozta vastagon az egészet.

S akkor megdermedtek a madarak az égben,
az orra bukó úgy maradt, orra bukva,
s mindenki ahogy éppen, lépve, ülve,
féllábon, párosan vagy egyedül.

S nagy lett a némaság. S a némaságban
a mozdulatok, mint a tőszavak,
hirdették: Itt! Ide! Így! Erre! Hopp! –
jóllehet már semerre, végleg ott már.

És nincs erő, mely ezen változtatni tudna,
se szándék, s talán ok sincs igazán,
hisz minden úgy van, ahogyan lehet,
vagyis jól van úgy minden, ahogyan van.

Így! – és lelakkozta még egyszer az egészet.

És kész. És Hendrick, ez a te jeged,
ez az arannyal futtatott ezüsttál,
mágnesként vonzza hitetlen hívedet.

Akár a csillagokkal teli ég,
ahol minden csillagnak helye van,
s mindent beleng valami lenni – szép.

Valami közelről is távoli,
mint a bennrekedt dallamok a fülben,
aminek nem tud semmi ártani.

Színültig drága fényben kabát, harisnya, szoknya,
minden, mi melegít, piroslik, feketéll,
és nem mosódik össze ház, ladik, fa.

És nincs sóvár el-, mást vágyó tekintet,
nincs múlt, jövő, messzi hegycsúcs, mi fájjon,
nincs elmúlás, nincs só, nyílt sebbe hintett.

Más tudta, amit tudott. Pieter Brueghel, a mester.
Nálad boldogan rogyadozva siet
a szegény a nehéz szalmateherrel.

Nálad lovasszánon siklik az élet,
és aki nézi, örül, hogy nézheti,
hogy tehet bármilyen kis semmiséget.

Jelenetek a jégen. Jég-öröm;
korcsolyázók – s egyszer se vak vezet
világtalant komisz göröngyökön.

És úgy lehet, van ebben is igazság,
a képek kicsik, de nagy a világ;
a te jegedet kedv és béke lakják.

Hát mért, csak az igaz, hogy mindig sír a szél?
Hogy mindig tombol? Hogy mindig sziszeg?
Hogy mindig nyögve hull a falevél?

Hogy mindig borzongunk a durva nyárban,
és megtelvén cukorral, mint a szőlő,
vaktában hirdetünk valamit kiabálva?

Csak egyszer vittél volna ki a te jegedre!
Tettél volna rám kalapot meg lágy fényt, ami csak kell,
s lakkoztál volna le megérdemelt helyemre!

© Kántor Péter
Budapest: Magvető, 1997
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Zabawy na lodzie

polonais

(Hendrick Averkamp)

Wy też chodźcie za mną! − skinął na nich Hendrick,
a oni poszli z nim, na jego lód,
a on czekał, aż się rozjadą,
i zdał się na nich, ufał, że odnajdą
swoje miejsca, i rzeczywiście je znaleźli
wówczas, przynajmniej tam, na lodzie.

I Zabawami na lodzie nazwął Hendrick
obraz, gdy już wypełnił, a na pierwszym planie,
jakby u bramy wszechrzeczy,
dokładnie na wprost niego stał podobny
do wspaniałego, barwnego motyla
kawaler z łyżwami na nogach,
w żółtej kamizelce, w ciemnych pumpach,
w wysokim kapeluszu z piórkiem, w takiej pozie
jakby to on się tu naprawdę liczył,
jakby na nim skupiała się, z niego rozchodziła
w każdym kierunku cała uwaga,
chociaż był obecny tylko tak jak inni.

Po czym całość pokrył grubo werniksem.

I wtedy ptaki zastygły na niebie,
i tak już został ten, kto na nos padał,
i wszyscy tak, jak byli, w ruchu, siedząc,
na jednej nodze, pojedynczo, w parach.

I stała się wielka cisza. I w tej ciszy
gesty jak rdzenie słów oznajmiały:
Tu! Tam! Tak! Tędy! Hop!
− choć już donikąd, już tam na stałe.

I tego nic nie zmieni, nie ma takiej siły
ani zamiaru i chyba powodu, bo skądże
by się wziął, gdy wszystko jest tak, jak być może,
i tak, jak jest, jest dobrze.

O, tak! − i ponownie pokrył wszystko werniksem.

Gotowe. Hendricku, ten twój lód, ta srebrna
pozłacana taca jak magnes przyciąga
twoich wyznawców niewiernych.

Jak rozgwieżdżone niebo jest twe lodowisko,
na którym każda z gwiazd ma swoje miejsce
i takie „pięknie jest być” przenika wszystko.

Coś nawet z bliska jest tak oddalone,
że jak melodii, która w ucho zapadła,
zagrozić nic już mu nie może.

U ciebie życie sunie na saniach zaprzęzonych w konie,
a kto na to patrzy, cieszy się, że może to widzieć,
i każdy drobiazg z radością jeg oko chłonie.

Inny, Pieter Bruegel, mistrz, wiedział, co wiedział.
U ciebie zgarbiony pod brzemieniem słomy
spieszy radośnie biedak.

Sceny na lodzie. Zabawy na lodzie;
łyżwiarze − i ani razu ślepiec ślepca
po twardych grudach nie wodzi.

I nie ma spojrzeń, co by za czymś innym tęskniły rozbiegane,
nie ma przeszłości, przyszłości, dalekich gór, które bolą,
nie ma przemijania, soli sypanej na otwartą ranę.

Skąpane w kosztownym świetle wszystko, co ogrzewa,
płaszcz, pończochy, spódnica czerwieni się i czerni,
i nie zlewają się ze sobą dom, łódka i drzewo.

Bo czy musi być prawdą, że wiatr zawsze płacze?
Że zawsze szaleje? Zawsze syczy?
Że liść zawsze spada jęcząc z rozpaczy?

Że zawsze w lecie brutalnym drżymy
i napełniwszy się jak winogrona cukrem,
na oślep lecąc coś krzyczymy?

O, gdybyś wziął mnie na swój lód raz bodaj!
nałożył mi kapelusz, miękkie światło, co tylko trzeba
i na stosownym miejscu mnie zawerniksował!

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

Mit kell tudnia Istennek?

hongrois | Péter Kántor

Istennek tudnia kell, hogy számítok rá,
hogy szükségem van rá,
hogy bízom benne,

hogy számíthat rám,
hogy szüksége van rám,
hogy bízhat bennem,

hogy bárhogy is forduljanak a dolgok,
nem viselkedhet úgy, mint egy bankvezér,
vagy egy miniszterelnök, vagy egy szépségkirálynő,

hogy bárhogy is forduljanak a dolgok,
nem viselkedhetek úgy, mint egy bankvezér,
vagy egy miniszterelnök, vagy egy szépségkirálynő,

hogy nem várom tőle, hogy porszívózzon ki mindent,
rázza ki a szőnyegeket, járjon úszni,
és hagyjon fel a dohányzással,

hogy ne várja tőlem, hogy porszívózzak ki mindent,
rázzam ki a szőnyegeket, járjak úszni,
és hagyjak fel a dohányzással,

hogy vegye számításba, hogy nemcsak a jóból származhat jó,
ne akarjon tökéletes lenni,
és ne akarja a világot se tökéletesnek,

hogy számításba veszem, hogy nemcsak a jóból származhat jó,
és nem akarok tökéletes lenni,
és nem akarom a világot se tökéletesnek,

de hogy azért vannak határok,
hogy ne higgye, hogy elfelejtem neki
a jóvátehetetlen dolgokat,

hogy azért vannak határok,
hogy nem hiszem, hogy elfelejti nekem
a jóvátehetetlen dolgokat,

végül, hogy ha senkinek senki, ő biztosan
tartozik nekem
magával,

hogy végül ha senkinek senki, én biztosan
tartozom neki
magammal.

© Kántor Péter
Budapest: Magvető,
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Co Bóg powinien wiedzieć

polonais

Bóg powinien wiedzieć, że liczę na niego,
że potrzebuję go,
że mu ufam,

że on może liczyć na mnie,
że mnie potrzebuje,
że może mi ufać,

że jakkolwiek sprawy by się potoczyły,
nie może się zachowywać jak dyrektor banku,
premier albo królowa piękności,

że jakkolwiek sprawy by się potoczyły,
nie mogę się zachowywać jak dyrektor banku,
premier albo królowa piękności,

że nie spodziewam się, że będzie odkurzał wszystko,
trzepał dywan, jeździł na pływalnię,
rzucał palenie,

że nie będzie spodziewał się, że będę odkurzał wszystko,
trzepał dywan, jeździł na pływalnię,
rzucał palenie,

że powinien brać pod uwagę, że dobro wynika nie tylko z dobra,
że nie powinien chcieć być doskonałym
ani chcieć, by doskonały był świat,

że ja biorę pod uwagę, że dobro wynika nie tylko z dobra,
że nie chcę być doskonałym
ani nie chcę, by doskonały był świat,

że jednak mimo wszystko są granice,
że nie powinien myśleć, że mu zapomnę
rzeczy nie do odwrócenia,

że jednak mimo wszystko są granice,
że nie myślę, że mi zapomni
rzeczy nie do odwrócenia,

że w końcu, jeśli nawet nikt nikomu nie ma nic do zawdzięczenia,
on z pewnością zawdzięcza siebie
mnie,

że w końcu, jeśli nawet nikt nikomu nie ma nic do zawdzięczenia,
ja z pewnością zawdzięczam siebie
jemu.

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

Megtanulni élni

hongrois | Péter Kántor

Most, hogy megszűnt a két világrendszer csatája,
ledőltek a falak,
kinyíltak a kapuk,
s tapsolhatunk,
hurrá, nem sikerült egy jobb világot építenünk,
nekünk legalábbis nem,
nem igaz, hogy lehet másképp is,
velünk legalábbis aligha,
most, hogy felszabadultunk ez alól az egész alól,
a keresztünk alól,
a diktatúránk alól,
a fél életünk alól,
két kutya rohan egymás felé a mezőn,
farkuk győzelmi zászló,
orrlikaikban extázis és rémület vegyüléke,
vajon mit találnak majd egymás hátuljában?
Akármit,
most már nem halogathatom tovább,
most már igazán meg kell tanulnom élni,
hát nem?
Végül is tudok evezni, úszni, fára mászni,
megtanultam autót vezetni,
elboldogulok a mosógéppel,
egyszer szorult helyzetben egy kódrendszerű
csomagmegőrzőben hagytam a csomagomat,
és ebből se származott semmi bonyodalom,
ha felvisznek egy akármilyen magas hegyre,
lesíelek onnan egész jól,
nem mint a Zurbriggen, de egész jól,
szívós vagyok, ha szorgalmas nem is,
egyetlen hatalmas elszánással
meg tudom tisztítani mindkét szobában az ablakokat,
valamikor le tudtam vezetni a gömb térfogatát is,
épp élni ne tudnék megtanulni?
A kis dolgokkal fogom kezdeni,
fokozatosan haladok
a kis dolgoktól a nagy dolgok felé,
annyit iszom, amennyi jólesik, nem többet,
nem izgulok, nem idegeskedem,
nem vigyorgok fölöslegesen,
nem esem depresszióba,
nem, mert nem javít a közérzetemen,
és megtalálom a helyes arányt
aktivitás és passzivitás között,
de előbb a kis dolgokkal fogom kezdeni.
Ha rám mosolyog egy nő,
nem kötöm vele össze rögtön az életemet,
ha szeretem, összekötöm,
mi történhet?
de ha szoros, meglazítom,
ha laza, megszorítom,
de ha nem érzem jól magam, nem esem kétségbe,
tudatosan törekedni fogok néhány dologra,
hogy jól érezzem magam,
ne túl jól, de elég jól,
reggel kelek, este fekszem,
de nem túl korán,
olyasformán, mint most, csak tudatosabban,
amin nem kell, nem fogok változtatni,
kerülni fogom a felesleges szabályokat,
nem szabom meg, hogy egy nap hány cigaretta,
mindazonáltal nem fogom szándékosan gyilkolni magam,
szokásaim lesznek! – vannak,
de ügyelni fogok rá, hogy ne legyek a rabjuk,
lehet, hogy veszek egy kutyát, de lehet, hogy nem,
láncot rá biztos nem,
az embereket szeretni fogom, de csak módjával,
de hogy fogom szeretni őket?
hogy kell szeretni őket?
Előbb a kis dolgokkal fogom kezdeni,
és ha észreveszem, hogy fütyörészek, hát istenem!
ha nem, hát nem,
készséges leszek, de ha kell, undok,
az nem lehet, hogy ne tudjak elég undok lenni!
persze mindent a kellő helyen,
erre nagyon oda kell figyelnem,
oda fogok figyelni,
hogy ne legyek se túl szórakozott, se túl pedáns,
se túl őrült, se túl normális,
se arany középutas ne, az se!
A kis dolgokkal fogom kezdeni,
nem leszek maximalista,
megőrzöm a hidegvéremet, a humorérzékemet,
de csak egy bizonyos határig,
az embernek legyenek határai!
lesznek – vannak,
Kelet-Európában nyugat-európai,
Nyugat-Európában kelet-európai,
ettől nem esem kétségbe,
nem bújok ki a bőrömből,
nem robbantom fel a világot,
én nem, sajnálom,
tudom, hogy ez opportunizmus,
de csak fokozatosan haladok,
előbb megtanulok élni,
és ha már megtanultam,
akkor is kerülni fogom a nagy szavakat,
lehet, hogy fellőnek a világűrbe,
ha nem muszáj, inkább ne,
de ha muszáj, ha fellőnek,
és nem öntözhetem tovább a Yukka pálmámat,
akkor is azt fogom mondani a kedvesemnek,
hogy öntözze tovább a Yukka pálmámat,
ha már mindenképpen fellőnek,
ha már megtanultam élni.

1990

© Kántor Péter
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Nauczyć się żyć

polonais

Teraz, gdy skończyła się wojna dwóch światowych systemów,
mury runęły,
otwarto bramy
i możemy klaskać,
bo nie udało się, hurra, zbudować lepszego świata,
przynajmniej nam się nie udało,
nieprawda, że da się inaczej,
przynajmniej nie z nami,
teraz, wyzwoliwszy się od tego wszystkiego,
od naszego krzyża,
od dyktatury,
od naszego połowicznego życia,
dwa psy pędzą przez pole naprzeciw sobie,
ich ogony – zwycięskie chorągwie,
w ich nozdrzach mieszanina ekstazy i strachu,
co znajdą na swoich grzbietach?
Cokolwiek by to było,
nie mogę dłużej zwlekać,
teraz naprawdę już muszę nauczyć się żyć,
nieprawdaż? Przecież
też umiem wiosłować, pływać, wspinać się na drzewa,
nauczyłem się prowadzić samochód,
potrafię obsługiwać pralkę,
kiedyś w trudnej sytuacji zostawiłem bagaż
w szafce zamykanej na szyfrowy zamek,
i też nie było z tym żadnych problemów.
Jeśli mnie wezmą na wysoką górę,
potrafię z niej zjechać na nartach całkiem przyzwoicie,
nie jak Zurbriggen, ale całkiem przyzwoicie,
jestem wytrwały, chociaż niezbyt pracowity,
jeśli się zawezmę,
potrafię umyć okna w obydwu pokojach,
objętość kuli kiedyś umiałem obliczyć,
dlaczego więc miałbym nie nauczyć się żyć?
Zacznę od drobnych spraw,
stopniowo przechodząc
od małych do dużych,
będę pił tyle, ile chcę, nie więcej,
nie będę się denerwował ani ekscytował,
nie będę się śmiał bez powodu,
nie popadnę w depresję,
nie, bo to nie poprawi mi samopoczucia,
i znajdę właściwą proporcję
między aktywnością i biernością,
lecz najpierw zacznę od małych rzeczy.
Jeśli uśmiechnie się do mnie kobieta,
nie będę wiązał z nią od razu życia,
dopiero, jeśli się zakocham, wtedy mogę,
bo co się może wydarzyć?
Jeśli związek będzie zbyt ścisły, poluzuję,
a gdy zbyt luźny, zacieśnię,
lecz jeśli nie będę dobrze się czuł, nie będę rozpaczał,
świadomie będę dążył do kilku rzeczy,
żeby dobrze się czuć,
nie za dobrze, ale dość dobrze,
wstawać rano, wieczorem się kłaść,
ale nie za wcześnie,
podobnie jak teraz, lecz bardziej świadomie,
czego nie trzeba, tego nie zmienię,
będę unikał zbytecznych ograniczeń,
nie będę wydzielał sobie papierosów,
ale nie będę także umyślnie się zabijał,
będę miał nawyki! – mam je,
ale będę uważał, by nie stać się ich więźniem,
może kupię sobie psa, a może i nie,
łańcucha jednak na pewno mu nie założę,
będę kochał ludzi, lecz tylko z umiarem,
ale jak powinienem ich kochać?
Jak trzeba ich kochać?
Zacznę od drobnych spraw
i jeśli zauważę, że pogwizduję, tym lepiej!
Jeśli nie, to nie,
będę uczynny, a jeśli trzeba – bezwzględny,
nie może tak być, żebym nie umiał być bezwzględny!
Oczywiście wszystko w stosownym miejscu,
muszę bardzo na to uważać,
i będę na to uważał,
żeby nie być zbyt roztargnionym ani zbyt pedantycznym,
ani zbyt szalonym, ani zbyt normalnym,
i unikać złotego środka, o tak!
Zacznę od drobnych spraw,
nie będę maksymalistą,
zachowam zimną krew, poczucie humoru,
ale tylko do pewnego stopnia,
człowiek musi mieć granice!

1990

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

A nagymama

hongrois | Péter Kántor

Egy ideig ő vitt az iskolába,
ültünk a trolin, mint két kisgyerek,
a Rottenbiller utca állomásnál
a nagymama mindig hangosan, gúnyosan
felnevetett: Rothadt Biller! Ha-ha!
Először tetszett, később kérni kezdtem:
Ne olyan hangosan, nagymama!

Go to hell! − ilyeneket motyogott az utcán,
mikor görnyedten, vaksin loholt erre-arra,
s ha találkoztunk, orrunk majd összeért már,
hogy felismert: Te vagy az?!
− egyszerre csupa mosoly lett az arca.

Kék szeme volt és tizennégy dioptriás
szemüvege, és operabérlete,
és negyvenkettes lába és piros papucsa,
és La Fontaine-e és Vanity Fairje,
és háza, régen persze, és albérlői aztán,
és a WC-ben négyszínű golyóstollal
négy nyelven, a tanítványoknak, cetli:
Don’t pull the ring hard! − és még ezernyi
kacata, kincse, könyve, hamisgyöngye,
piros teáskészlete huszonnégy személyre,
vitriné, tükre, fésűje, Larousse-a,
és ő − olyan soványan, mint a piszkafa,
és ő − olyan egyedül, mint az ujjam.

Nyaranta Bécsbe járt látogatóba,
panaszkodni: ott Pestre, Pesten Bécsre,
a Trafalgáron így meg úgy − mesélte.
De nagymama! Te ott sohase voltál...
Az erkélyen állt, nézte az esőt:
Hogy itt mi megy! − mondta mély megvetéssel.

© Kántor Péter
from: Grádicsok
Budapest: Magvető, 1985
Audio production: Petőfi Literary Museum

Babcia

polonais

Kiedyś odwoziła mnie do szkoły,
siedzieliśmy w trolejbusie jak para dzieciaków,
kiedy dojeżdżał do ulicy Rottenbillera,
babcia wybuchała głośnym śmiechem i szydziła:
zgniły Biller! ha, ha! zgniły Biller!
Z początku to lubiłem, później zacząłem prosić:
nie tak głośno, babciu, nie tak głośno!

Go to hell! – mamrotała pod nosem,
ganiając tu i tam po ulicach, ślepawa i przygarbiona,
czasem wpadaliśmy na siebie,
i zanim mnie rozpoznała: czy to ty?
pytała i uśmiech rozpromieniał jej twarz.

Miała niebieskie oczy i okulary
o grubych szkłach, i abonament do opery,
olbrzymie stopy i czerwone kapcie,
i La Fontaine’a i Vanity Fair,
i dom, dawno temu, rzecz jasna, a później lokatorów,
a w ubikacji wisiała kartka dla uczniów z napisem
w czterech kolorach i w czterech językach:
Don’t pull the ring hard! – i wszędzie setki
staroci, skarbów, książek, fałszywe perły,
szkarłatny serwis do herbaty dla dwunastu osób,
komodę, lustra, grzebień, larousse’a,
a ona – taka chuda jak wykałaczka,
a ona – pojedyncza jak mój palec.

Latem wyjeżdżała do Wiednia, w odwiedziny,
żeby ponarzekać: tam na Peszt, tutaj na Wiedeń.
Na Trafalgarze jest tak a tak – zmyślała.
Ależ babciu! Ty nigdy tam nie byłaś!...
Stała na balkonie, patrzyła na deszcz:
Co się tu wyprawia! – mówiła z pogardą.

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

Leltár

hongrois | Péter Kántor

Két inget hagytál rám:
egy nyárit, meg egy télit,
egy tavaszit, meg egy őszit,
egy kéket, meg egy kéket.

Két inget, meg két könyvet:
az Orpheus nyomábant,
meg a Fűszálakat,
egy Radnótit, egy Whitmant.

Két inget, két könyvet.
Meg egy sálat, meg egy sapkát:
egy kéket, meg egy kéket.

Meg két könyvet.
Meg a Don Giovannit.
Meg egy Bachot, meg egy Vivaldit.

Két inget: két kéket,
egy nyárit, meg egy télit,
egy tavaszit, meg egy őszit.

© Kántor Péter
Audio production: Petőfi Irodalmi Múzeum (Petőfi Literary Museum, Budapest), 2018

Remanent

polonais

Zostawiłeś mi dwie koszule:
jedną na lato, jedną na zimę,
jedną na wiosnę i jedną na jesień,
niebieską i niebieską.

Dwie koszule i dwie książki:
W poszukiwaniu Orfeusza
i Źdźbła trawy,
Radnótiego i Whitmana.

Dwie koszule i dwie książki.
I szalik, i czapeczkę:
niebieski i niebieską.

I dwie książki.
I Don Giovanniego.
I Bacha, i Vivaldiego.

Dwie koszule: dwie niebieskie,
jedna na lato, jedna na zimę,
jedna na wiosnę, jedna na jesień.

Przekład: Bohdan Zadura / Péter Kántor: Czego potrzeba do szczęścia, przekład Bohdan Zadura, wywiad z Péterem Kántorem Csaba Károlyi, przekład wywiadu Anna Butrym, Wydawnictvwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze, 2018.

[нащупывая губами горлышко...]

russe | Semyon Khanin

нащупывая губами горлышко
пить записки из брошенных в море бутылок
проборматывая темноватые местами каракули
гортанно-кудрявое бульканье пузырьков

артикулируя тщательно в формулах вежливости скомканные начала

захлёбываясь диким смехом
вникать в подробности катастрофы

корабль утонул
и солнце сморщилось
и море опрокинувшись разлилось
и мы тут
мы тут
тут

мы, ваши суррогатные братья и сёстры
по разуму, конечно, по чему же ещё
хоть бы заёмному, хоть бы и внеземному
есть ли разница в этой стадии амнезии
вкусившим от неземного блаженства

мы, те самые, желеобразные небожители
затерянные в железобетонных необитаемых джунглях
стоим в три погибели как ещё не открытые лжеорангутанги
на невозделанном побережье вожделенного шампанзее
ждём сигнала и умираем от жажды

тут поплыли чернила
и сквозь розовые, синеватые линзы медуз
мелькнули обмылки плоских невыразительных лиц

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[namacując ustami szyjkę...]

polonais

namacując ustami szyjkę
pić zapiski z rzuconych w morze butelek
mamrocząc niejasne miejscami gryzmoły
gardłowo-kędzierzawe bulgotanie bąbelków

starannie wypowiadane w uprzejmych formułach pomięte początki

dławiąc się dzikim śmiechem
wnikać w szczegóły katastrofy

statek utonął
i słońce zmarszczyło się
i wywrócone morze się rozlało
a my tutaj
my tutaj
tutaj
my, wasi zastępczy bracia i siostry

w umyśle, bo w czym by jeszcze
choćby pożyczonym, choćby pozaziemskim
czy w tej fazie amnezji jest jakaś różnica
dla tych co zaznali niebiańskiego szczęścia

my, tacy sami, galaretowaci niebianie
zagubieni w żelbetonowych niezamieszkałych dżunglach
stoimy śmiertelnie wykrzywieni, jak jeszcze nieodkryte pseudoorangutany
na nieuprawianym wybrzeżu upragnionego jeziora szampańskiego
czekamy na sygnał i umieramy z pragnienia

tutaj popłynął atrament
i przez różowe, niebieskawe soczewki meduzy
błyskały resztki płaskich, bez wyrazu twarzy

Przełożył Bohdan Zadura

[как ты мне это передала, как привила...]

russe | Semyon Khanin

как ты мне это передала, как привила
море замёрзшее во время прилива
снег посыпанный солью песком
словно мёртвый лежал — притворялся
всё менялось, менялось не в том порядке

за окном погасили свет, дёрнулся лифт
четверо нас медленно вниз внутри       
жарко наверно слабо горит табло
кляксой переводной расплылось пятно
рядом и параллельно мусоропровод идёт

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[jak ty mi to dałaś, jak wszczepiłaś...]

polonais

jak ty mi to dałaś, jak wszczepiłaś
morze zamarznięte w czas przypływu
śnieg posypany solą piaskiem
dosłownie leżał martwy - udawał
wszystko się zmieniało, zmieniało w niewłaściwym porządku

za oknem zgaszono światło, drgnęła winda
czworo nas w środku powoli w dół
gorąco na pewno słabo płonie wyświetlacz
plamą do przekazania rozpłynęło się piętno
obok i równolegle biegnie zsyp

Przełożył Bohdan Zadura

[как-то глупо прощаться заранее...]

russe | Semyon Khanin

как-то глупо прощаться заранее
эта вечность с небольшими перерывами
настоящими трещинами в поддельном мраморе
и едва ли кто просил говорить о нешуточных прорехах
но и в этих пределах простор для сомнений есть

сто́ит ли сейчас или после или совсем потом
в позе мокрого дерева у подозрительно белой глухой стены
инстинктивно озвучивать взгляд соскользнувший
                                        с ещё непроявленных поляроидных потолков
с самодельных разбухших зеркал
не удержавшись в неровном мраморном свете

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: «Воздух», 2014, № 4.
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[jakoś głupio żegnać się z wyprzedzeniem...]

polonais

jakoś głupio żegnać się na zapas
ta wieczność z niedługimi przerwami
prawdziwymi pęknięciami w sztucznym marmurze
i mało kto chciał rozmawiać o nieżartobliwych łzach
ale i w tych granicach jest przestrzeń na wątpliwości

czy wypada teraz albo potem albo całkiem potem
w pozie mokrego drzewa pod podejrzanie białą głuchą ścianą
instynktownie udźwięczniać wzrok co się ześliznął
z jeszcze niewywołanych polaroidowych sufitów
z samodzielnie zrobionych spuchniętych luster
nie utrzymawszy się w nierównym marmurowym świetle

Przełożył Bohdan Zadura

[это было в это или в прошлое воскресенье...]

russe | Semyon Khanin

это было в это или в прошлое воскресенье

не хотелось долгого выяснения отношений
но ты настаивала
на остановке десятого трамвая
где стена ботанического сада

что ж, объяснимся

для начала всё-таки лучше тебе прилечь
чтобы легче было меня понять

и давай так: откровенность на откровенность
вот, смотри, я тоже в подвешенном состоянии
и с меня ещё станется
 
всё равно ведь уже не сообразить, кто кого вовлёк
а кто сам незаметно втянулся

опрометчиво было так довериться мне
хотя понятно, что я — могила
но представь, каково это в себе держать
даже в такой обтекаемой форме

ну да ладно об этом
у меня есть два лата — чего будем делать

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[to było w tę albo w przeszłą niedzielę...]

polonais

to było w tę albo w przeszłą niedzielę

nie miałem chęci na długie wyjaśnianie relacji
ale ty nastawałaś
na przystanku tramwajowym dziesiątki
pod ścianą ogrodu botanicznego

no cóż, wyjaśnijmy sobie

na początek jednak lepiej się połóż
żeby łatwiej ci było mnie zrozumieć

no i zacznijmy: szczerość za szczerość
no, popatrz, też jestem w stanie zawieszenia:
i nadal pozostanę:

zresztą już się nie dojdzie, kto kogo w to wciągnął
a kto sam się niepostrzeżenie zaangażował

to było lekkomyślne tak mi zaufać
chociaż jasne, że jestem – jak grób
ale wyobraź sobie, jak trudno w sobie to utrzymać
nawet w takim opływowym kształcie

no dobra wystarczy już o tym
mam dwa łaty – co robimy

Przełożył Bohdan Zadura

[не мог её узнать...]

russe | Semyon Khanin

не мог её узнать
и чтобы посмотреть
она ли это на самом деле
я подошёл поближе

другая сумочка, причёска
глаза другого цвета
а всё же это была она

и я смешался
не знал совсем что делать

но пересилив робость
приблизился ещё
взял за руку, погладил

баллончик со слезоточивым газом
достав, она мне пшикнула в лицо

весь в газированных болезненных слезах
ослепший, всхлипывая, извиваясь
я неожиданно вошёл в неё

и вышел с другой стороны

обернулся —
нет, всё-таки это была не она 

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[nie mogłem jej poznać...]

polonais

nie mogłem jej poznać
i żeby zobaczyć
czy to rzeczywiście jest ona
podszedłem bliżej

inna torebka, uczesanie
oczy innego koloru
a jednak to była ona

zmieszałem się
i zupełnie nie wiedziałem co robić

ale przezwyciężywszy nieśmiałość
zbliżyłem się jeszcze bardziej
wziąłem za rękę, pogłaskałem

pojemnik z gazem łzawiącym
wyciągnąłem, psiknęła mi w twarz

cały w musujących bolesnych łzach
oślepiony, szlochając, wijąc się
nieoczekiwanie wszedłem w nią

i wyszedłem z drugiej strony

odwróciłem się —
nie, jednak to była nie ona

Przełożył Bohdan Zadura

[бронзоволицая статуя...]

russe | Semyon Khanin

бронзоволицая статуя
рабыня с зубами слоновой кости
за два дня до аукциона
оказалась больна

изогнулась
так ломит суставы
ноют трещины в слишком тонких запястьях
от боли до крови прокусила коралловую губу

парализована страхом глядит
от напряжения затекла, онемела шея
отнялась и безвольно упала рука
смятую в кулаке уронила записку

опытный реставратор
прильнул к ней вправляя
смещённый мраморный позвонок
шепчет «не бойтесь, немного хрустнет»
стынут закипевшие было в груди слёзы

обрабатывает то место
где расплылась и подсохла клякса
на побелевших костяшках пальцев
из своих усов он делает щётку
чистит сколы, швы, подмышки, в шагу и клеймо

потом она только вздрогнет
на стук молотка
и будет невольно дичиться
когда новый хозяин поцокает языком

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[brązowolica statua...]

polonais

brązowolica statua
niewolnica z zębami z kości słoniowej
na dwa dni przed aukcją
zachorowała

pochyliła się
tak łamie w stawach
kręcą pęknięcia w zbyt cienkich nadgarstkach
z bólu pogryzła do krwi koralową wargę

sparaliżowana strachem patrzy
z napięcia zesztywniał kark, zdrętwiała szyja
odjęło jej rękę i opadła bezwładnie
upuściła zmiętą w pięści kartkę

doświadczony konserwator
przylgnął do niej wstawiając
przesunięty marmurowy kręg
szepcze „proszę się nie bać, troszeczkę chrupnie”
stygną łzy które kipiały w piersi

wykańcza to miejsce
gdzie się rozpłynęła i podeschła plama
na pobielałych kosteczkach palców
ze swoich wąsów robi szczoteczkę
czyści ubytki, szwy, pachy, krocze i piętno

potem ona tylko się wzdrygnie
na stuk młotka
i mimowolnie się skuli
kiedy nowy właściciel cmoknie językiem

Przełożył Bohdan Zadura

[когда в скафандре из очень чувствительной кожи...]

russe | Semyon Khanin

когда в скафандре из очень чувствительной кожи
в состоянии полной невесомости
неподвижно лежишь на диване
и внутри всё запотевает от твоего дыхания
закрываешь глаза и слышишь как поют
за рекой, за оврагом, за лесом
будто поржавевшие диванные пружины
и ждёшь только одного: чтобы вместе
с короткой глубокой затяжкой в лёгкие
вошла почти забытая сила тяжести

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[kiedy w skafandrze z bardzo wrażliwej skóry...]

polonais

kiedy w skafandrze z bardzo wrażliwej skóry
w stanie całkowitej nieważkości
leżysz nieruchomo na kanapie
a wewnątrz wszystko zaparowuje od twojego oddechu
zamykasz oczy i słyszysz, jak śpiewają
po drugiej stronie rzeki, za wąwozem, za lasem
jakby zardzewiałe sprężyny kanapy
i oczekujesz tylko jednego: żeby wraz
z krótkim głębokim wdechem do płuc
weszła prawie zapomniana siła ciążenia

Przełożył Bohdan Zadura

[кому сдать квартиру, чтобы человек...]

russe | Semyon Khanin

кому сдать квартиру, чтобы человек
надёжный был и не загадил всё
и чтобы ещё платил исправно
при том, что, да, краны слегка текут
и плитки постоянно падают прямо в ванну
квартирка вообще небольшая, хотя
и в центре, и много ненужной мебели, и тараканы
а главное, когда сдашь, где самому жить-то?

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[komu wynająć mieszkanie, żeby ten człowiek...]

polonais

komu wynająć mieszkanie, żeby ten człowiek
był solidny i nie zabrudził wszystkiego
i żeby do tego płacił na czas
chociaż, no cóż, krany ciekną
i płytki stale odpadają wprost do wanny
mieszkanko w ogóle niewielkie, chociaż
nawet w centrum, i dużo w nim niepotrzebnych mebli, i karaluchy
a najważniejsze, kiedy wynajmiesz, gdzie sam będziesz mieszkał…?

Przełożył Bohdan Zadura

[ещё какие-то поползут по мурашкам...]

russe | Semyon Khanin

ещё какие-то поползут по мурашкам
не обрезки волос после стрижки
под холодным ёжиком собравшиеся за шкирку
займёмся — молчит — массажиком
в горле першит простуженный ёршик
разогрейте пожалуйста — молчит — но не страшно
и глядит исподлобья
от удовольствия так следят за тобой глазами
только металл с привкусом твоих губ
только камень

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[coś jeszcze popełznie po gęsiej skórce...]

polonais

coś jeszcze popełznie po gęsiej skórce
nie ścinki włosów po strzyżeniu
pod chłodnym jeżykiem zebrane pod karkiem
zajmiemy się – milczy - maleńkim masażem
w gardle łaskocze zimna szczotka
proszę rozgrzać – milczy – ale nie strasznie
i patrzy marszcząc brwi
z przyjemnością tak obserwują cię oczami
tylko metal z posmakiem twoich ust
tylko kamień

Przełożył Bohdan Zadura

[не подумай, что это бездомный...]

russe | Semyon Khanin

не подумай, что это бездомный
просто он потерял ключи
и четвёртый месяц ночует на ступеньках
мебельного магазина

кажется ему не очень удобно
в такой скрюченной позе
а на самом деле он акробат
и так ему намного сподручней дремать

с чего ты взяла, что он умер
подумаешь, не дышит
чего ещё ждать от продвинутых йогов
умеющих задерживать дыхание на многие годы

ну, точнее, почти навсегда

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[nie pomyśl, że to bezdomny...]

polonais

nie pomyśl, że to bezdomny
on tylko zgubił klucze
i czwarty miesiąc nocuje na schodach
sklepu meblowego

jakby nie było mu zbyt wygodnie
w tej skurczonej pozycji
a naprawdę to akrobata
i tak o wiele poręczniej mu spać

skąd wzięłaś, że umarł
pomyślisz, nie oddycha
czego jeszcze się spodziewać po tych wyćwiczonych joginach
potrafiących wstrzymywać oddech na długie lata

Przełożył Bohdan Zadura

Цела паэткі

biélorusse | Julia Cimafiejeva

Цела паэта належыць яго радзіме.
Абяздоленая зямля прамаўляе ротам паэта,
Вочы паэта бачаць несправядлівасць пакутаў,
А вушы чуюць крыкі нявіннай ахвяры.
Валасы паэта становяцца дуба,
Ногі паэта прарастаюць дубамі,
А далоні паэта сціскаюцца ў кулакі.
І ў яго жылах закіпае кроў:
як можна дапусціць столькі гора?!

Бясспрэчна, цела паэта належыць яго радзіме.
Хіба ўмее радзіма нешта сказаць без яго?!

Радзіма!
А ці трэба табе маё цела, цела паэткі?
У мяне такая ж гарачая кроў,
Рукі і ногі,
Вочы мае бачаць шмат і вушы чуюць,
І мой рот не меншы за рот паэта!

Маўчыш, адварочваешся?
Бо думаеш, ты такая, як я?
Ты не хочаш быць моцнай, радзіма,
Я ўгадала?
Ты хочаш, каб паэт сказаў за цябе,
Каб шкадаваў цябе,
Каб выціраў табе слёзы,
І ўсім пяяў,
як ты пакутуеш
і якая ты малайчына?..
Праўда, радзіма?

Але ты мяне не слухаеш,
Ты зноў скардзішся свайму паэту.

Цела паэткі табе не патрэбна.
І я забіраю яго сабе.

© Юля Цімафеева / Julia Cimafiejeva
from: Цырк (Circus)
Minsk: Zmicier Kolas, 2016
Audio production: Belarusian PEN Centre / Dmitry Ivanov

Ciało poetki

polonais

Ciało poety należy do miejsca, gdzie się urodził,
Pokrzywdzona ziemia mówi ustami poety,
Oczy poety widzą niesprawiedliwość nędzy,
A uszy słyszą krzyki niewinnej ofiary.
Włosy poety stają dęba,
Nogi poety kiełkują dębami,
Dłonie poety zaciskają się w pięści.
I w jego żyłach zaczyna wrzeć krew:
jak można dopuścić tyle smutku?!

Niewątpliwie, ciało poety należy do miejsca, gdzie się urodził,
Czy ziemia, gdzie się urodził, umie coś powiedzieć bez niego?!

Ziemio urodzenia!
A czy potrzebne ci jest moje ciało, ciało poetki?
Mam taką gorąca krew,
Ręce i nogi.
Moje oczy widzą mnóstwo i uszy słyszą,
A moje usta nie są mniejsze od ust poety!

Milczysz, odwracasz się?
Bo myślisz, że jesteś taka jak ja?
Nie chcesz być silna, ziemio,
Zgadłam?
Chcesz, żeby poeta mówił za ciebie,
Żeby ciebie żałował,
Żeby ocierał ci łzy
I wszystkim śpiewał,
jak ty cierpisz
i jaka jesteś pracowita?...
Prawda, ojczyzno?

Ale ty mnie nie słuchasz,
Znowu skarżysz się swemu poecie.

Ciało poetki nie jest ci potrzebne.
I ja zabieram je sobie.

From Belarusian by Bohdan Zadura

Альгерду Б.

biélorusse | Julia Cimafiejeva

Паміж намі слова.
Я маю ў роце яго пачатак,
а ты – яго канец.
Слова – гэта паветраная рыба.
Мы зубамі ўчапіліся ў яе
і адпускаць не хочам.

Слова лёгкае
і робіць лёгкімі нас.
Вецер падымае рыбіну слова
і нясе, як па цячэнні,
у чужыя сказы,
у чужыя тэксты.
Слова віхляе хвастом
у цябе ў роце,
глядзіць не міргаючы
слізкімі вачыма ў маю глотку
і паддаецца парывам.

Нашы целы не адарваць ад слова,
не расхінаючы вуснаў,
не расціскаючы сківіцаў,
не бачачы языка адно аднаго,
мы спрабуем гаварыць паміж сабой,
а паміж намі рыбіна,
якую мы не можам выпусціць,
слова, якое мы баімся вымавіць,
вобраз, які мы не хочам
цалкам асэнсаваць.

Але калі мы адпусцім
рыбіну на волю, ці выжыве яна
і ці паразумеемся мы?

© Юля Цімафеева / Julia Cimafiejeva
from: Цырк (Circus)
Minsk: Zmicier Kolas, 2016
Audio production: Belarusian PEN Centre / Dmitry Ivanov

Alhierdowi B.

polonais

Pomiędzy nami słowo.
Mam w ustach jego początek,
a ty – jego koniec.
Słowo  to powietrzna ryba.
Wczepiliśmy się w nią zębami
i nie chcemy puścić.

Słowo jest lekkie
i nas robi lekkimi.
Wiatr unosi rybę słowa
i niesie, jak nurt
w złe wnioski,
w cudze teksty,
Słowo wachluje ogonem
w twoich ustach,
patrzy nie mrugając
śliskimi oczami w moim przełyku
i poddaje porywom.

Nie da się naszych ciał oderwać od słowa,
nie otwierając ust,
nie rozwierając szczęk,
nie widząc jedno drugie języka,
spróbujemy mówić ze sobą,
a między nami ryba,
której nie możemy wypuścić,
słowa, które boimy się wymówić,
obraz, którego nie chcemy
całkiem zrozumieć.

Ale kiedy puścimy
rybę na wolność, czy ona przeżyje
i czy my się porozumiemy?

From Belarusian by Bohdan Zadura

Цырк

biélorusse | Julia Cimafiejeva

Я нарадзілася
з вандроўным цыркам унутры.
З цыркам, толькі падумай,
у палескай вёсцы.
Жанглёры, акрабаты,
барадатыя жанчыны…
Які сорам!

Вандроўны цырк
вырастаў разам са мной,
як ваўчаня, што хоча мяса,
яны ўсе хацелі феерверкаў
і шырокіх дарог.
А тут
бураковыя палі,
каларадскія жукі,
народныя прыкметы.

Я хавала свой цырк
між старонак кніг,
як гербарый.
Жанглёраў, акрабатаў,
барадатых жанчын
я выпроствала
ў спадзеве высушыць
іхнія прагныя целы.

Але цыркачы
адмаўляліся гінуць,
яны раслі і мацнелі
пад коўдрай старонак,
на калорыях літар,
у шатры майго цела.

Яны вучыліся
цыркавым хітрыкам,
як вучацца качаняты,
кураняты, парсючкі.

І калі набраліся сіл,
знайшлі драбіны,
накрэмзалі мапу –
калі змаглі ўсё тое,
чаго хацелі й што мусілі…

Цыркачы мяне скралі.
Цыркачы мяне з’елі.

Цыркачы адкрылі
нарэшце ўва мне
свой вандроўны цырк.

© Юля Цімафеева / Julia Cimafiejeva
from: Цырк (Circus)
Minsk: Zmicier Kolas, 2016
Audio production: Belarusian PEN Centre / Dmitry Ivanov

Cyrk

polonais

Urodziłam się
z wędrownym cyrkiem w środku.
Z cyrkiem, wyobraź sobie,
w poleskiej wiosce.
Żonglerzy, akrobaci,
kobiety z brodą...
Jaki wstyd!

Wędrowny cyrk
rósł razem ze mną,
jak wilcze szczenię, co chce mięsa,
oni wszyscy chcieli fajerwerków
i szerokich dróg.
A tutaj
buraczane pola,
stonka ziemniaczana,
ludowe wróżby.

Ukrywałam swój cyrk
między stronicami książek,
jak zielnik.
Żonglerów, akrobatów,
kobiety z brodą
wyprasowywałam
w nadziei, że wysuszę
ich chciwe ciała.

Ale cyrkowcy
nie chcieli ginąć,
rośli i przybierali na sile
pod kocem stronic,
na kaloriach liter,
w namiocie mojego ciała.

Uczyli się
cyrkowych sztuczek,
jak uczą się kaczęta,
kurczęta, prosiaczki.

I kiedy nabrali sił,
znaleźli drabiny,
spuścili liny -
kiedy dostali to wszystko,
czego chcieli i co musieli...
 
Cyrkowcy mnie ukradli.
Cyrkowcy mnie zjedli.

Cyrkowcy otworzyli
wreszcie we mnie
swój wędrowny cyrk.

From Belarusian by Bohdan Zadura

*** [Я втомилася почуватися винною]

ukrainien | Iryna Tsilyk

«Я втомилася почуватися винною, – кажеш ти.
– У вас війна, а я живу у Швейцарії.
Ну, ти ж розумієш?»

Різдвяний ямарок десь у центрі Європи.
Ми лущимо смажені каштани, на пальці хукаємо.
Ніжний час Адвенту.
Хтось тоненько співає ‘Hallelujah’,
хтось чикрижить омелу на порційні гілки,
а декотрі смакують ковбаски.

«Але справді!»
– червонієш ти аж до корінців волосся,
так, ніби вечірнє сонце залило іржавим теплом
сутінковий ліс.

Моя мила ровесниця, ледь знайома.
Така сама, зовсім інша.
Упродовж кількох днів поетичного фестивалю
ми тчемо разом високі матерії, розмотуємо клубки слів,
шукаємо з лабіринту наших питань вихід,
якого нема.

“Знаєш, ми тут в усьому винні, усім винні,
– продовжуєш ти
вже і дійсно втомлено.
– Входячи в дім, не забудь зняти шапку,
помити руки, перепросити за колоніальне минуле
або чужу війну… Вибач».

Ти кажеш – вибач, і я кажу – вибач.

Слон у посудній крамничці,
солдафон на брейгелівському карнавалі,
я також втомилася почуватися винною.

Але сонце світить, і ми йдемо між людей,
і глювайн небезпечно підстрибує в наших стаканчиках,
вихлюпується червоним та липким.

Ми не знаємо,
що кілька днів потому
нові бомбардування в Алеппо, теракти у Стамбулі
та в Берліні, на різдвяному ярмарку,
заберуть десятки життів.

Ти скажеш – о боже мій, і я скажу – о боже мій,
читаючи новини з монітора.

Лінія фронту завжди ближча, ніж здається.
Але ні, ми з тобою в цьому не винні.
Ну, ти ж розумієш?

© Iryna Tsilyk
Audio production: Haus für Poesie / 2017

*** [„Zmęczyło mnie poczucie winy – mówisz]

polonais

„Zmęczyło mnie poczucie winy – mówisz,
- U  was wojna, ja mieszkam w Szwajcarii.
Rozumiesz, prawda?”

Bożonarodzeniowy kiermasz gdzieś w centrum Europy.
Łuskamy pieczone kasztany, dmuchamy na palce.
Łagodny czas Adwentu.
Ktoś cieniutko śpiewa „Alleluja”,
ktoś dzieli jemiołę na gałązki,
niektórzy jedzą kiełbaski.

„Ale naprawdę!”
- rumienisz się aż po cebulki włosów,
tak jakby wieczorne słońce zalało rdzawym ciepłem
mroczny las.

Moja miła rówieśnica, ledwie znajoma.
Taka sama, całkiem inna.
Przez kilka dni festiwalu poetyckiego,
tkamy wspólnie wysokie materie, rozplątujemy kłębki słów,
w labiryncie naszych pytań szukamy wyjścia,
którego nie ma.

„Wiesz, my tu jesteśmy wszystkiemu winni, wszystkiemu” –
mówisz dalej
już rzeczywiście zmęczona.
- Wchodząc do domu, nie zapomnij zdjąć czapki,
umyć rąk, przeprosić za kolonialną przeszłość
albo cudzą wojnę… Wybacz”.

Ty mówisz – wybacz, i ja mówię – wybacz.

Słoń w składzie porcelany,
prostak na breuglowskim święcie,
też zmęczyło mnie poczucie winy.

Ale słońce świeci i wchodzimy między ludzi
i grzane wino niebezpiecznie podskakuje w naszych kieliszkach,
wychlapuje się czerwone i lepkie.

Nie wiemy,
że za kilka dni
nowe bombardowania w Aleppo, ataki terrorystyczne w Stambule
i w Berlinie, na bożonarodzeniowym kiermaszu,
pochłoną dziesiątki ofiar.

Powiesz – o mój boże, i ja powiem – o mój boże,
czytając wiadomości z monitora.

Linia frontu jest zawsze bliżej, niż się zdaje.
Ale my nie jesteśmy temu winne.
Chyba rozumiesz.

Tłumaczenie: Bohdan Zadura

*** [Пам’ятаєш цю мізансцену:]

ukrainien | Iryna Tsilyk

Пам’ятаєш цю мізансцену:
ми стояли в Неаполі, розділені десятьма метрами,
і дивилися один на одного
(ти – згори вниз, я – знизу вгору)?

Все було нашим –
слизькі сходинки, масивні тіла середньовічних будинків,
поїдені сотнями різних людей, ніби термітами,
запахи мідій і прального порошку,
бездиханний щур біля моїх кросівок,
звуки органу впереміш із здавленим голосом натовпу
і монохром надвечір’я.

Ця історія не знає умовного способу.
Але якби від зіткнення поглядів народжувалися діти,
нашій дівчинці було би вже два.
Ми назвали би дитя Санта-К’ярою
й вечорами вичесували з її довгого волосся
лимонні скоринки, мушлі, риб’ячу луску,
карамельки, уламки майоліки,
патину, пташине пір’я...

Дивися на мене. Просто дивися на мене.
Поки сонце не сіло.

© Iryna Tsilyk
Audio production: Haus für Poesie / 2017

*** [Pamiętasz tę filmową scenę]

polonais

Pamiętasz tę filmową scenę:
staliśmy w Neapolu, dzieliło nas dziesięć metrów,
i patrzyliśmy na siebie (ty z góry w dół, ja z dołu w górę)?

Wszystko było nasze -
śliskie schodki, masywne ciała średniowiecznych budynków
nadjedzonych przez setki różnych ludzi, jak przez termity,
zapach midi i proszku do prania,
martwy szczur koło moich tenisówek,
dźwięki organów zmieszane ze zdławionym głosem tłumu
i monochromia wieczoru.

Ta historia nie zna trybu warunkowego.
Ale gdyby z zetknięcia się spojrzeń rodziły się dzieci,
nasza dziewczynka miałaby już dwa lata.
Dalibyśmy dziecku imię Santa Ciara
i wieczorami wyczesywalibyśmy z jej długich włosów
cytrynowe skórki, muszle, rybie łuski,
karmelki, kawałki majoliki,
patynę, ptasie pióra...

Patrz na mnie. Po prostu patrz na mnie.
Póki słońce nie zaszło.

Tłumaczenie: Bohdan Zadura

.дружина лота.

ukrainien | Iryna Tsilyk

"Ніц немає у цій країні", –  каже дружина Лота
рвучко й так презирливо. "Але правда. Ну що в нас зловиш?"
Суп кипить, чуже дзєцко спить (година – двадзєшьча злотих),
поки Лот ганяє з Голландії машини на продаж.
Все було – збирала трускавки, гляділа стару фрау
в тому місті, де вмирають лише у своїх постелях, 
де занадто багато віками узгоджених правил, 
де усі ґарґульї такі вгодовані на костелах.
Головне – не озиратись, не повертатись нізащо. 
Ну хіба до чужих кімнат. Знімати взуття й одежу, 
під гарячим душем стояти вічність цілу і завше
засинати вже тоді, коли небо стає бежевим.
Головне – вивчити доньку. Бо тут немає нічого. 
Тільки ранки вдома такі дзвінкі й так тихо надвечір...
І вона зненацька страшно кричатиме щось про Бога, 
коли митник укотре перетрусить всі її речі.
Лот пішов, мама хвора... Стоїть. Заходить в Петра і Павла, 
ставить свічку. Вогник шкрябає змерзлі шорсткі долоні.
Вона точно знає, що десь колись промахнулась знагла. 
Бо інакше чому тепер ці щоки такі солоні?

© Iryna Tsilyk
Audio production: Haus für Poesie / 2017

.Żona Lota.

polonais

„Niczego nie ma w tym kraju” – mówi żona Lota
gniewnie i pogardliwie. „Prawda. Lecz co u nas złowisz?”
Kipi zupa, śpi cudze dziecko (godzina – dwadzieścia złotych),
kiedy Lot z Holandii sprowadza na sprzedaż samochody.
Wszystko było – zbierała truskawki, starej frau doglądała
w tym mieście, gdzie ludzie umierają tylko we własnej pościeli,
gdzie jest zbyt wiele przez wieki uzgodnionych reguł,
gdzie wszystkie gargulce na kościołach są takie odkarmione.
Najważniejsze to nie oglądać się, nie wracać nigdzie za nic.
No chyba do cudzych pokojów. Zdejmować buty i ubranie,
pod gorącym prysznicem stać całą wieczność i zawsze
zasypiać dopiero wtedy, gdy niebo robi się beżowe.
Najważniejsze – wykształcić córkę. Bo tutaj nie ma niczego.
Tylko ranki w domu takie dźwięczne i tak jest cicho pod wieczór...
I ona znienacka krzyczy straszliwie coś o Bogu,
gdy celnik po raz drugi przetrząsa wszystkie jej rzeczy.
Lot odszedł, matka chora... Stoi. Wchodzi do Piotra i Pawła,
stawia świeczkę. Płomyk drapie zziębłe szorstkie dłonie.
Że kiedyś coś przegapiła, teraz wie dokładnie.
Bo inaczej czemu by miała policzki takie słone?  

Tłumaczenie: Bohdan Zadura

.в’єтнамки і берці.

ukrainien | Iryna Tsilyk

Люди у в’єтнамках vs люди в берцях.
Хоча ні, нема ніякого версусу.
Нема суперечності.
Люди у в’єтнамках чекають
на людей у берцях,
відмірюють кожен крок, кожен день –
триста шістдесят п’ять, триста шістдесят чотири...

Або не чекають.
Збирають валізи до Греції.
Канікули, літо.
Ніхто не винен, кінець кінцем.

Або не чекають і збирають валізи до Греції,
але перераховують, перераховують 
всім ахіллесам на нові літні берці
з нубуку й кордури.
Щоби дихалось.
Щоб вберегло.

Варіантів – безліч.
Усі правильні або ні.

Вечорами люди в берцях
скидають баласт
і рачками ховаються до своїх панцирів –
своїх спальників.
Гортають деякий час стрічки
рівнобіжних життів у смартфонах,
дивуються трохи.
“Греція. Круто. Колись і я...”
А відтак приходять короткі нестерпні сни
про вакханок або сирен
з медовими голосами.

Спи, мій милий.
Ти знаєш, під ранок
завжди сняться
рідні люди у в’єтнамках
і ті, інші,
в маленьких ортопедичних сандаликах.

© Iryna Tsilyk
Audio production: Haus für Poesie / 2017

.wietnamki i kamasze.

polonais

Ludzie w wietnamkach vs ludzie w kamaszach.
Chociaż nie, nie ma żadnego versus.
Nie ma sprzeczności.
Ludzie w wietnamkach czekają
na ludzi w kamaszach,
odmierzają każdy krok, każdy dzień –
trzysta sześćdziesiąt pięć, trzysta sześćdziesiąt cztery…

Albo nie czekają.
Pakują walizy do Grecji.
Wakacje, lato.
Nie ma winnych, koniec końców.

Albo nie czekają i zbierają walizy do Grecji.
Ale przeliczają, przeliczają
wszystkie achillesy na nowe letnie kamasze
z zamszu i cordury.
Żeby oddychały.
Żeby zaoszczędzić.

Wariantów jest bez liku.
Wszystkie prawidłowe albo nie.

Wieczorami ludzie w kamaszach
zrzucają balast
i raczkiem chowają się do swoich pancerzy -
swoich śpiworów.
Przewijają przez jakiś czas taśmy
równoległych żyć w smartfonach,
trochę się dziwią.
«Grecja. Chłodno. Kiedyś ja też...»
I tak przychodzą krótkie nienośne sny
o bachantkach albo syrenach
z miodowymi głosami.

Śpij, mój miły.
Wiesz, że nad ranem
zawsze śnią się
tubylcy w wietnamkach
i tamci, inni
w malutkich ortopedycznych sandałach.

Tłumaczenie: Bohdan Zadura