Henry Kammer 

Translator

                                                                          Hommage aan Bonaventura

De aardbol, eerbiedwaardige Meneer de Tuinman,
is geheel bedekt met een schimmel die ‘beschaving’ wordt genoemd,
en wormen – in ontzaggelijke hoeveelheden! –
doorwroeten de planeet, weliswaar niet dieper doordringend dan
de schil, maar met een duizelingwekkende vruchtbaarheid
aan de oppervlakte krioelend – en hoewel ze elkaar
hardnekkig trachten uit te roeien,
vinden we overal hun legioenen.
Alleen waar de schil van de verwaarloosde (stief)vrucht
blauwachtig en waterig is, lijkt de wormdichtheid draaglijker
(ofschoon ook dat wondvocht niet ongerept meer is: in de zoute plassen
zweven scheepswrakken).
Dit alles, waarde Jehova, is de vloek van de bio-industrie.
Om een lang verhaal kort te maken: Uw laisser faire-beleid
(of wellicht Uw onverschilligheid, ja misschien zelfs boosaardig cynisme)
begint zich te wreken.
Mogen wij u erop wijzen dat de hemel geen melkkoe behoort te zijn?
Dat het geen pas geeft door eigen falen in moeilijkheden geraakte boeren
(of die moeilijkheden nu aan gebrek aan vakkennis
dan wel aan een verkeerde opzet zijn te wijten)
voortdurend te ondersteunen?
Mijn voorstel is om het mislukte project ‘aarde’
zo zoetjes aan te vergeten; als U verstandig wilt zijn, probeer dan niet
aan geld te komen om de boel te herstellen.
Wat U te doen staat, is uitvoerig te vertellen
hoe het komt dat alles –zacht uitgedrukt – zo in het honderd is gelopen.
Wilt u beweren dat uw geweten volstrekt rein is, Meneer de Tuinman?
Een absurde bewering! Maak eens een wandeling in een ander gedeelte van de tuin
om rustig na te denken, en verzin iets nieuws.
‘k wil graag geloven dat de ‘aarde’, dat corpus delicti, U blijft hinderen zolang zij bestaat,
maar bekommer U niet meer om haar en (vooral)
probeer haar niet te doen verdwijnen, dat zou namelijk onvoordelig kunnen zijn.
Geloof me, die rottende vrucht heeft haar langste tijd gehad.
Zie haar als gebruikt materiaal om het vak te leren.
Als leergeld dat U moest betalen.

Naar de plek waar de opgelichte steen heeft gelegen stroomt lucht.
Terwijl daar waar de steen door het oprapen en de
(meestal) daarop volgende (reeks) bewegingen
uiteindelijk terechtkomt,
de aanwezige lucht of vloeistof(meestal water, immers zo afwisselend zijn de lotgevallen van stenen nu ook weer niet) genoodzaakt is van plaats te veranderen.
Bij deze (twee?) processen pleegt men niet stil te staan.
En als iemand er de aandacht op vestigt, ontvangt hij als antwoord
meestal een schouderophalen of in het ergste geval een wantrouwende, monsterende blik.

Hammurabi is dood, Socrates is dood, Alexander de Grote is dood,
Ceasar is dood, Erasmus is dood, Richard III eveneens en ook op het hoofd van Lodewijk XIV schittert geen kroon meer. Immanuel Kant is dood, ook Napoleon en Koetoezov zijn dood, dood zijn Széchenyi en Rilke. En hetzelfde geldt voor de Silezische glasblazers, de Marseillaanse matrozen, de Berlijnse kruideniers en de kapittelhoofden in Pécs.
Dood zijn ook mijn grootouders, allemaal, en ook mijn moeder leeft niet meer. Ikzelf
leef op dit moment nog wel. (Scibo, ergo sum.)
De aarde is in tegenstelling met dit alles nog altijd dezelfde.
Ze zweeft in de duisternis die heelal wordt genoemd.

Ook het Zwarte Woud bestaat nog steeds, evenals de oerwouden van het Amazonegebied (zij het ook voor een deel in hun voortbestaan bedreigd). Maar als Luther of een daar levende indiaan (tijdgenoot van Motecuhzoma) een tiental bomen had gemerkt, zou ik er bezwaarlijk een van terugvinden.
Bij dit proces pleegt men niet stil te staan.
Alleen als de dood iemand zijn geliefde ontrukt of wanneer hij zelf door de knekelhand wordt bedreigd,
krimpt zijn hart ineen.                         Als hij iets zegt,
                                                                           stamelt hij over het noodlot.
Over een wet die, hoewel misschien noodzakelijk,
toch absurd en afgrijselijk is.

Maar
– filosofisch bekeken –
                     is het oplichten van elke steen een Hamletiaanse daad.

Doet u maar twee ons vergiffenis
in het zakje.
Dat komt altijd goed van pas.
Vooral bij in het verleden begane en toekomstige
morele kwajongensstreken.
Is het iets te veel? Laat u maar zo, het mag wel
een tikkeltje meer zijn.

De excuses heeft u hier uitgestald?
Helemaal vooraan, zoals ik zie.
Nee u hoort me echt niet zeggen dat ze te duur zijn.
Ze zien er bijna te mooi uit voor die prijs.
Het lijkt wel van dat genetisch gemanipuleerde spul
waarvoor we zo gewaarschuwd worden.
Nee, ik wil u absoluut nergens van betichten.
Ik zeg het meer in het algemeen.
Maar excuses heb ik op het moment niet nodig,
dus vriendelijk bedankt.

Ik zie dat u ook verlossing te koop hebt.
Een primeur zeker, bijna te fraai voor die prijs.
Ietsje onrijp nog,
als ik zo oprecht mag zijn.
Maar best mogelijk dat de druiven zuur zijn,
want mijn beurs is plat.
Hoe het ook zij, misschien de volgende keer.

Ik was sterrenkundige.
Onvermoeibaar tuurde ik naar de hemel, naar de sterren,
hoewel de mensen steeds weer over de verre toekomst spraken
of over het lang voorbije verleden;
nooit rechtstreeks over “het mij aangaande”.
In de eindeloze ebbenhouten velden
graasden de sterrenkudden
vredig om hun stralende herders,
en op zomeravonden schoten vallende sterren
als snelle drijfhonden ertussendoor.
Maar op een dag brak de oorlog uit.
Mijn hart bloedde toen ik
mijn kijker moest verkwanselen,
de beste kijker van het land
(volgens mij de beste van vijf landen),
die op dat moment niet veel waard was:
hij was namelijk te goed om zonder aanpassingen
door de luchtverdediging te worden gebruikt.
Maar helaas moest ik hem verpatsen
– anders hadden ze hem in beslag genomen;
sterrenkunde werd in die tijd als een luxe beschouwd,
immers de sterren spraken over een te verre toekomst
of een te lang voorbij verleden –
de vijand was, naar men zei, niet bepaald kieskeurig:
ziekenhuizen, molens, schouwburgen, observatoria…
aanval is de beste verdediging.
Zomeravonden werden met vliegtuiglawaai vervuld,
met sirenegeloei,
krachtige schijnwerpers
doorzochten de hemel.
Toen ik al wapens had gekocht van de schamele opbrengst van mijn kijker,
en geleerd had die te hanteren,
brak de vrede uit.
De mensen herademden (eerst leefden ze
in de koorts van de oorlog,
daarna in het zuurstofarme veld van de angst, van het niets,
maar nu in de roes van de vrede en het overleven);
wapens vonden geen aftrek meer;
voedsel werd weer belangrijk
– ik verhuisde dus van de hemel naar de aarde.
Natuurlijk had ik geen geld om grond te kopen,
daarom was ik blij als men
mijn oorlogsgerei overnam om het om te smeden.
Ik wist een lapje grond te pachten, een door de oorlog geteisterde boomgaard
(waarvan ik de nieuwe aanplant “uit de mond spaarde”),
en ik legde ook een moestuin aan, planten in nette rijen.
Het eerste jaar was de oogst nog mager;
je kunt de natuur nu eenmaal niet dwingen –
ze geeft niet onmiddellijk rente
op je inspanningen. In het tweede jaar
begonnen de geredde planten
er weer bovenop te komen,
maar de pas geplante bomen
konden natuurlijk nog geen vrucht dragen.
In het derde jaar, nog voor het oogsten had kunnen beginnen,
brak er weer oorlog uit.
Overdag rook – brandende kerken, bossen, olieraffinaderijen –
’s nachts lichten aan de hemel en op de grond: luchtaanvallen.
Dagdelen mengden zich dooreen, grenzen daartussen vervaagden,
en hetzelfde gold voor de seizoenen. De aarde leed verschrikkelijke verwondingen.
Ik verdedigde mezelf
en datgene wat ik moest verdedigen
met de wapens die het leger me had gegeven.
Op de een of andere manier heb ik alles overleefd en nu is het weer (…) vrede.
maar ik weet nog steeds niet wat ik moet beginnen.
– Misschien is het voorgoed gedaan met de wetenschap voor vreedzame doelen,
                                                                               het kan me niet schelen.
Mocht ik (wat zeer waarschijnlijk is) nooit meer
achter een kijker komen te zitten,
dan zal ik ook met het blote oog
alleen nog naar de sterren turen;
nooit meer naar mensengezichten of naar openbarstende
knoppen van vruchtbomen, en zelfs niet
naar de verwaande wolken voor de zon –
want alleen datgene
wat de sterren fluisteren, wat geen enkel nut
voor mij persoonlijk heeft, waarvan ik noch de bevestiging
noch de ontkenning zal beleven,
wat niets te maken heeft met dit mierenvolk (inclusief mezelf) –
alleen die boodschap gaat mij aan.