Karol Lesman
Translator
on Lyrikline: 10 poems translated
from: polonais to: néerlandais
Original
Translation
Grecki posąg
polonais | Wisława Szymborska
Z pomocą ludzi i innych żywiołów
nieźle się przy nim napracował czas.
Najpierw pozbawił nosa, później genitaliów,
kolejno palców u rąk i u stóp,
z biegiem lat ramion, jednego po drugim,
uda prawego i uda lewego,
pleców i bioder, głowy i pośladków,
a to, co już odpadło, rozbijał na części,
na gruz, na żwir, na piasek.
Kiedy w ten sposób umiera ktoś żywy,
wypływa dużo krwi za każdym ciosem.
Posągi marmurowe giną jednak biało
i nie zawsze do końca.
Z tego, o którym mowa, zachował się tors
i jest jak wstrzymywany przy wysiłku oddech,
ponieważ musi teraz
przyciągać
do siebie
cały wdzięk i powagę
utraconej reszty.
I to mu się udaje,
to mu się jeszcze udaje,
udaje i olśniewa,
olśniewa i trwa –
Czas także tu zasłużył na pochwalną wzmiankę,
bo ustał w pracy
i coś odłożył na potem.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Het Griekse beeld
néerlandais
Met behulp van mensen en andere elementen
heeft de tijd er zijn handen vol aan gehad.
Eerst ontnam hij het de neus, daarna geslachtsdelen,
vervolgens vingers en tenen,
in de loop der jaren armen, de een na de ander,
rechterdij en linkerdij,
rug en heupen, hoofd en billen,
en dat wat al was afgevallen, sloeg hij aan stukken,
tot puin, tot gruis, tot zand.
Als op die manier een levend iemand sterft,
stroomt er bij elke slag veel bloed weg.
Beelden van marmer sneuvelen echter wit
en niet altijd volledig.
Dat, waarvan hier sprake is, heeft nog zijn romp
en lijkt op een bij inspanning ingehouden adem
aangezien het nu zijn taak is
op zich
te nemen
alle charme en ernst
van de verloren gegane rest.
En dat gaat hem goed af,
dat gaat hem nog steeds goed af,
hij doet alsof en betovert,
betovert en duurt voort –
Ook de tijd verdient hier een eervolle vermelding,
want hij heeft voor even zijn werk onderbroken
en iets uitgesteld tot later.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Nieuwaga
polonais | Wisława Szymborska
Źle sprawowałam się wczoraj w kosmosie.
Przeżyłam całą dobę nie pytając o nic,
nie dziwiąc się niczemu.
Wykonywałam czynności codzienne,
jakby to było wszystko, co powinnam.
Wdech, wydech, krok za krokiem, obowiązki,
ale bez myśli sięgającej dalej
niż wyjście z domu i powrót do domu.
Świat mógł być odbierany jako świat szalony,
a ja brałam go tylko na zwykły użytek.
Żadnych – jak – i dlaczego –
i skąd się taki tu wziął –
i na co mu aż tyle ruchliwych szczegółów.
Byłam jak gwóźdź zbyt płytko wbity w ścianę
albo
(tu porównanie, którego mi brakło).
Jedna za drugą zachodziły zmiany
nawet w ograniczonym polu okamgnienia.
Przy stole młodszym, ręką o dzień młodszą
był chleb wczorajszy inaczej krajany.
Chmury jak nigdy i deszcz był jak nigdy,
bo padał przecież innymi kroplami.
Ziemia się obróciła wokół swojej osi,
ale już w opuszczonej na zawsze przestrzeni.
Trwało to dobre 24 godziny.
1440 minut okazji.
86 400 sekund do wglądu.
Kosmiczny savoir-vivre
choć milczy na nasz temat,
to jednak czegoś od nas się domaga:
trochę uwagi, kilku zdań z Pascala
i zdumionego udziału w tej grze
o regułach nieznanych.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Onachtzaamheid
néerlandais
Ik heb gisteren niet goed mijn best gedaan in de kosmos.
Een heel etmaal geleefd zonder naar iets te vragen,
zonder me ergens over te verbazen.
Ik heb alledaags werk verricht,
alsof dat alles was wat ik moest doen.
Inademen, uitademen, stap voor stap, verplichtingen,
maar zonder een gedachte die verder reikte
dan de deur uit en weer terug naar huis.
De wereld kon doorgaan voor een krankzinnige wereld,
terwijl ik hem enkel aanwendde voor dagelijks gebruik.
Niks geen – hoe – en waarom –
en waar komt die vandaan –
en wat moet hij met zo veel beweeglijke details.
Ik was als een niet diep genoeg in de muur geslagen spijker
Of
(hier de vergelijking waar het mij aan ontbrak).
De ene na de andere verandering vond plaats
zelfs op het begrensde terrein van het ogenblik.
Aan een jongere tafel, met een dag jongere hand
werd het brood van gisteren anders gesneden.
Wolken als nooit tevoren en de regen was als nooit tevoren
want het regende toch andere druppels.
De aarde draaide rond haar as,
maar al in een voor altijd verlaten ruimte.
Dat duurde een goede 24 uur.
1440 minuten gelegenheid.
86.400 seconden inzage.
Het kosmisch savoir-vivre
mag dan over ons zwijgen,
verlangen doet het toch iets van ons:
enige aandacht, een paar zinnen Pascal
en verwonderde deelname aan dit spel
met onbekende regels.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Okropny sen poety
polonais | Wisława Szymborska
Wyobraź sobie, co mi się przyśniło.
Z pozoru wszystko zupełnie jak u nas.
Grunt pod stopami, woda, ogień, powietrze,
pion, poziom, trójkąt, koło,
strona lewa i prawa.
Pogody znośne, krajobrazy niezłe
i sporo istot obdarzonych mową.
Jednak ich mowa inna niż na Ziemi.
W zdaniach panuje tryb bezwarunkowy.
Nazwy do rzeczy przylegają ściśle.
Nic dodać, ująć, zmienić i przemieścić.
Czas zawsze taki, jaki na zegarze.
Przeszły i przyszły mają zakres wąski.
Dla wspomnień pojedyncza miniona sekunda,
dla przewidywań druga,
która się właśnie zaczyna.
Słów ile trzeba. Nigdy o jedno za dużo,
a to oznacza, że nie ma poezji
i nie ma filozofii, i nie ma religii.
Tego typu swawole nie wchodzą tam w grę.
Niczego, co by dało się tylko pomyśleć
albo zobaczyć zamkniętymi oczami.
Jeśli szukać, to tego, co wyraźnie obok.
Jeśli pytać, to o to, na co jest odpowiedź.
Bardzo by się zdziwili,
gdyby umieli się dziwić,
że istnieją gdzieś jakieś powody zdziwienia.
Hasło „niepokój”, uznane przez nich za sprośne,
nie miałoby odwagi znaleźć się w słowniku.
Świat przedstawia się jasno
nawet w głębokiej ciemności.
Udziela się każdemu po dostępnej cenie.
Przed odejściem od kasy nikt nie żąda reszty.
Z uczuć – zadowolenie. I żadnych nawiasów.
Życie z kropką u nogi. I warkot galaktyk.
Przyznaj, że nic gorszego
nie może się zdarzyć poecie.
A potem nic lepszego,
jak prędko się zbudzić.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
De afschuwelijke droom van een dichter
néerlandais
Stel je eens voor wat ik droomde.
Schijnbaar alles precies zoals bij ons.
Grond onder de voeten, water, vuur, lucht,
verticaal, horizontaal, driehoek, cirkel,
links en rechts.
Draaglijk weer, fraaie landschappen
en heel wat met spraak begiftigde wezens.
Maar hun spraak was een andere dan op aarde.
In de zinnen heerst de onvoorwaardelijke wijs.
Namen sluiten direct aan op de dingen.
Er hoeft niets bij, af, veranderd of verplaatst.
De tijd is steeds als die op de klok.
De verleden en toekomende hebben een kort bereik.
Voor herinneringen een enkele verstreken seconde,
voor vooruitzichten een tweede,
die juist begint.
Woorden zo veel als nodig. Nooit één te veel,
en dat betekent dat er geen poëzie is
en geen filosofie en geen godsdienst.
Van dat soort speelsheid is daar geen sprake.
Niets wat je enkel kunt bedenken
of met gesloten ogen zien.
Wordt er gezocht, dan naar iets duidelijk in de buurt.
Wordt er gevraagd, dan naar iets waar een antwoord op is.
Ze zouden zich erg hebben verbaasd,
als ze zich konden verbazen,
dat er ergens redenen bestaan voor verbazing.
Het woord `onrust', door hen beschouwd als obsceen,
zou niet durven voorkomen in een woordenboek.
De wereld wordt helder voorgesteld
zelfs in diepe duisternis.
Toegankelijk voor iedereen tegen een schappelijke prijs.
Bij het afrekenen verlangt niemand wisselgeld.
Van gevoelens – tevredenheid. En niets tussen haakjes.
Het leven met een punt aan het been. En het grommen der melkwegstelsels.
Geef toe dat niets ergers
een dichter kan overkomen.
Waarna er niets beters op zit
dan snel wakker te worden.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Perspektywa
polonais | Wisława Szymborska
Minęli się jak obcy,
bez gestu i słowa,
ona w drodze do sklepu,
on do samochodu.
Może w popłochu
albo roztargnieniu,
albo niepamiętaniu,
że przez krótki czas
kochali się na zawsze.
Nie ma zresztą gwarancji,
że to byli oni.
Może z daleka tak,
a z bliska wcale.
Zobaczyłam ich z okna,
a kto patrzy z góry,
ten najłatwiej się myli.
Ona zniknęła za szklanymi drzwiami,
on siadł za kierownicą
i szybko odjechał.
Czyli nic się nie stało
nawet jeśli stało.
A ja, tylko przez moment
pewna, co widziałam,
próbuję teraz w przygodnym wierszyku
wmawiać Wam, Czytelnikom,
że to było smutne.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Perspectief
néerlandais
Ze passeerden elkaar als vreemden,
zonder woord of gebaar,
zij op weg naar de winkel,
hij naar zijn auto.
Misschien in paniek
of verwarring,
of vergeten
dat ze zo korte tijd
voor altijd van elkaar hadden gehouden.
Er is trouwens geen garantie,
dat zij het waren.
Misschien van veraf wel,
maar zeker niet van dichtbij.
Ik zag ze vanuit mijn raam
maar wie van bovenaf kijkt,
vergist zich gemakkelijk.
Zij verdween achter een glazen deur,
hij nam plaats achter het stuur
en reed snel weg.
Kortom, er was niets gebeurd
zelfs al was het gebeurd.
En ik, maar eventjes
zeker van wat ik zag,
probeer nu in een toevallig gedichtje
u, lezers, te doen geloven,
dat dit verdrietig was.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Stary profesor
polonais | Wisława Szymborska
Spytałam go o tamte czasy,
kiedy byliśmy jeszcze tacy młodzi,
naiwni, zapalczywi, głupi, niegotowi.
Trochę z tego zostało, z wyjątkiem młodości
– odpowiedział.
Spytałam go, czy nadal wie na pewno,
co dla ludzkości dobre a co złe.
Najbardziej śmiercionośne złudzenie z możliwych
– odpowiedział.
Spytałam go o przyszłość,
czy ciągle jasno ją widzi.
Zbyt wiele przeczytałem książek historycznych
– odpowiedział.
Spytałam go o zdjęcie,
to w ramkach, na biurku.
Byli, minęli. Brat, kuzyn, bratowa,
żona, córeczka na kolanach żony,
kot na rękach córeczki,
i kwitnąca czereśnia, a nad tą czereśnią
niezidentyfikowany ptaszek latający
– odpowiedział.
Spytałam go, czy bywa czasami szczęśliwy.
Pracuję
– odpowiedział.
Spytałam o przyjaciół, czy jeszcze ich ma.
Kilkoro moich byłych asystentów,
którzy także już mają byłych asystentów,
pani Ludmiła, która rządzi w domu,
ktoś bardzo bliski, ale za granicą,
dwie panie z biblioteki, obie uśmiechnięte,
mały Grześ z naprzeciwka i Marek Aureliusz
– odpowiedział.
Spytałam go o zdrowie i samopoczucie.
Zakazują mi kawy, wódki, papierosów,
noszenia ciężkich wspomnień i przedmiotów.
Muszę udawać, że tego nie słyszę
– odpowiedział.
Spytałam o ogródek i ławkę w ogródku.
Kiedy wieczór pogodny, obserwuję niebo.
Nie mogę się nadziwić,
ile tam punktów widzenia
– odpowiedział.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
De oude professor
néerlandais
Ik vroeg hem naar de tijd van vroeger,
toen we nog jong waren,
naïef, gedreven, dom, onvoorbereid.
‘Van dat alles rest nog iets, alleen geen jeugd’,
antwoordde hij.
Ik vroeg hem of hij nog steeds zeker wist
wat goed was voor de mensheid en wat slecht.
‘De dodelijkste aller illusies’,
antwoordde hij.
Ik vroeg hem naar de toekomst,
of hij die nog altijd helder zag.
‘Te veel geschiedenisboeken gelezen',
antwoordde hij.
Ik vroeg hem naar de foto,
die in het lijstje, op het bureau.
‘Verleden tijd, ze zijn niet meer. Broer, neef, schoonzus,
mijn vrouw, dochtertje op de knieën van mijn vrouw,
de poes in de armen van mijn dochtertje
en de bloeiende kersenboom, en boven die kersenboom
een niet-geïdentificeerd vliegend vogeltje’,
antwoordde hij.
Ik vroeg hem of hij nog weleens gelukkig was.
‘Ik werk’,
antwoordde hij.
Ik vroeg hem naar zijn vrienden, of hij die nog had.
‘Een paar van mijn voormalige assistenten,
die ook alweer voormalige assistenten hebben,
juffrouw Ludmiła, die in huis de baas is,
iemand heel nabij, maar dan wel in het buitenland,
twee dames uit de bibliotheek, beide met een glimlach,
kleine Grześ van de overkant en Marcus Aurelius’,
antwoordde hij.
Ik vroeg hem naar zijn gezondheid en gemoed.
‘Ze verbieden me koffie, wodka, sigaretten,
het meedragen van zware herinneringen of voorwerpen.
Ik moet doen of ik het niet hoor',
antwoordde hij.
Ik vroeg hem naar het tuintje en de bank in het tuintje.
‘Als het ’s avonds mooi weer is, kijk ik naar de hemel.
Ik blijf me verbazen
over het aantal gezichtspunten daar,’
antwoordde hij.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Pociecha
polonais | Wisława Szymborska
Darwin.
Podobno dla wytchnienia czytywał powieści.
Ale miał wymagania:
nie mogły kończyć się smutno.
Jeśli trafiał na taką,
z furią ciskał ją w ogień.
Prawda, nieprawda –
ja chętnie w to wierzę.
Przemierzając umysłem tyle obszarów i czasów
naoglądał się tylu wymarłych gatunków,
takich tryumfów silnych nad słabszymi,
tak wielu prób przetrwania,
prędzej czy później daremnych,
że przynajmniej od fikcji
i jej mikroskali
miał prawo oczekiwać happy endu.
A więc koniecznie: promyk spoza chmur,
kochankowie znów razem, rody pogodzone,
wątpliwości rozwiane, wierność nagrodzona,
majątki odzyskane, skarby odkopane,
sąsiedzi żałujący swojej zawziętości,
dobre imię zwrócone, chciwość zawstydzona,
stare panny wydane za zacnych pastorów,
intryganci zesłani na drugą półkulę,
fałszerze dokumentów zrzuceni ze schodów,
uwodziciele dziewic w biegu do ołtarza,
sieroty przygarnięte, wdowy utulone,
pycha upokorzona, rany zagojone,
synowie marnotrawni proszeni do stołu,
kielich goryczy wylany do morza,
chusteczki mokre od łez pojednania,
ogólne śpiewy i muzykowanie,
a piesek Fido,
zgubiony już w pierwszym rozdziale,
niech znów biega po domu
i szczeka radośnie.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Troost
néerlandais
Darwin.
Las ter verpozing naar het schijnt romans.
Maar hij had zo zijn eisen:
ze mochten niet triest eindigen.
Las hij er zo een,
dan smeet hij deze woedend in het vuur.
Waar of niet waar –
ik geloof het graag.
Met zijn verstand zoveel terreinen en tijden doorkruisend
had hij zo veel uitgestorven soorten waargenomen,
zo veel triomfen van sterkeren over zwakkeren,
zo veel pogingen tot overleven
die vroeger of later vergeefs bleken,
dat hij tenminste van de fictie
en haar microschaal
het recht had een happy end te verwachten.
En dus beslist: een zonnestraaltje vanachter de wolken,
geliefden weer samen, geslachten verzoend,
twijfels verdreven, trouw beloond,
vermogens herkregen, schatten opgegraven,
buren die hun koppigheid betreuren,
hun goede naam in ere hersteld, hebberigheid beschaamd,
oude vrijsters uitgehuwelijkt aan eerbiedwaardige dominees,
intriganten verbannen naar het andere halfrond,
documentenvervalsers van de trappen gegooid,
verleiders van maagden haastig naar het altaar,
over wezen ontfermd, weduwen omarmd,
hoogmoed versmaad, wonden geheeld,
verloren zonen aan tafel genodigd,
de galbeker in zee geleegd,
zakdoekjes nat van herenigingstranen,
algeheel gezang en gemusiceer,
en laat het hondje Fido,
in het eerste hoofdstuk al zoek,
nu maar weer naar huis rennen
en vrolijk blaffen.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Zdarzenie
polonais | Wisława Szymborska
Niebo, ziemia, poranek,
godzina ósma piętnaście.
Spokój i cisza
w pożółkłych trawach sawanny.
W oddali hebanowiec
o liściach zawsze zielonych
i rozłożystych korzeniach.
Wtem jakieś zakłócenie błogiego bezruchu.
Dwie chcące żyć istoty zerwane do biegu.
To antylopa w gwałtownej ucieczce,
a za nią lwica zziajana i głodna.
Szanse ich obu są chwilowo równe.
Pewną nawet przewagę ma uciekająca.
I gdyby nie ten korzeń,
co sterczy spod ziemi,
gdyby nie to potknięcie
jednego z czterech kopytek,
gdyby nie ćwierć sekundy
zachwianego rytmu,
z czego korzysta lwica
jednym długim skokiem –
Na pytanie kto winien,
nic, tylko milczenie.
Niewinne niebo, circulus coelestis.
Niewinna terra nutrix, ziemia żywicielka.
Niewinny tempus fugitivum, czas.
Niewinna antylopa, gazella dorcas.
Niewinna lwica, leo massaicus.
Niewinny hebanowiec, diospyros mespiliformis.
I obserwator z lornetką przy oczach,
w takich, jak ten, przypadkach
homo sapiens innocens.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Een gebeurtenis
néerlandais
Hemel, aarde, ochtend,
acht uur vijftien.
Rust en stilte
in het vergeelde gras van de savanne.
In de verte een ebbenboom
met altijdgroene bladeren
en wijdvertakte wortels.
Dan verstoort iets deze zalige onbeweeglijkheid.
Twee levenshongerige wezens schieten weg.
Een antilope slaat op de vlucht,
achternagezeten door een hijgende en hongerige leeuwin.
De kansen van de twee zijn voor een ogenblik gelijk.
Een zeker overwicht heeft zelfs de vluchtster.
En zonder die wortel,
die uit de aarde steekt,
zonder die struikeling
van een van haar vier hoeven,
zonder die kwart seconde
verstoord ritme,
die de leeuwin aangrijpt
met een lange sprong –
Op de schuldvraag,
niets, enkel zwijgen.
Onschuldige hemel, circulus coelestis.
Onschuldige terra nutrix, voedende aarde.
Onschuldige tempus fugitum, tijd.
Onschuldige antilope, gazella dorcas.
Onschuldige leeuwin, leo massaicus.
Onschuldige ebbenboom, diospyros mespiliformis.
En de observator met een verrekijker aan de ogen,
in gevallen als deze
homo sapiens innocens.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Nazajutrz – bez nas
polonais | Wisława Szymborska
Poranek spodziewany jest chłodny i mglisty.
Od zachodu
zaczną przemieszczać się deszczowe chmury.
Widoczność będzie słaba.
Szosy śliskie.
Stopniowo, w ciągu dnia,
pod wpływem klina wyżowego od północy
możliwe już lokalne przejaśnienia.
Jednak przy wietrze silnym i zmiennym w porywach
mogą wystąpić burze.
W nocy
rozpogodzenie prawie w całym kraju,
tylko na południowym wschodzie
niewykluczone opady.
Temperatura znacznie się obniży,
za to ciśnienie wzrośnie.
Kolejny dzień
zapowiada się słonecznie,
choć tym, co ciągle żyją
przyda się jeszcze parasol.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
De volgende dag – zonder ons
néerlandais
Verwachting voor de ochtend koud en mistig.
Vanuit het westen
landinwaarts regenwolken.
Slecht zicht.
Gladde wegen.
Op den duur, in de loop van de dag,
onder invloed van een hogedrukgebied vanuit het noorden
breekt mogelijk hier en daar de zon door.
Maar bij een krachtige en bij vlagen veranderlijke wind
kan het gaan onweren.
’s Nachts
opklaringen in vrijwel het gehele land,
alleen in het zuidoosten
is neerslag te verwachten.
De temperatuur zal flink dalen,
maar de barometer stijgt.
Een dag
die zonnig belooft te worden,
al kan hen die nog altijd leven
een paraplu van pas komen.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Wypadek drogowy
polonais | Wisława Szymborska
Jeszcze nie wiedzą,
co pół godziny temu
stało się tam, na szosie.
Na ich zegarkach
pora taka sobie,
popołudniowa, czwartkowa, wrześniowa.
Ktoś odcedza makaron.
Ktoś grabi liście w ogródku.
Dzieci z piskiem biegają dookoła stołu.
Komuś kot z łaski swojej pozwala się głaskać.
Ktoś płacze –
jak to zwykle przed telewizorem,
kiedy niedobry Diego zdradza Juanitę.
Słychać pukanie –
to nic, to sąsiadka z pożyczoną patelnią.
W głębi mieszkania dzwonek telefonu –
na razie tylko w sprawie ogłoszenia.
Gdyby ktoś stanął w oknie
i popatrzył w niebo,
mógłby ujrzeć już chmury
przywiane znad miejsca wypadku.
Wprawdzie porozrywane i porozrzucane,
ale to u nich na porządku dziennym.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Een verkeersongeval
néerlandais
Ze weten nog niet,
wat een halfuur geleden
daar is gebeurd, op de weg.
Op hun horloges
zomaar een tijdstip,
’s middags, op een donderdag, in september.
Iemand giet de vermicelli af.
Iemand harkt bladeren aan in een tuintje.
Kinderen rennen gillend rond de tafel.
Een poes laat zich zomaar door iemand aaien.
Iemand huilt –
zoals zo vaak voor de televisie,
als die schurk van een Diego Juanita bedriegt.
Er wordt geklopt –
het is niets, de buurvrouw met een geleende koekenpan.
Verderop in huis gaat de telefoon –
voorlopig alleen nog in verband met de advertentie.
Als iemand voor het raam zou gaan staan
met een blik op de hemel,
zou hij de wolken al kunnen zien
die komen aanwaaien van boven de plaats van het ongeluk.
Weliswaar verscheurd en kriskras door elkaar,
maar dat is hun orde van alledag.
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.
Nieobecność
polonais | Wisława Szymborska
Niewiele brakowało,
a moja matka mogłaby poślubić
pana Zbigniewa B. ze Zduńskiej Woli.
I gdyby mieli córkę – nie ja bym nią była.
Może z lepszą pamięcią do imion i twarzy,
i każdej usłyszanej tylko raz melodii.
Bez błędu poznającą który ptak jest który.
Ze świetnymi stopniami z fizyki i chemii,
i gorszymi z polskiego,
ale w skrytości pisującą wiersze
od razu dużo ciekawsze od moich.
Niewiele brakowało,
a mój ojciec mógłby w tym samym czasie poślubić
pannę Jadwigę R. z Zakopanego.
I gdyby mieli córkę – nie ja bym nią była.
Może bardziej upartą w stawianiu na swoim.
Bez lęku wskakującą do głębokiej wody.
Skłonną do ulegania emocjom zbiorowym.
Bezustannie widzianą w kilku miejscach na raz,
ale rzadko nad książką, częściej na podwórku,
jak kopie piłkę razem z chłopakami.
Może by obie spotkały się nawet
w tej samej szkole i tej samej klasie.
Ale żadna z nich para,
żadne pokrewieństwo,
a na grupowym zdjęciu daleko od siebie.
Dziewczynki, stańcie tutaj
– wołałby fotograf –
te niższe z przodu, te wyższe za nimi.
I ładnie się uśmiechnąć, kiedy zrobię znak.
Tylko jeszcze policzcie,
czy jesteście wszystkie?
– Tak, proszę pana, wszystkie.
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"
Afwezigheid
néerlandais
Het scheelde niet veel
of mijn moeder was getrouwd
met meneer Zbigniew B. uit Zduńska Wola.
En hadden zij een dochter gehad – ik was het niet geweest.
Misschien had ze een beter geheugen voor namen en gezichten,
en voor elke, slechts één keer gehoorde melodie.
Herkende ze feilloos van een vogel welke het was.
Had ze uitstekende cijfers voor natuur- en scheikunde,
en slechtere voor Pools,
maar schreef ze heimelijk gedichten
meteen al stukken interessanter dan die van mij.
Het scheelde niet veel
of mijn vader was in diezelfde tijd getrouwd
met juffrouw Jadwiga R. uit Zakopane.
En hadden zij een dochter gehad – ik was het niet geweest.
Misschien was ze standvastiger in wat ze wilde.
Sprong ze onbevreesd in het diepe.
Geneigd tot overgave aan collectieve emoties.
Voortdurend gezien op meerdere plaatsen tegelijk,
maar zelden over een boek gebogen, vaker op de speelplaats,
een balletje trappend met de jongens.
Misschien hadden de twee elkaar zelfs wel ontmoet
op dezelfde school in dezelfde klas.
Maar zonder een paar te vormen,
zonder enige verwantschap,
en op de groepsfoto ver uit elkaar.
‘Meisjes, komen jullie hier staan,’
zou de fotograaf hebben geroepen,
‘de kleintjes vooraan, de grotere daarachter.
En mooi lachen, als ik een teken geef.
Alleen even tellen,
zijn jullie er allemaal?’
‘Ja meneer, allemaal.’
uit: Wislawa Szymborska, Dubbele punt. De Geus, Breda 2007.