Serge van Duijnhoven
Wakker zijn is leven
langue: néerlandais
traductions:
allemand (Wach sein ist leben.)
Wakker zijn is leven
Waarom schrijf je? Waarom word je schrijver of dichter?
Toen ik net gedebuteerd was, met de dichtbundel Het paleis van de slaap, werd de vraag me het meest gesteld. Vooral door journalisten van damesbladen en luxe huiskamer glossies. Als je je neus om de hoek van de deur der literatuur steekt verwachten de mensen toch een soort rechtvaardiging van je.
Poète, vos papiers! Dichter, toon me je papieren!
Waarschijnlijk bedoelden die dames het niet zo, en hoopten ze enkel een blik te kunnen krijgen in de ziel van iemand die vanwege zijn werk pretendeerde ook een beetje in andermans ziel te kunnen zien. Het romantische idee van de jonge dichter! Hij die de harten en verlangens van de mensen verstaat!
Toch voelt de vraag, omdat hij zo vaak gesteld wordt, en zeker als je het interview terugleest op het papier, zonder de ogen, de blik van de interviewer, als een verzoek om rechtvaardiging. Legitimeer u, dichter, halt!
Van een loodgieter of een piloot of een winkelverkoper vraagt men zulke rechtvaardigingen niet. Ook bij andere artistieke beroepen worden ze zelden verlangd.
Het kan al snel worden opgevat als een nogal onbeleefde hint. He, Pieter, dat je cello speelt, leuk hoor, maar waarom eigenlijk?
In de uitoefening van het vak ligt de reden van de keuze besloten. Ik ben cellist geworden, omdat ik: nee, luister maar naar deze suite. Waarom ik bakker wilde worden? Wat zeur je nou man, smaakt het brood je niet lekker of zo?
Voor het schrijven geldt een dergelijke evidentie blijkbaar niet. Hé, auteur waarom schrijf je een roman? Hé, dichter waarom schrijf je gedichten?
Waarom, nou?
Soms antwoord ik: om het kind in mezelf wakker te houden. Het kind is de bron van alle creativiteit, het is het wakkere, de dageraad.
Henry David Thoreau, Amerikaans schrijver uit het begin van de vorige eeuw, auteur van oa. , schreef:
`Wakker zijn is leven. Maar ik heb nooit iemand ontmoet die behoorlijk wakker was. Hoe had ik hem in het gezicht kunnen kijken? We moeten leren te ontwaken en onszelf wakker te houden, niet met behulp van mechanische middelen, maar met een oneindige verwachting van de dageraad, die ons niet in de steek zal laten, nog niet in onze meest vaste slaap.'
Het staat als motto voorin Het paleis van de slaap.
Mensen dichten allemaal. Op een gegeven moment houden de meesten ermee op, zo rond de puberteit. Plotseling wordt het kinderachtig gevonden je gevoelens en gedachten op papier te uiten, om een `poezie-album' bij te houden of schriften met schrijfsels. Sommigen gaan er desondanks mee door. Die worden dichter. Of schrijver.
Waarom de anderen niet meer schrijven, dat zou ik nou wel eens willen weten. Ik heb me voorgenomen om voortaan de vraag direct dan maar terug te werpen, aan iedereen die wil weten waarom je schrijft. De vraag is niet: waarom schrijf je? De vraag is: waarom hield jij ermee op?