Øyvind Rangøy 

Translator

Denne dagen og soga tok til på toget
slik dagar og soger titt gjer
då ei barnehagegruppe drog inn til byen
og ei av barnehagetantene
slik yrket krev
dreiv barneoppdraging:

EG SA NETTOPP: SITT STILLE!
SLUTT Å LE DER!
VI PILLAR IKKJE NASE!
DU TRENG IKKJE NOKO I SEKKEN DER NO!
HØYRER DU DEG SJØLV, KVA TRUR DU DU GJER NO?
GI MEG DEN MED EIN GONG!
ER DU HEILT DØV NO?
og så, med særleg høg røyst:
IKKJE NOKA KVISKRING DER, VI VAR SAMDE OM Å VERE VELDIG STILLE PÅ TOGET!

om lag tjue lysande barnesommarfuglar i gule vestar
burde vere eit særleg godt teikn
sidan gule sommarfuglar
gir ein varm og gyllen sommar
gir ein varm og gyllen dag

takk for at de tok toget,
ha ein fortsatt fin dag!
sa den kjende kvinnerøysta på bandet
som borna nytte å herme:
takk for at de tok toget,
ha ein fortsatt fin dag!
men han med genseren der det stod
PROBLEM CHILD
spurde med eitt:
tante kva er ein fortsatt fin dag?

EG SA JO AT DU SKULLE VERE STILLE!
svarte barnehagetanta
og var svært nøgd med svaret sitt
alt mogleg skal dei spørje
men sanneleg godt at ho veit
korleis ting er i verda!

HER GÅR VI AV!
KOM IGJEN! OPP MED FARTA! INGEN HENG ETTER NO!
skreik tanta til ungane

og dei gjekk… og dei gjekk…
guten med problemgenseren og spørsmåla
og jenta med den rosa ranselen
der det stod WILD PRINCESS

gule barnesommarfuglar
så ville og problematiske…
ha ein fortsatt fin dag!
ønskte eg dei i tankane
de skal framleis få vite kva det er
ein fortsatt fin dag
og våge å spørje!
det lovar
på alvor:
i dag og i heile livet:
ha ein fortsatt fin dag!

Natta set levande lys i kastanjane
lufta syng på eit oppdikta språk

i eit puff av lykke frå eit ope vindauge vissa
at i denne natta
blomstrar på ein gong
alle irisar i våre auge

eg tenkjer visst også på deg
på eit oppdikta språk
for alt kring meg tetnar
og blir til eitt ord
som eg ikkje kjenner
eller greier å seie

Igjen er månen tynn og ny som ein barnenagl!

Kor mange gonger frå den natta du vart fødd.
Sytten år blir det straks.
Sytten!
Mi vesle dotter, min store lærar,
for slik er det det går. Når det går godt.

Og månen var tynn og ny som ein barnenagl
og alt var i si byrjing
all skaping av si form, all venta
og mest av alt uventa vekst!

Då vi natta du var fødd ordlaust hadde stira til botns i kvarandre,
seig eg inn i ei bomullsvattsøvn, for å vakne og tru det igjen:
mi dotter – så det er sant!
Med opprispa kinn –
alt før du var fødd, med utvaksne negler
hadde du baska din første kamp
med deg sjølv og den nye verda.
Skjelvande og klossut med saksa tok eg den speide nyfødde handa:
det skein gjennom nesten usynlege naglestrimler!
Var dine livsliner framhald av mine!

Månen som ein barnenagl, kor mange gonger sidan då
er han klipt og har vakse tilbake!
Og eg hadde bede mi første bøn:
At du alltid måtte kome frå livets kampar
om enn med opprispa kinn
så heil, som deg sjølv!

Frå denne første og tynne månen
blir det sytten år
og eg ser, korleis du ser på meg av og til,
og ikkje vil tru når eg seier
at eg gjennom livet i staden for mage for søtt
har utvikla sildemage.
Korleis kan slike ting skje?
Eller når eg snakkar om ein gong på gynga,
oh-hoi!
nesten heilt rundt!
Jaja, tenkjer du –
og no blir du kvalm av den minste gynging –
javisst du, oh-hoi, og nesten heilt rundt!

Men eg ser til sist gjennom glaset
når du kjem heim seint om kvelden, med fela på ryggen.
Nymånen høgt alt på himmelens nakke.
Du ler når eg stønnar av strevet det er å vente
– det minkar og veks nokre månar til
før dine minutt blir så lange som mine!
Stille bed eg, at denne den lengste av ventetider
den skal du sleppe å kjenne …

Men før det – du går og du går igjen.
Går lenger, blir lengre borte.
I månader lyder eg berre,
gnissar det snart i hageporten,
så står du der sorglaus i midten av rommet og seier
at porten, han syng ein rein kvint.
Ja, leikande sprett du frå eit intervall til det neste!
Og eg bed at ingen vald eller intervallar
må hindre deg, ingen grå dagar som alltid må kome.
Ja stig over alle dei vollar du vil du og lindre som lint og skjermande sjal
dei stivare nakkar
som før.
Eg ønskjer deg reinare kvintar og kvintessensar!

Du kan ha vore fem og hugsar kanskje
det du kalla yndlingsbuksene dine:
Fridomens Bukser.
Og huka deg ned attom nova på skuret i dei,
der budde dine vener Snakkesmåkrypa,
og var ikkje buksene slitne til trevlar der ute,
så låg dei vel kanskje framleis
i Kassa med Kjære Ting,
med Løvetannlua og anna.
Men eg har bede heilt sidan den gong:
måtte alle dine bukser vere fridomens bukser
alle kjolar og skjørt
og luer alle løvetannluer!
Og kvart eit snakkesmåkryp attom nova!

Då eg var liten,
hende det mor sa til meg:
lat att munnen før hjartet kjølnar.
Ho hadde vel høyrt det av si mor, ein seier slikt.
Eg har mitt å seie om det.
Det kjølnar ikkje.
Har det ikkje kjølna til no, så gjer det det ikkje.
Gå der du går du med auge og munn alltid vidope oppe
og kanskje du høyrer folk undre:
så varmt det brått vart i vêret!

Og ein eller to ting til vil eg seie:
løys alltid med same iver
livets uforliknelege likningar.
Dei rettaste formlane finn du sjølv.

Og ver ikkje redd, prøv ikkje å stoppe
livets rullande prøvesteinar,
det skal ikkje vekse mose på dei.
Skuv på og rull også du med!

Og så.
Tru at det kjem eit tog, alltid
som ikkje forlet deg åleine i blafrande vind på perrongen.
Alltid ventar nokon på deg under klokka!
Ja, dette vil eg sjølv tru på, saman med deg!

Igjen er månen tynn og ny som ein barnenagl!
Frå skorsteinen stig ein lovande god og kvit røyk rett som ein stråle mot han
og snart vil igjen porten syngje
ein ny dag i emning
for nye reiser med avskjed og heimkomst
ein rein kvint.

Liggjande på stranda utan rest
i ei utfalding av meg sjølv
nær ved å bli malen til sand
med fingrar spent fast i Silur
hælane hardt inn i Kambrium
er eg ikkje anna
enn ein brachiopod
opnar og lukkar meg opnar igjen
mine skjelhelvter
pustar og dreg
med eitt drag i hop
heile eksistensen og alt det den deler
med ei vifteforma forsteining i mi opne hand
som eg kviskrar til:
hei kjære bror
du har halde deg godt
med knirkande hengsler
bender han opne
sine forsteina kjevar
og gjenkjenning lyser oss opp
denne eine og same
og einaste nåde
har skapt oss og forma oss slik
late oss vere og gi oss hen
og lande på denne stranda

På den andre sida av vågen budde han Paul.
Dei visste berre det at han budde der, han Paul
med sitt korte namn og si lange einsemd, sin lengt.

Det same sa dei til borna som peika mot hytta og kviskrande spurde:
kven bur der over vågen?

Paul visste at livet er vove av røsslyng,
like breiande, vemodig lilla og brunt og nært jorda.

Men at lengda på lengten ikkje avheng av lengda på namnet, det visste han ikkje.
Eller av lyngen. Eller av noko som helst.
Det kan ha funnest menn med kortare namn i verda, og med lengre lengt.
Det kan det. Men ingen sa det til han Paul.
 

Arbeid passar meg ikkje –
   for det er ikkje råd å få det til
   å passe med kvardagslivet.

2018.2.17 i Pääsküla

  I den travle arbeidstid
set eg vekkjarklokka på halv to om natta,
for å minne meg sjølv på å leggje meg litt.

2017.8.9 i Pääsküla

Å, berre den pure viljeskraftløyse
  har makta
å halde meg frå suksesshysteriet!

2017.6.10 i Pääsküla

Uff ja den dottara vil sende meg i grava.
  Får vi håpe,
at det ikkje for svarte går annleis.

2017.5.4 og 30 i Pääsküla

Uskapte verk liksom statsløyndomar
  tek eg med meg i grava
og eit fugleskremsel får fylle mine sko.

2016.7.15 (og seinare) i Pääsküla

Og framleis skriblar eg etter evne, trykker etter behov –
  pengar til å sparke sjefen
  har eg ikkje, men lell.

(2012.3.19 og) 2015.12.9 i Pääsküla

Og etter etterskulering på alle felt og frontar
blir det nesten som eit renessansemenneske
  eg går i oppløysing.

2014.7.13 i Ellamaa og 2016.12.1 i Pääsküla

Eg har byrja å følgje med vekta på min kvalifikasjon.
   Berre på papiret
   blir det litt flesk att.

2014.7.16 og 2018.5.8 i Pääsküla

Eg trøystar meg – manuskript brenn ikkje,
  eg lid ingen nød,
om eg ventar eit lite år med å gi ut.

2015.1.8 i Pääsküla

Og vandraren som byrja å krabbe i dag er også på veg
  ut av solsystemets famntak
  og vår tidshorisont.

2011.12.10 (og seinare) i Pääsküla

Vi lærer livet ut: korleis vere saman
med folk, korleis vere åleine. Heile
livet lærer vi oss sjølve. Klårleik sjølvsagt
er det ingen som får, kanskje berre det
å lære å unngå feil. Stundom tek du fram
bøker, stundom blar du i lønnelauv.
Du prøver å dyrke fram lengten etter det vakre,
men du er ikkje sikker på korleis. Du grip
med utspilte fingrar luft lik ein storkunge
som vaklar på kanten av reira og ikkje heilt tør
å lette – kanskje denne lufta ikkje ber meg
enno, kanskje er eg for tung alt.

Vesle Sisyfos sankar
steinar på bakken og leikar med dei.
Gater, bilar, hus.
Eit lite ømt lys i hans hår,
eit vinddrag. Mindre steinar
han han setje oppå dei store,
så dei blir tårn. Så
veltar han alt og ler.
Dei andre gutane vil ikkje
leike med han. Eit par jenter vil.
Dei med det lange håret.
Sisyfos finn seg en særleg vakker
stein, den er svakt rosa,
med lyse striper. Den tek han
vare på, stikk han i lomma, viser han
ikkje til nokon. Og saman veks dei
seg store.

Eit dikt er som ei vêrmelding.
Dess meir presis,
dess gladare er vi
for ein fin dag i vente,
dess meir presis,
dess tristare er vi
ved tanken på ein ny og mørk dag.

I vêrmeldinga er det alltid ei vakker jente
som smilande
avlivar alt håp

om ein piknik på stranda.

(Cherche la femme
er alltid òg
recherche la femme)

I vêrmeldingane er det draumar om
New York,
Puerto Rico,
jamvel om Spania eller Egypt.

Eit dikt er som ei verdsmelding,
ei melding om verda
og ei melding til verda

om at vi ikkje har gitt opp.

Urørleg ståande i sommarvarme
blir mennesket. Som ropte på den andre.
Er vi då verken kalde eller varme
for kva Han måtte tenkje om oss andre?

Vik frå meg, galne minne, ikkje mas!
Alt som er over, størkna og står fast.
Eg summa, stanga vilt mot vindaugsglas
når lindetrea bløma utanfor.

Kven trur du at Han er, kan du forklare?
Og kva er mine tankar, om eg tør?
For den som tek på seg å finne svaret,
får leve. Under vekta av si bør.

framleis ung men trøytt av eitt og anna
så slit eg med å tåle sløvsinn godt
eg seier det, på hjartet legg eg handa
at mangt eit livsprosjekt har eg unngått

og domino er knapt eit spel eg spelar
kven lurer under bordet etter meg
og brikkene er svarte gravsteindelar
alt planta der ved enden av min veg

så ser eg i butikken papegøyar
og kvepp brått til av noko i kjent dur
eg helsar: heisann gutar, lik ein skøyar
nei heisann Juhan læt det frå eit bur

og ekkelt er det jamvel om eg nett her
får samla tankane mens ståket drøyer
spurt seljaren om menneske har rettar
og kven har gjort dei om til papegøyar

kulturdiskursen byrjar mellom gitter
eg lyttar og held pusten og held munn
og dei to kan de spørje gjennom kvitter
kva vitsen er med mine vers i grunn

Stundom er det svimmeltunge stunder,
som har alt. Men utan minste song.
Stundom er det himmelsungne stunder,
som har ingen ting. Alt på ein gong.

Alt er ditt å gjere. Inkje er det.
Verda spelar opp til språkets dans.
Å leve, for ein risiko å bere;
blod og sveitte, tre og blomeglans.

Sove i din stad kan ingen gjere,
eller vere vaken eller skremt.
Nedst i minnet, mellom sinnets skogtre
vil Sanninga helst reise seg bestemt.

Styrke til verket – eit eldgammalt ønske
Styrke til verket – eit velhamra ønske
I dette ønsket ligg djup, sanning, tru
Ønsk det med flid i kvar handverkarbu

Styrke kjem godt med – eit eldgammalt svar
Styrke kjem godt med – det einaste svar
Det viser til arbeid og slit i balanse
Så lat det få lyde ved kvar ein ny sjanse

Må brødet rekke – eit eldgammalt ønske
Må brødet rekke – eit velhamra ønske
I dette ønsket ligg djup, sanning, vit
Som aldri kan fyllast av: god apetitt

Må brødet rekke – eit allgyldig ønske
Nok brød kjem godt med – eit eldgammalt svar
Nok brød kjem godt med – det einaste svar
Det viser til arbeid og løn i balanse
Så lat det få lyde ved kvar ein ny sjanse
 

kor står det til med ånda di?
det står knapt til.
vil ho sitt hovud løfte blid
slik sniglen vil?

og vil ho lik ei sol stå opp
ved nattas ende
og lita eller stor sin kropp
til ånsdverk vende?

Ell' svartnar ho av sut så sår
At skamma sit i tusen år

våren slo inn, krimfull og elendig.
opna sine vonde blomar opp.
men midt mellom heimane og krigar,
mellom alle land og kvar husvegg,
utan at dei kjende ære eller skam,
stod og dufta rett ved bataljonen
umælande ein heil bøling hegg
for oss reisetrøytte avskjedssvimle,
avskrekkinga og artikkel fem,
fedrelandets gråleg dystre himmel,
våre eigne heilagtretotem –
for alt som skal ein gong ende.
for alt det som aldri ender
eller?

gjennom alt våryre, trøytte
frie, demokratiske og numne
sprang dei i blom
med rette.

mot var deira eine modus.
fast og røtra, gjennomgrodd i alt –
i forteljing, tider og i song.

midt i alt å verne om,
midt i det ein ikkje maktar hindre
slo ei skam brått inn med styrke
over eige slappe dvaske vis

om eg kanskje no og då
ikkje var psykosen framand
vil eg aldri angre på
det å ville gråte saman.

tørsten etter godt og vondt
bror, den blir eg aldri fri.
den held stand på kvar ein front.
sjølvbedrag blir slik ein strid:

aldri vil eg annleis gro.

søk du alvekvinna berre,
ver du auge, munn for ho.

om enn skuggen din vil sperre
høgt som mastetoppen min,
Adam, aldri blir eg ein,
med nok bein i kroppen min
til ein annans sidebein.

Ein svært vindfull dag, unge skjøre lauv flyg i lufta.
Så regn. Så kveld. Så vin,
og så tenkjer eg: kva anna kunne vel ikkje vore?
Sjølv kjærleiken, dette sterkt overprisa stykke fast eigedom.
Når du går for å sjå, berre ei jernbanevogn,
som stansar så snarast, og sola skin verkeleg
på perrongen, på rosene, på dei som ventar
men det har ikkje noko med deg å gjere.

Vinden jagar framleis skyer inn frå sjøen,
dramatiske mot ein solnedgang,
lys som frå eit slags metall.

Her har du vakse. Eit stille, flatt land.
Her er di likevekt, her er du sann.

Stig Munamägi til skyene, då.
er himmelen låg og musegrå.

Billetten til verda, den har du fått.
Fri til å gjere alt du finn for godt.

Men hit til skogar med sopp og bær
kjem du lell, som på pilgrimsferd.

Her er du fødd. I eit stille flatt land.
Her er di likevekt, her er du sann.

Brevet heimefrå kom etter ei tid tilbake
heim, men då i ein ny konvolutt. Det vart lese
som for første gong, med lett bismak av skam
Og med undring, kunne vi verkeleg ane det
så presist på førehand. Javel, trea er høgare
og vi snakkar annleis enn før, men elles
er alt liksom som før. Berre dei steinane som
ramla rett frå himmelen over vår gamle gravstad,
dei kan eg verkeleg aldri gløyme.

Byen breier ut sine tentaklar.
Radiobølgjene vibrerer roleg
langs regnvåte asfaltvegar.
Der speglar ein måne seg. Alt dette
minner om lange tapte netter
ved sjøen. Vinden tala tull.
Stjernene skvulpa på grunt vatn,
fullstendig upålitelege.
Dei rører seg stadig. For dei
fortel oss ikkje det slag om kven
vi stammar frå.
 

Jo meir verkeleg du vil vere
dess betre må du kunne å gløyme.
Verkelege meistrar gløymer
viktig såvel som uviktig,
gløymer seg sjølve til snø.
Og andre gløymer òg,
du blir berre borte frå minnet.
Om kvelden fell du i søvn som ein dinosaur
og om morgonen på busshaldeplassen
finn du nye helleristingar.
 

Ikkje veit eg, frå kven eg har
augo – frå dei lallande stjernene
eller frå ljåbladet. Eg er enkel
som eit halmstrå knekt av vinden,
tom som eit sneglehus, med minne om liv som var før.
Tyngda av kingelvev mot kroppen, den
tette, lyse tråden, daganes breie terskel.
Mi stille er stilla av den heimlege gata
om kvelden – som i den blasse gatelykta,
den ungen trassig held fast på er månen.
 

Eg ville visst rivne som ein sjølvgod måne
på ein papirhimmel. Ville du skulle renne inn i meg
som i eit botnlaust kar, fylle kvar sprekk
og kvar skjulestad. Garna faldar seg ut, søkk inn
i deg lydlaust – sendebud for ei frosen lykke, ein finger
på leppene. Mørkrets røter i hjartet av diktet, menneskets
og nattas hjarte i kanten av den fjerne fødande avgrunnen der ein
døvstum gamling og hans dårlege ånde viser veg. Følg
dei med stødige steg, blindt som ei lampe som ikkje er tent,
kraftlaust som det første levande vesen.
 

Tynne grasstrå mot handbaken, grenselaus og liksom djup
himmel, som i barndomen. Eit vemodig flagg framfor
huset, vil at vinden skal få det til å smile
rette ut og furer og foldar, glatte ut rynker.
På veg tilbake: skogens konturar skjuler ikkje kjærleiken
til det solklåre, tida kjem tilbake til terskelen
av minna som kvelvingar av sol, som i doggfukta
slår gneistar. Ingenting er tapt. Høgt
oppe på ein stolpe eit storkereir, i vegkanten bølgjer
vinden i byar av åkervindel. Og kvelden kjem inn over
fløyelskystar som lange mjuke kinn.

Låge skyer senka seg om natta ned over skorstein og tak, ned til jorda, for å sveipe dine tørre røter i noko som er kjølig og mjukt. Greinene skrapa mot vindauga som bod frå dei døde, dei du vende ryggen til.

Morgonen vaknar i mørkret. Smertefullt stig du inn i den nye dagens tomme museum. Smått om senn framtrer alt igjen på din kropps lerret: uskarpt konturar av ting, den fuktige lukta av ufyra kjøkken, dei første lydane. Du let dei kome og avstår med det din avstand til dagen.

Skal ein ete til kvelds, så berre i himmelen.
Hendene rører ein brytar, bordet stig stille opp.
Vår svolt – er han verkeleg så høg?
Ouyang Jianghe

Søvnen er der det finst stein
Jehuda Amihai

1.

I himmelen er det fest: lamper skin, gamle orkestrantar med tversover spelar lystige stykke, kjøkemeisteren ber fram ei skål. Men det er inga trapp, gjestene kjem seg ikkje ned, dei blir der til morgonen demrar. Vi står på kanten til det uventa og ser ned – tjuvaktige blikk spegla i skospissar; vi ser opp – det glimrar i gulltenner. Heimane til dei levande ligg langt herifrå.
Når vi kjem til den siste steinen, vaknar gaupa.

2.

Gaupa drøymde om taigaen. Og vart sitjande og tenkje på forfedra, som hadde svolt tettare en jegerens iver, tettare enn menneskebein, som knest under vinterens kvasse tenner lik tørrkvist i eld. Er det å vite sitt namn meir viktig enn eins vesen? Hakkande tenner sagar kvelden i to: på TV kan ein lære å eldast. Tørsten er djupare enn kjelda.

3.

Vatnet vekkjer allitid med si røyst. Regn eller sludd, ein krane som dryp. Naken åleine i senga, tørr i munnen og tissetrengt. Du ville helst himmelen svelgde deg, spytta deg ut ein annan stad. Inne i lydane er det eit holrom, eit rom der du gøymer deg som einsemda til det siste flygeekornet. For i greinene, ja i greinene er det du best veit å gøyme deg bort.

4.

Bestefars klokke vart funnen på loftet fleire år etter. Gaupa granskar tikkande visarar, dei minner ho om den tomme magen. Om morgonen byttar ho klede, stikk uret i vestelomma og inntek eit måltid i byens beste restaurant. Natta svelgjer grådig dei elskandes svolt og vi legg han det ikkje til last, held berre hardare fast i kvarandres knoklar. Dei er polerte, reinsleikte, saman med gravgods. Klaprande dansar vi til morgonen kjem.

5.

Flygeekorn i lydlaus flukt mellom nattas tette røter. Treas tunge pust, den ekle kvesande lyden av trøytte lunger. Støyen frå dei køyrande på vegen i det fjerne, dalen som eit spiserøyr, der alt er på gjennomreise. I baksetet ministeren, hans kjøtfulle fingarar slitne av tunge kulepennløft, i dei mysande augo ein underleg glans med ei tru på at svolten i dag ikkje bryr seg med om ein vart mett i går.

6.

Vi avheng av vatn, av søvn, av nyheiter. Du skrellar av gårsdagens draumar for å finne ein stige - i dag kan du endeleg kanskje våge å trasse dagslysets innhole fåfengd. Du vil at noko skal avhenge av deg, at du kunne gløyme deg sjølv i tilveras jakkeslag som ein tilfeldig vårblomst plukka i ein vegkant. Eit stansa bilete på ein flimrande skjerm, frå hallo-mannens halvopne munn kjem bekmørker ut i små paff. Treas tette årringar omfamnar varme jord, vi er til stades, kviskrar dei, vi er her, kviskrar dei, vi er mold.

7.

Natta samlar mørker i hole tre. Eg formar ein ujamn ring av søvnløyse og klistrar på himmelen. Du ville likt å ete opp denne feittdrypande månen, men kvitfargen gjer deg forsiktig. Menneskas merkelege mønster, trakka inn i snø elle gras - det er som dei har skuggar lettare enn augelokk, som kunne ikkje vatnet skylje vekk minna dei har. Kva skjer med vår søvn, vår svolt mot morgon, når himmelen pressar seg mot jorda for å overskrive alle våre spor?

8.

Du set deg til bords, byttar gaffel og kniv, og stig alt opp i det høge. Stjernebileta på grauttallerkenen hadde du alt som barn, det er klart. Og natta masar framleis om sine kjølige drifter. Prikkane på pelsen blir føflekkar, skogens grep slapnar, gir etter, viker for nye lenker. Hugs denne kjensla, denne aninga du fann mellom furugreiner, i vinterfrisk
luft når nasen stod rak mot månen som eit kyrkjetårn. Eit orkester av ville gåver, eit kor av døyande kvesing. Du er eit namn løynt i veggene, ei stille skumring i lønnetrea, ei kjelde som ikkje kan sviktast.

Skodda i spegelen held oss frå
einannan. Støvet tek vare på minna –
dei blir verande urørte utstoppa dyr
på naturmuseet, med namn på skilta
på utdøydde språk. Din lott
er det du ikkje kan fly frå –
krigen som blir kjempa på gamlemåten enno,
i skyttargraver. Eit tillært smil skjuler
det likevel godt. Natta kjem, du lurer ei hand
ut gjennom myggnettet, rett inn i vindens
gap. Hans ande er full av
fukt og tobakk, han ler og seier:
eg tilgir deg ungdommen din.

Han merkar ein kveld i badet
at han har hår på ballane
og på føtene
og under armane.
Men korleis skal han seie det til nokon

Han merkar ein dag på skulen
at i parallellklassen går det ei jente som ...
og at den jenta ...
og når ho ...
Men korleis skal han seie det til nokon

Han merkar ein dag framfor speglen
at han ikkje lenger hermar etter far
men er det sjølv,
er av same sort.
Men korleis skal han seie det til nokon.

Merkar ei natt i senga,
stirrande søvnlaus i taket,
at faen,
alle mine venner er døde.
Men korleis skal han seie det til nokon.

For korleis skal han seie til nokon
at han er mann,
at han har hår,
er forelska, far eller dødeleg.
Kva er det å seie.
Dei viktigaste stundene i livet
blir borte i stilla.

Liksom du.

Kva er det å seie.

Mine dagar i sølibat som soldat
er lykkeleg overstått no.

"Gjer det meg meir keisam, interessant?"

Mine triste dagar som verdsforbetrar
ligg att på ein kald elvebreidd der nede.

"Gjer det meg vakrare, styggare for deg?"

Mine bleike dagar som månepromotør
når aldri fram hit til ditt søvnige deg.

"Passar eg i sjablongen, rettare eller eldre?"

Mi unnskyldning veks seg tettare enn strekkoden,
blikket forgiftar mitt latterlege husvære.

"Kan eg gå no, får eg til slutt kome fram?"

For frå hansken eg kasta over skuldra
byrjar den mest innstuderte,
den vakraste krigen mot alt som er.

Ein ukrainsk sjukepleiar
står i den vesle italienske alpebyen
i parken under magnoliar.
Det er vinter, i band
står ein gammal kvit hund og bykser.
Brått og skremmande
høgt set ei kyrkjeklokke i å slå.
Den vesle kvite hunden
set i å gøy,
kraftig og hikstande,
i lufta kryp hjarteatakk.
Kyrkja vil ikkje gi seg,
heller ikkje hunden.
Det grufulle aukar i amplitude.
Dyret og kyrkja
rykkjer i kapp
i hjarterytmene.
Og enno legg ingen merke til noko
i parken under magnoliane.
No no no no no no no

Neslesommarfuglen er den kortaste boka –
to sider, som barna kan lese lett
(og somme store, om dei bryr seg)
"Hurra, det er sommar! Ein spraglete sommar!"

elskar du meg heilt fram til æva
og så
når vi er over grensa til æva
og fleire timar vidare komne
utan å fatte kva verd
vi er komne til

elskar du meg framleis
om eg ikkje får til alt dette
når eg drikk meg full att og like før
verdsens ende blir liggjande i eige spy
i ei krå som eit lykkeleg barn

elskar du meg mot natt
når vêret har vorte så djevelsk kaldt
at ingen varm stad finst å gå til
og ikkje noko lys eller mål eller med

elskar du meg
når eg seier at einast vi saman
får tida til å vare at det er mysteriet
at når vi ikkje er meir er verda vekk for godt

elskar du meg om ikkje anna
for den underfulle verda som
jo kunne finnast (eller kva)

elskar du det galne dyret eg er
denne egoisten det store hannkattdyret på ei broten trestamme
som mel denne songen avgrunnsdjup og varm
når den avgrunnsdjupe og mørke natta
fell over oss og ingen veit kva
som har hendt når det demrar
ingen

elskar du meg eg som tørstar etter ditt varme
blod og berre lever for å svelgje det for å
ane eg kan få det
elska du meg framleis då kjære

elskar du meg heilt inn i æva
og langt
langt over grensa

Den største og tristaste einsemda
finst hos moskusoksen
på Taimyr-tundraen
kor den ligg
veit heller ikkje moskusoksen
om han anar at han er
Ovibos moschatus
om det bak hans melankolske maske
på ein trist nakke
skjuler seg nokon
som slett ikkje er sløvsinna
som skrapar med hoven
på den håplause permafrosten
for kanskje under der
ligg det noko varmt og godt
som framleis dampar

Vi hadde storlåte kome til semje
om ikkje å ha med kvarandre å gjere
og djupsindig sagt
at vi ikkje leikar med elektrisk kraft

men gjennom tunnelen
frå gamlebyen til toget
gleid eg og
greip ein augneblink handa di
så ikkje bakken
heilt skulle svikte under meg

eit brøkdels sekund slo gneisten
tilbake frå tunnelveggen
lysande elektrisk
ei brøkdels forræderisk æve
varte kortslutninga
i vårt lange forvridde
leidningsvirvar
 

Ved sida av meg i bussen
studerer ei med kunstneglar
eit sirleg skrive skulenotat
om korleis ein miksar drinkar
i augekroken ser eg leppene
mumlande lee seg
der ho prøver å memorere
korleis ein blandar ein
Margarita, Mojito og Bloody Mary
og lære seg kva som er Cointreau og Pernod
vidare ein heil del om Famous Grouse whisky
og understreka ei setning: rypa er Skottlands nasjonalfugl
denne nokon ved mi side
fordjupar seg heilt utan aning
at eg sit og skriv om henne
kva eksamen er det ho les til
for kva skule
kan mottoet for skulen vere
hos oss kan du kreve moderne menneske
og moderne utdanning
overflatisk i si reinaste form
som fordampar og løyser seg opp
lik ein isbit
i eit cocktailglas

Blant min barndoms kjæraste ting
var ei ugle av marsipan
eg ikkje såg meg råd
til å ete
men ein dag åt opp likevel
i eit anfall av grådig ømleik
sette tennene djupt i
søt marsipan
utan å fatte
at å ete den ein har kjær
er kannibalisme
marsinpanugla står for meg
som symbolet for det aller kjæraste
om eg no kunne vere
litt mindre grådig
når lysta kjem på
og ugle-suget
så eg ikkje set ho
aldeles til livs
berre bit ho litt i øyret
eller smattar litt på ho?

Ein by av fleire øyar
på det norske nordvestlandet,
eit sund smalt som ein
auremage tek imot
ferjer og cruiseskip. Gatene
byrjar ved vatn og fører til vatn.
Ein stim balkongar ser mot havet.
Ein by med mange fargar, for 20 000
menneske. I arbeidstida
er det full fart: butikkar, fabrikkar,
barar... Men om søndagane
søv byen til lunsj, biletet
bleiknar. Berre pensjonistane
snirklar i dei dyre bilane sine.

Butikkane har fått
Produkt med pølsesmak
Produkt med ostesmak
Produkt med kondensmjølksmak

Og neste steget er
Lønn med pengesmak
Bustad med heimesmak
Kone med kvinnesmak

Før den STORE LYKKA
Eksistens med livssmak