E HENA NE SHTATE DITE

I.

Në mes je i shpëtuar – thoshnin latinët.
Mbulesa e qëndisur në mesin e tryezës.
Tryeza në mesin e qilimit.
Qilimi në mesin e dhomës.
Dhoma në mesin e shtëpisë.
Shtëpia në mesin e bllokut.
Blloku në mesin e qytetit.
Qyteti në mesin e hartës.
Harta në mesin e dërrasës së zezë.
Dhe dërrasa e zezë.
Në mesin e hiçit.

Lola është një engjëll. Balli i saj nuk është rritur që kur ishte
tetë vjeç, për të ruajtur të njejtën qendër graviteti. Dhe ajo pëlqen skajet,
qoshet
pavarësisht se veten e gjen gjithmonë në mes të një autobusi
kur njerëzit turren drejt hyrjes dhe daljes.

Fqinjët e mi janë njerëz të pashkollë,
nuk kanë dëgjuar asgjë për estetikën,
dhe zor se kanë lexuar gjë mbi boshtin, simetrinë dhe të
vërtetën absolute.

Por, ata lëshohen instiktivisht drejt mesit
ashtu si koka e burrit lëshohet krejtësisht në prehrin e gruas,
që me një palë gërshërë, pabesisht, deri nesër
do ta bëjë atë më të prekshëm se kurrë.

II.

Lodrat e prishura ishin argëtimi im.
Zebra, karroca kineze e akullores me kurdisje,
që im atë m’i solli dhuratë për Vit të Ri,
asgjë nuk vlenin
ishin si torta me kremin e lëpirë fshehtas në kuzhinë
derisa diçka metalike u thyhej përbrenda
dhe hidheshin tej të panevojshme …
Atëherë ua hapja barqet, ingranazhet mikroskopikë, bateritë
pa e ditur se kisha bërë hapin tim të parë drejt të kuptuarit,
si liri nga funksioni.

Kur për herë të parë pashë një pikturë të vërtetë,
bëra disa hapa mbrapa, instiktivisht, me thembra,
po zgjidhja pikën e vdekjes,
nga ku mund të hyja në brendinë e gjërave.

Ndërsa me njerëzit ishte tjetër gjë,
ata i ndërtova vetë. Njerëzit i desha,
qëllimisht jo deri në fund. Asnjëri prej tyre
nuk preku tavanin e kaltër me kokë,
si shtëpitë e lëna në mes, me një plasmas në vend të çatisë
kur sapo ka filluar vjeshta e lagësht e të kuptuarit.

© Luljeta Lleshanaku
De: Fëmijet e natyrës
Tirana: ombra GVG, 2006
Producción de Audio: Literaturwerkstatt Berlin, 2013

Montag in fünf Tagen

I.

In der Mitte bist du sicher, sagten die Lateiner.
Das Deckchen ist in der Mitte des Tisches,
der Tisch in der Mitte des Teppichs,
der Teppich in der Mitte des Zimmers,
das Zimmer in der Mitte des Hauses,
das Haus in der Mitte des Blocks,
der Block in der Mitte der Stadt,
die Stadt in der Mitte der Karte,
die Karte in der Mitte der Tafel
und die schwarze Tafel
mitten im Nichts.

Lola ist ein Engel. Seit sie acht wurde, ist ihre Stirn nicht mehr
gewachsen,
sie bewahrt den Gravitationsmittelpunkt. Und sie mag Ecken
und Kanten,
obwohl sie immer mitten im Gedränge des Busses landet,
wenn die Leute zum Ein- und Aussteigen drängen.
Meine Nachbarn sind kaum zur Schule gegangen,
wissen nichts von Ästhetik,
nichts über die Erdachse, die Symmetrie und die absolute
Wahrheit.

Aber instinktiv lassen sie sich zur Mitte treiben,
wie ein Mann seinen Kopf in den Schoß einer Frau legt,
deren Schere ihn bis zum nächsten Tag
verletzlicher machen wird denn je.

II.

Mein Zeitvertreib war zerbrochenes Spielzeug.
Das Zebra, der aufziehbare chinesische Eiswagen,
ein Geschenk meines Vater zu Neujahr –
sie bedeuteten mir nichts,
sie waren wie Torten, von denen in der Küche heimlich die Creme
geschleckt worden war;
bis innen drin etwas metallisch zerbrach
und sie als unbrauchbar weggeworfen wurden …

Dann sezierte ich ihre Bäuche, die mikroskopischen Räderwerke,
Batterien
und tat unbewusst einen ersten Schritt in Richtung Erkenntnis
von Zweckfreiheit.

Als ich zum ersten Mal ein echtes Gemälde sah,
trat ich instinktiv ein paar Schritte zurück, mit den Fersen zuerst,
suchte den toten Punkt,
von dem aus man ins Innere der Dinge schlüpfen kann.

Mit den Menschen war es anders,
die baute ich selber. Menschen mochte ich,
aber nicht ohne Vorbehalt. Niemand
berührte das blaue Gewölbe mit dem Kopf,
wie halbfertig gelassene Häuser mit einer Plastikfolie anstelle
des Daches.
Und der feuchte Herbst der Erkenntnis hatte gerade erst
angefangen.

Aus dem Albanischen von Andrea Grill
Aus Kinder der Natur, Edition Korrespondenzen, Reto Ziegler, Wien 2010