Jan Sleumer 
Translator

on Lyrikline: 6 poems translated

from: estonian to: dutch

Original

Translation

VILMA-ADELHEID RÄÄK

estonian | Mats Traat

Siin puhkab õnnetu naisterahvas,
kes oli lapsest saati pahemast silmast pime,
kes ei näinud armastust, ja kui arvas nägevat,
ei tundnud Teda ära, ja kelle kehva nägemise
hävitas vanuigi lõplikult lohakas meditsiiniõde,
kes tilgutas mulle paremasse silma
dikaiinilahuse asemel hoopis põrgukivilahust,
mis sundis mind lausa kisendama.
Kange mürk tegi silmapilk puhta töö.
Nõnda ei läinud täide minu viimane unistus:
näha oma ihusilmaga, kuidas lehvib jälle vabalt
meie vana sinimustvalge; kuulsin vaid
ta plaksumist kõva põhjatuule käes.
Hirmsast valust karjudes pimenes minu maailm,
kord valgeneb ta ülestõusmise jumalikus säras,
mis on heledam kui miljon päikest!

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

VILMA-ADELHEID RÄÄK

dutch

Hier rust een ongelukkige vrouw
die van kindsbeen af links blind was,
die de liefde niet zag en als ze meende te zien
deze niet herkende, en die uiteindelijk haar slechte zicht
voorgoed inboette door een slordige verpleegster
die in mijn rechteroog helse steendruppels
in plaats van een verdovend middel deed,
zodat ik luid begon te schreeuwen.
Het sterke gif deed bliksemsnel zijn werk.
Zo bleef mijn laatste droom onvervuld:
nog één keer met eigen ogen onze goede
blauw-zwart-witte vlag te zien wapperen; ik hoorde
hem enkel fladderen in de harde noordenwind.
Onder gruwelijke pijnen werd mijn wereld duister,
eens bij de wederopstanding zal hij schitteren
in goddelijke glans, feller dan een miljoen zonnen!

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

ALVIINE BIRKENBAUM

estonian | Mats Traat

Mu isa olevat surnud hobusevargana vanglas.
Ema rääkis, tal olnud mustad läikivad juuksed.
Mul olid ka mustad juuksed ja sale piht,
seda rääkis mulle Udu sulane Jaan,
kui ta ehale tuli ja kannelt mängis.
Olin kaelakandmisest saati töötüdrukuks,
kandsin läbi pori ja lume vett ning sööma
viieteistkümnele lehmale.
Sõtta minnes kinkis Jaan mulle sinise rätiku.
Ühel kiilasjäisel hommikul prantsatasin
kaelkookudega õue maha,
nikastasin selja ega kõlvanud enam tallu.
Jaan saatis Karpaatidest kirja,
mis lõppes sõnadega: Oota mind, sirguke.
Teine kiri oli venekeelne, selles oli surm.
Asusin kirikukülla, häda õpetas mu õmblema.
Õmblesin palju palituid, kleite ja jakke
Harala vaesemale rahvale.
Õhtuti määrisin kampripiiritusega haiget selga
ja Jaani rätiku muster kulus mulle pähe.
Neljakümnendal aastal olin maareformikomisjonis.
Aasta pärast lasti meid vallamaja taga maha.
Ja sinine rätt oli mul peas.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

ALVIINE BIRKENBAUM

dutch

Mijn vader stierf als paardendief in de nor.
Moeder vertelde dat hij zwart glanzend haar had.
Ik had ook zwart haar en een slanke Ieest,
dat zei Jaan, de knecht van Udu,
toen hij in het ochtendgloren kannelliedjes kwam spelen.
Van kleins af werkte ik als stalmeid,
door weer en wind sleepte ik water en voer
voor vijftien koeien.
Toen de oorlog riep gaf Jaan me een blauwe doek.
Op een spekgladde wintermorgen ging ik
met mijn draagjuk op het erf onderuit,
verrekte mijn rug en moest weg van de boerderij.
Jaan stuurde me een brief uit de Karpaten
aan het eind stond: Wacht op me, mijn mereltje.
De tweede brief, in het Russisch, betekende dood.
Ik verhuisde naar dit dorp, de nood leerde me naaien.
Ik naaide veel jassen, jurken en jekkers
voor het armere volk van Harala.
̓s Avonds masseerde ik mijn zere rug met kamferspiritus,
het patroon van Jaans doek sleet in mijn hoofd.
In negenenveertig zat ik in de landonteigeningscommissie.
Eén jaar later schoten ze ons achter het gemeentehuis neer.
De blauwe lap zat om mijn hoofd.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

KUSTA JÄRVSON

estonian | Mats Traat

Tuhande üheksasaja üheteistkümnendal aastal
läksin Venemaale Volga äärde
kindral Selivanovi mõisasse viinapõletaja abiliseks.
Pidades seal sõprust kohaliku koolipreiliga
lugesin maateaduse õpikust,
et Läänemere provintsides
elavad eestlased ja lätlased, kelle seedimine
on alles põhusööjate loomade tasemel ja nende
inimeseks muutmiseks kulub mitu aastasada
visa tööd.
See oli balti parunite
häbemata väljamõeldis, laim,
mida õpetati Venemaal lastele ja mida
uskus ka kooliõpetaja Anna Pavlova.
Kes siis veel kui mitte mina,
Harala mõisa karjamehe poeg,
teadis, mida söövad Liivimaal
inimesed ja mida loomad.
Seda sai teada ka Anna Pavlova,
kui ta oli juba Järvsoni Anna
ja koos minuga Eestisse opteerus.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

KUSTA JÄRVSON

dutch

In negentienelf
ging ik naar Rusland, naar de Wolga
om op het landgoed van generaal Selivanov
als wodkastoker te werken.
Ik raakte bevriend met de schooljuffrouw
en las in een lesboek over geografie
dat in de Oostzeeprovincies
de Esten en Letten wonen; hun spijsvertering
zou op het peil staan van stro-etend vee
en hun beschaving zou nog eeuwen
noeste arbeid vereisen.
Dat was een onbeschoft verzinsel
van de Baltische baronnen, laster,
die de kinderen in Rusland leerden en die
ook lerares Anna Pavlova geloofde.
Maar wie wist er beter dan ik,
zoon van een veeboer op het landgoed Harala,
wat de mensen in Lijfland aten
en wat de dieren?
Daar kwam ook Anna Pavlova achter
toen ze al Anna Järvson heette
en samen met mij voor Estland opteerde.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

AUGUSTIN ALT

estonian | Mats Traat

Kui ma saunas saabusin siia ilma,
voolas Venemaal ja Hispaanias veri,
Haralas sadas jäidet ja meie laudas
määgis musta peaga lammas;
isa teritas toa akna all saagi.
Lauldakse küll:
häid sõnumeid toob kaasa sealt,
aga minule headust ei jagunud.
Naine ütles: suu sul lehkab,
jalad haisevad, ma ei kannata sind!
Kui surin, voolas Afganistanis veri,
Haralas tuli lund nagu kotisuust,
polnud enam ema, isa ega lammast,
vaid tusane valveõde,
ja mul oli üksainus jalg,
teise oli võtnud kolhoosikord
saekaatri näol.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

AUGUSTIN ALT

dutch

Toen ik in de sauna op de wereld kwam
vloeide er bloed in Rusland en Spanje,
in Harala ijzelde het en in onze stal
blaatte het schaap met de zwarte kop;
onder het raam sleep vader de zaag.
Men zingt weliswaar:
’k heb al wot mij lust,
maar veel heb ik niet gehad.
Mijn vrouw zei: je stinkt uit je mond,
je voeten meuren, je bent niet te harden!
Toen ik stierf vloeide er bloed in Afghanistan,
in Harala sneeuwde het als een gek,
moeder was dood, vader en het schaap ook,
ik had enkel een nurkse verpleegster
en nog maar één been,
het andere was in de chaos van de kolchoze
weggerukt door een cirkelzaag.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

HANS KRASS

estonian | Mats Traat

Kui ma olin kaubalaeva madrus,
mõtlesin, et kõik elav on sündinud veest
ja et unistused on rohelised vetikad,
mille külge polüüpidena kleepuvad naised.
Pärast läks mul midagi rinnus rikki,
mind munsterdati laevast maha,
sain suure hädaga sulaseks venna juurde,
kelle ankur oli piimavinkus.
Kui vend tõmbas palgast maha
kümme krooni, põhjendades seda
võihindade langusega maailmaturul,
ütlesin talle, et tema talu ja tõulehmad,
kogu ta kinnis- ja vallasvara
on ainult suutäis sülge
igaviku kõrtsipõrandal.
Sellest tulid lõppematud tülid.
Tahtsin, et mu hauakivil oleks kiri:
ʻTa süda oli nagu ookeaniaurik elu madala jõel.ʼ
Kuid vend ei täinud isegi korralikku risti panna.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

HANS KRASS

dutch

Toen ik matroos op een handelsschip was
dacht ik dat al het leven uit het water kwam
en dat dromen groene algen waren
waar vrouwen als poliepen aan plakten.
Later ging er iets stuk in mijn borst,
ik moest afmonsteren en kon met veel moeite
knecht worden bij mijn broer,
wiens anker in een melkkan hing.
Toen mijn broer tien kronen
van mijn loon aftrok vanwege
de dalende boterprijzen op de wereldmarkt,
zei ik dat zijn boerderij en raskoeien,
al zijn roerend en onroerend goed,
maar een fluim waren
op de kroegvloer van de eeuwigheid.
Daar volgden eindeloze ruzies op.
Op mijn grafsteen had ik de tekst gewild:
‘Zijn hart was als een oceaanstomer
op de ondiepe rivier des levens.’
Maar mijn broer gunde me
zelfs geen fatsoenlijk kruis.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

ANNA JÄRVSON

estonian | Mats Traat

Unistasin juuste mustast leegist
ja mustade silmade särast,
aga mehele läksin valgest valgemale.
Mu pojad, kus te küll olete?
Koju tuli vaid Hillar, keskmine.
Kas tõesti on nii
nagu eesti rahvalaulus,
et esimesed heidetakse, tagumised tapetakse,
keskmised koju tulevad?
Mu pojad, pojukesed, poisikesed,
mu pisikesed, pääsukesed,
kuhu te jäite, valgepäised?
Kuhu pean nutma minema,
kibedaid pisaraid valama,
mu pojad, poisikesed?

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

ANNA JÄRVSON

dutch

Ik droomde van zwart vlammend haar
en de glans van zwarte ogen,
maar ik trouwde met een helblonde man.
Mijn zoons, waar zijn jullie toch?
Alleen Hillar kwam terug, de middelste.
Is het heus zoals in het Estse volksliedje,
dat men de voorsten velt, de achtersten verdelgt,
en de middelsten terugkeren naar huis?
Mijn zoons, zoontjes, zonnetjes,
mijn zwaantjes, zwaluwtjes,
waar zijn jullie gebleven, vlaskoppen?
Waar moet ik heen om te huilen
om bittere tranen te vergieten,
mijn zoons, zonnetjes?

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.