Marianne Vogel 
Translator

on Lyrikline: 18 poems translated

from: estonian to: dutch

Original

Translation

Lumevalgus äärelinna puiesteel

estonian | Paul-Eerik Rummo

Kaugus paisub, maantee magab, maantee vähkreb unes
kusagil siinsamas lähedal. Kusagil siinsamas lähedal
telefonipostid puusadeni lumes
seisavad. Üks, teine, vaevu kolmas
ühel pool. Üks, teine, vaevu kolmas
teisel pool. Muud pimedusse kaovad
kusagil siinsamas lähedal.
Naaber-naabrilt traatkäed õlgadel
läbi pimeduse, kauguse ja talve
ühel pool. Ja läbi pimeduse,
läbi kauguse ja talve teisel pool
ja läbi lumevalguse ja minu
äärelinna puiesteel, ja läbi linna
ja jälle läbi pimeduse, kauguse ja talve
teisel pool. Naaber-naabrilt traatkäed õlgadel.
Kusagil siinsamas lähedal
kaugelt tuleb ümin, laul või itk
läbi kõigi. Lumevalgus läbi kõige,
lumevalgus äärelinna puiesteel.

© Paul-Eerik Rummo
from: Lumevalgus... lumepimedus
Tallinn: Perioodika, 1966
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

Sneeuwlicht op een buitenwijkse laan

dutch

Sneeuwlicht op een buitenwijkse laan

De verte zwelt aan, de straatweg slaapt, de straatweg woelt

in zijn slaap ergens hier vlakbij. Ergens hier vlakbij

staan de telefoonpalen tot hun heupen

in de sneeuw. Een, nog een, amper een derde

aan de ene kant. Een, nog een, amper een derde

aan de andere kant. De andere verdwijnen

in het donker ergens hier vlakbij.

Van buur naar buur draadhanden op elkaars schouders

door het donker, door verte en winter

aan de ene kant. En door het donker,

door verte en winter aan de andere kant

en door het sneeuwlicht en door mij op een buitenwijkse laan,

en door de stad en weer door het donker,

door verte en winter aan de andere kant. Van buur naar buur

draadhanden op elkaars schouders.

Ergens hier vlakbij

gaat vanuit de verte gemurmel, gezang of gehuil

door iedereen heen. Sneeuwlicht door alles heen,

sneeuwlicht op een buitenwijkse laan.

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

JAH MA NÄGIN LUMEVALGUST

estonian | Paul-Eerik Rummo

JAH MA NÄGIN LUMEVALGUST
ükskord kui ma polnud laps

ning ei kirjand seda valgust
ükski langev varjuhaps

ilmapervest ilmaperve
läbi päeva läbi öö

hirmuäratavalt terve
läbi päeva läbi öö

jah ei kirjand lumevalgust
ükski langev varjuhaps

ning ma nägin seda valgust
sellest saati olen laps

silm mis lumevalgust vahtind
see saab lumepimedaks

mees kes lumevalgust vahtind
see saab lapseks imejaks

jah mu sõnadest saab lalin
rääkida kui proovin tast

ning kõik rajad mis ka valin
kaugemale toovad tast

© Paul-Eerik Rummo
from: Lumevalgus... lumepimedus
Tallinn: Perioodika, 1966
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

eens toen ik geen kind meer was

dutch

eens toen ik geen kind meer was

trof de sneeuw me door zijn witheid


nergens schaduw die een kras

aanbracht op die grote witheid


wereldgroot en wereldwijd

heel de dag en heel de nacht


ijzige oneindigheid

heel de dag en heel de nacht


ja geen schaduw die een kras

aanbracht op die grote witheid


ik werd klein toen ik daar was

in die vormeloze witheid


de ogen die dat witte zagen

worden door de sneeuw verblind


en de man die ernaar staarde

wordt een pasgeboren kind


ja ik brabbel als ik probeer

te zeggen hoe het is gegaan


en elk pad dat ik probeer

leidt me verder ervandaan

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

***[See maja, kuhu ma sündisin]

estonian | Paul-Eerik Rummo

„See maja, kuhu ma sündisin,
on vete põhja laskunud batüskaaf,
suitsuköis järel.

Otse põlise linna sekka.
Atlantis? Dioskuuria? Uppunud lossid ja kirikud:
kellade laul oma lähedaste kajade kütkeis –
ammu, ammu juba olnud selle algus.

Majadele korallküürud kasvanud.

Kalad kõnniteil kulgevad, maigutavad mokki.
Hippokampused käratult kappavad ringi, toimekad.
Siin-seal varjatud soppides mõned üksikud
vigased karbid üritavad luua pärleid.

Paljut siin külluses, päikseid iseäranis:
musttuhande okasnahkse meripäikse
valgel ujub veealune elu.

Suits, mu naba- ja poomisnöör,
vahel looklev ja järeleandlik, sealsamas
kutsuvalt pingul.“

© Paul-Eerik Rummo
from: Lumevalgus... lumepimedus
Tallinn: Perioodika, 1966
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

***[Dit huis waarin ik ben geboren]

dutch

Dit huis waarin ik ben geboren,

is een naar de zeebodem gezonken duikboot,

aan een touw van rook.


Midden in een oeroude stad.

Atlantis? De Dioscuren? Verdronken kastelen en kerken:

het lied van klokken geketend aan hun nabije echo –

lang, lang geleden al is dat begonnen.


De huizen hebben koraalbochels gekregen.


De vissen gaan uit wandelen en tuiten hun bekken.

Zeepaardjes galopperen geruisloos rond, druk.

In verborgen nissen proberen hier en daar

wat losse mosselen, kreupel, parels voort te brengen.


Veel is hier in overvloed, vooral zonnen:

in het licht van talloze stekelhuidige zeezonnen

zwemt het onderwaterleven rond.


De rook, mijn navelstreng en galgenkoord,

nu en dan kronkelend en meegevend, is tegelijk

uitnodigend strak.

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

MIKS MA VÄLISMAALE EI PÕGENE

estonian | Paul-Eerik Rummo

1.
Armastada (mõtlen siin selle all: osata
      olla nõrk ja täiesti täiesti
             ükskõikne, saagu mis saab),
niisiis, armastada ja luuletusi kirjutada
       saab lõpuks igal pool ja lõpuks
              ära ei ela sellest kuskil.

2.
Alati ei jõua nõrk ju ka olla
       ja lohisedes luuletava loomaga endas
               kaasa, ja mõnikord
puhkab ju temagi pikalt ja armastus mõnikordki
libiseb
        peost,
ja oledki olukordades, mis sunnivad kavalaks, julgeks,
               julmaks, igavkavalaks, igavjulgeks –
        nagu vist igal pool mujal? ei tea.

3.
Seisab segavereline,
siit rootslane, sealt mustlane,
veidi sugulas-soomet ja ingerit, taani ja poola sinist,
alamsaksa aadellikkust, viimastes aastaringides venet,
sekka kolgaste lombakaid põlvkondi, verepilastust,
                                                                                pealegi
sõdades, katkudes hooti peaaegu
viimseni mulda jooksnud, ainult
keel veel veritseb, ainult keel veel
enam-vähem terve ja vana, ainult keel veel käib, mees
seisab, mees seisab, seisab segavereline,
metsastajate ja meresõitjate
küsitav, vägagi küsitav järglane
(„varja vabadust!“, varja, vii metsa ja pista samblasse,
võta merele kaasa) – kuid
kellest on tulnud siis, kellest on jäänud,
kellest on jäänud siis see, kes siin seisab,
Kalevipoeg kadunukene kaenlas, jalad oma lolluse läbi
otsast raiutud, lennukid pea kohal
paukumas, seisab
ja proovib soomeugriliselt mediteerida,
mets hõre, meri kinni, piir
kinni, seisab
ja viskab vahel vaatajatele võõrkeelset nalja, seisab
oma kadakate ja gootikate keskel,
mida pole kuskil mujal ilma peal,
kadakate, mis kasvavad täpselt kõrini, ja gootikate,
millega pole tal rohkem pistmist kui mõne minaretiga.

4.
Mis üldse tähendab „põgenema“?
Püha taevas küll, tõepoolest, miks siis mitte,
       kui niisamuti minna ei saa
                   ja kui sind siin keegi ei vaja?
Hirm ja võõrdumus, hirm ja võõrdumus,
        näljahirm ja võõrdumus toime
                   tulla, saagu mis saab,
                   sattudes kuhu tahes.

5.
Ja armastada ja luuletusi kirjutada
saab lõpuks igal pool ja lõpuks
ära ei ela sellest kuskil.

© Paul-Eerik Rummo
from: Saatja aadress ja teised luuletused 1968-1972
Tallinn: Kupar, 1989
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

Waarom ik niet nar het buitenland vlucht

dutch

1.

Liefhebben (ik bedoel daarmee: zwak

  kunnen zijn en volkomen, volkomen

     onverstoorbaar, wat er ook gebeurt),

kortom, liefhebben en gedichten schrijven

  kun je tenslotte overal en leven

     kun je er tenslotte nergens van.


2.

He lukt niet altijd om zwak te zijn

  en rond te trekken met het dichtende dier

     in jezelf, en soms

slaapt dat ook lang, en soms glijdt de liefde uit je hand,

   en ben je in omstandigheden die je dwingen listig, moedig,

     wreed, reuzelistig, reuzemoedig te zijn –

  zoals ergens anders vast ook? Ik weet het niet.



3. 


Daar staat iemand met gemengd bloed,

hier Zweed, daar zigeuner,

wat Fins en Ingermanlands, Deens en Pools blauw,

Nederduitse adel, in zijn laatste jaarringen Russisch,

vermengd met kreupele geslachten uit de diepste provincie, incest,

bovendien bij vlagen haast uitgeroeid

door oorlogen en pestepidemieën, alleen

de taal heeft nog bloed, alleen de taal is nog

min of meer gezond en oud, alleen de taal werkt nog, daar staat

een man, daar staat een man, dar staat iemand met gemengd bloed,

de twijfelachtige, uiterst twijfelachtige nakomeling

van jagers en zeelieden

(`bescherm de vrijheid!´, bescherm haar, stop haar in het bos

onder het mos, verberg haar op zee) – maar

van wie stamt hij af, waar komt hij vandaan,

[---]

waar komt die man vandaan die daar staat,

de ontslapen Kalevipoeg op zijn nek, zijn benen door eigen

domheid afgehakt, de vliegtuigen donderen

over zijn hoofd en hij staat daar

en probeert Finoegrisch te mediteren,

het bos is dun, de zee versperd, de grens

versperd, daar staat hij

en vlecht soms een buitenlandse grap in voor het publiek,

daar staat hij tussen zijn jeneverbessen en zijn gotiek

die je nergens anders op de wereld vindt,

de jeneverbessen die net tot zijn nek komen en de gotiek

waar hij niet meer mee verbonden is dan met een minaret.


4.

War betekent `vluchten´ eigenlijk?

God allemachtig, ja, inderdaad, waarom ook niet,

  als je niet gewoon weg kunt gaan

      en niemand je hier nodig heeft?

Angst en ongewoonte, angst en ongewoonte,

  angst voor honger en de ongewoonte

      het te redden, wat er ook gebeurt,

      waar je ook terechtkomt.


5.

En liefhebben en gedichten schrijven

kun je tenslotte overal en leven

kun je er tenslotte nergens van.

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

Tahaksin teada, kallim (Väikese linna kohvikumuusikat)

estonian | Paul-Eerik Rummo

„Tahaksin teada, kallim, mida kavatsevad
kartuli-idud me keldris. Arvan, et varsti
need kaamed piigid tõusevad läbi korruste
lagesid lammutades, põrandaid purustades,
mööbel pilpaiks, lõikavad läbi
turuvõrgud (juurviljad vabaks!), vaibakoed, juhtmed,
pööningul lükivad endile me mälestuste tolmunud helmeid;
– ja siis eterniitkatusel raksatab lainemurd:
kartuli-idud hakkavad antennideks, lippudeks,
kartuli-idud, seni põrandaalusteks surutud.“

© Paul-Eerik Rummo
from: Lumevalgus... lumepimedus
Tallinn: Perioodika, 1966
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

Ik zou graag willen weten, liefste

dutch

Ik zou graag willen weten, liefste, wat de aardappelkiemen

in onze kelder van plan zijn. Ik denk dat die bleke sprieten

binnenkort door alle verdiepingen heendringen

plafonds slopend, vloeren verwoestend,

meubels afbrekend, ze zullen door boodschappenmanden

boren (vrijheid aan de groente!), door tapijtweefsels, leidingen,

op zolder de stofvlokken van onze herinneringen aaneenrijgen;

- en dan zul je op het eternietdak de golven horen breken:

de aardappelkiemen worden antennes, vlaggen,

de aardappelkiemen, tot nu toe noodgedwongen ondergronds.

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

***[Olla maastik, olla maastik suurejooneline]

estonian | Paul-Eerik Rummo

OLLA MAASTIK, OLLA MAASTIK SUUREJOONELINE
voortel kuuseladvus kobrutamas käbid;
maastik lumivalge, tuulejäljesooneline,
olla maastik, üllas maastik, mida läbib
jõgi, samas jää pääl lastesummi kandes,
karussellitavaid ülemeelikuina,
samas tammihangest roheliselt langedes
lausveeseelikutena, veelinikuina;
olla maastik, millel vana villaveski
pisitasa pöörab võlli, ise tasa
vappub… igavesest ajast igavesti;
maastik nälgind varestele kisendada;
maastik hundiöine, maastik päikse-eelne,
maastik keerutada karussellivõlli,
kanda tähetorni, kanda klaasjat võlvi,
olla maastik, olla maastik suuremeelne

pisilinna muuseumiseinal lamades
kiirgav maastik, ümber tuhmund raamirandid;
mündid-kondid pleegivad vitriinilavades,
haigutavad lontis ekskursandid;
olla olles, teades, et ei leita
eales sõna sulle nimeks; teades,
et ei saagi seda leida eales;
olla maastik, lumevalgust heita;
olla maastik, hoida tuisujärgset rahu,
kuni keegi, kellele ei mahu
rindu tema süda, tuiskab üle toa,
äigab lõuendisse noa.

© Paul-Eerik Rummo
from: Lumevalgus ... lumepimedus
Tallinn: Eesti Raamat, 1966
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

***[Landschap zijn, ruimhartig landschap zijn]

dutch

Landschap zijn, ruimhartig landschap zijn

op de heuvels schuimen kegels in sparrentoppen;

sneeuwwit landschap, windspoordooraderd,

landscap zijn, verheven landschap, doorsneden

door een rivier, tegelijk op het ijs een kinderschaar dragend

die uitgelaten draaimolenwiekt,

tegelijk groenvallend uit de sneeuwwal op de dam,

als blank staande rokken, als waterlopen;

landschap zijn waarin de oude wolmolen

kalmpjes zijn as draait en er

zachtjes bij schokt… van eeuwigheid tot eeuwigheid;

landschap om te krassen voor de verhongerde kraaien,

wolfsnachtlandschap, landschap voor de zon opkomt,

landschap om een draaimolenas te draaien

om een sterrenwacht te dragen, een glazen gewelf te dragen

landschap zijn, edelmoedig landschap zijn


in het museum van een provinciestadje aan de muur hangend

stralend landschap, een versleten lijst eromheen,

munten en botten verbleken in vitrines,

vermoeide dagjesmensen geeuwen;

zijnde zijn, wetend dat het woord om je te benoemen

nooit wordt gevonden; wetend

dat het ook onvindbaar is;

landschap zijn, sneeuwlicht werpen;

landschap zijn, de rust na de sneeuwjacht bewaren,

tot er iemand komt binnenrazen

wiens hart zijn borst openbreekt,

en een mes in het doek steekt.

Aus: Woorden in de wind van de Oostzee: Estische poëzie uit de twintigste eeuw. Samengesteld door Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel. 2005

VILMA-ADELHEID RÄÄK

estonian | Mats Traat

Siin puhkab õnnetu naisterahvas,
kes oli lapsest saati pahemast silmast pime,
kes ei näinud armastust, ja kui arvas nägevat,
ei tundnud Teda ära, ja kelle kehva nägemise
hävitas vanuigi lõplikult lohakas meditsiiniõde,
kes tilgutas mulle paremasse silma
dikaiinilahuse asemel hoopis põrgukivilahust,
mis sundis mind lausa kisendama.
Kange mürk tegi silmapilk puhta töö.
Nõnda ei läinud täide minu viimane unistus:
näha oma ihusilmaga, kuidas lehvib jälle vabalt
meie vana sinimustvalge; kuulsin vaid
ta plaksumist kõva põhjatuule käes.
Hirmsast valust karjudes pimenes minu maailm,
kord valgeneb ta ülestõusmise jumalikus säras,
mis on heledam kui miljon päikest!

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

VILMA-ADELHEID RÄÄK

dutch

Hier rust een ongelukkige vrouw
die van kindsbeen af links blind was,
die de liefde niet zag en als ze meende te zien
deze niet herkende, en die uiteindelijk haar slechte zicht
voorgoed inboette door een slordige verpleegster
die in mijn rechteroog helse steendruppels
in plaats van een verdovend middel deed,
zodat ik luid begon te schreeuwen.
Het sterke gif deed bliksemsnel zijn werk.
Zo bleef mijn laatste droom onvervuld:
nog één keer met eigen ogen onze goede
blauw-zwart-witte vlag te zien wapperen; ik hoorde
hem enkel fladderen in de harde noordenwind.
Onder gruwelijke pijnen werd mijn wereld duister,
eens bij de wederopstanding zal hij schitteren
in goddelijke glans, feller dan een miljoen zonnen!

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

ALVIINE BIRKENBAUM

estonian | Mats Traat

Mu isa olevat surnud hobusevargana vanglas.
Ema rääkis, tal olnud mustad läikivad juuksed.
Mul olid ka mustad juuksed ja sale piht,
seda rääkis mulle Udu sulane Jaan,
kui ta ehale tuli ja kannelt mängis.
Olin kaelakandmisest saati töötüdrukuks,
kandsin läbi pori ja lume vett ning sööma
viieteistkümnele lehmale.
Sõtta minnes kinkis Jaan mulle sinise rätiku.
Ühel kiilasjäisel hommikul prantsatasin
kaelkookudega õue maha,
nikastasin selja ega kõlvanud enam tallu.
Jaan saatis Karpaatidest kirja,
mis lõppes sõnadega: Oota mind, sirguke.
Teine kiri oli venekeelne, selles oli surm.
Asusin kirikukülla, häda õpetas mu õmblema.
Õmblesin palju palituid, kleite ja jakke
Harala vaesemale rahvale.
Õhtuti määrisin kampripiiritusega haiget selga
ja Jaani rätiku muster kulus mulle pähe.
Neljakümnendal aastal olin maareformikomisjonis.
Aasta pärast lasti meid vallamaja taga maha.
Ja sinine rätt oli mul peas.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

ALVIINE BIRKENBAUM

dutch

Mijn vader stierf als paardendief in de nor.
Moeder vertelde dat hij zwart glanzend haar had.
Ik had ook zwart haar en een slanke Ieest,
dat zei Jaan, de knecht van Udu,
toen hij in het ochtendgloren kannelliedjes kwam spelen.
Van kleins af werkte ik als stalmeid,
door weer en wind sleepte ik water en voer
voor vijftien koeien.
Toen de oorlog riep gaf Jaan me een blauwe doek.
Op een spekgladde wintermorgen ging ik
met mijn draagjuk op het erf onderuit,
verrekte mijn rug en moest weg van de boerderij.
Jaan stuurde me een brief uit de Karpaten
aan het eind stond: Wacht op me, mijn mereltje.
De tweede brief, in het Russisch, betekende dood.
Ik verhuisde naar dit dorp, de nood leerde me naaien.
Ik naaide veel jassen, jurken en jekkers
voor het armere volk van Harala.
̓s Avonds masseerde ik mijn zere rug met kamferspiritus,
het patroon van Jaans doek sleet in mijn hoofd.
In negenenveertig zat ik in de landonteigeningscommissie.
Eén jaar later schoten ze ons achter het gemeentehuis neer.
De blauwe lap zat om mijn hoofd.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

KUSTA JÄRVSON

estonian | Mats Traat

Tuhande üheksasaja üheteistkümnendal aastal
läksin Venemaale Volga äärde
kindral Selivanovi mõisasse viinapõletaja abiliseks.
Pidades seal sõprust kohaliku koolipreiliga
lugesin maateaduse õpikust,
et Läänemere provintsides
elavad eestlased ja lätlased, kelle seedimine
on alles põhusööjate loomade tasemel ja nende
inimeseks muutmiseks kulub mitu aastasada
visa tööd.
See oli balti parunite
häbemata väljamõeldis, laim,
mida õpetati Venemaal lastele ja mida
uskus ka kooliõpetaja Anna Pavlova.
Kes siis veel kui mitte mina,
Harala mõisa karjamehe poeg,
teadis, mida söövad Liivimaal
inimesed ja mida loomad.
Seda sai teada ka Anna Pavlova,
kui ta oli juba Järvsoni Anna
ja koos minuga Eestisse opteerus.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

KUSTA JÄRVSON

dutch

In negentienelf
ging ik naar Rusland, naar de Wolga
om op het landgoed van generaal Selivanov
als wodkastoker te werken.
Ik raakte bevriend met de schooljuffrouw
en las in een lesboek over geografie
dat in de Oostzeeprovincies
de Esten en Letten wonen; hun spijsvertering
zou op het peil staan van stro-etend vee
en hun beschaving zou nog eeuwen
noeste arbeid vereisen.
Dat was een onbeschoft verzinsel
van de Baltische baronnen, laster,
die de kinderen in Rusland leerden en die
ook lerares Anna Pavlova geloofde.
Maar wie wist er beter dan ik,
zoon van een veeboer op het landgoed Harala,
wat de mensen in Lijfland aten
en wat de dieren?
Daar kwam ook Anna Pavlova achter
toen ze al Anna Järvson heette
en samen met mij voor Estland opteerde.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

AUGUSTIN ALT

estonian | Mats Traat

Kui ma saunas saabusin siia ilma,
voolas Venemaal ja Hispaanias veri,
Haralas sadas jäidet ja meie laudas
määgis musta peaga lammas;
isa teritas toa akna all saagi.
Lauldakse küll:
häid sõnumeid toob kaasa sealt,
aga minule headust ei jagunud.
Naine ütles: suu sul lehkab,
jalad haisevad, ma ei kannata sind!
Kui surin, voolas Afganistanis veri,
Haralas tuli lund nagu kotisuust,
polnud enam ema, isa ega lammast,
vaid tusane valveõde,
ja mul oli üksainus jalg,
teise oli võtnud kolhoosikord
saekaatri näol.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

AUGUSTIN ALT

dutch

Toen ik in de sauna op de wereld kwam
vloeide er bloed in Rusland en Spanje,
in Harala ijzelde het en in onze stal
blaatte het schaap met de zwarte kop;
onder het raam sleep vader de zaag.
Men zingt weliswaar:
’k heb al wot mij lust,
maar veel heb ik niet gehad.
Mijn vrouw zei: je stinkt uit je mond,
je voeten meuren, je bent niet te harden!
Toen ik stierf vloeide er bloed in Afghanistan,
in Harala sneeuwde het als een gek,
moeder was dood, vader en het schaap ook,
ik had enkel een nurkse verpleegster
en nog maar één been,
het andere was in de chaos van de kolchoze
weggerukt door een cirkelzaag.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

HANS KRASS

estonian | Mats Traat

Kui ma olin kaubalaeva madrus,
mõtlesin, et kõik elav on sündinud veest
ja et unistused on rohelised vetikad,
mille külge polüüpidena kleepuvad naised.
Pärast läks mul midagi rinnus rikki,
mind munsterdati laevast maha,
sain suure hädaga sulaseks venna juurde,
kelle ankur oli piimavinkus.
Kui vend tõmbas palgast maha
kümme krooni, põhjendades seda
võihindade langusega maailmaturul,
ütlesin talle, et tema talu ja tõulehmad,
kogu ta kinnis- ja vallasvara
on ainult suutäis sülge
igaviku kõrtsipõrandal.
Sellest tulid lõppematud tülid.
Tahtsin, et mu hauakivil oleks kiri:
ʻTa süda oli nagu ookeaniaurik elu madala jõel.ʼ
Kuid vend ei täinud isegi korralikku risti panna.

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

HANS KRASS

dutch

Toen ik matroos op een handelsschip was
dacht ik dat al het leven uit het water kwam
en dat dromen groene algen waren
waar vrouwen als poliepen aan plakten.
Later ging er iets stuk in mijn borst,
ik moest afmonsteren en kon met veel moeite
knecht worden bij mijn broer,
wiens anker in een melkkan hing.
Toen mijn broer tien kronen
van mijn loon aftrok vanwege
de dalende boterprijzen op de wereldmarkt,
zei ik dat zijn boerderij en raskoeien,
al zijn roerend en onroerend goed,
maar een fluim waren
op de kroegvloer van de eeuwigheid.
Daar volgden eindeloze ruzies op.
Op mijn grafsteen had ik de tekst gewild:
‘Zijn hart was als een oceaanstomer
op de ondiepe rivier des levens.’
Maar mijn broer gunde me
zelfs geen fatsoenlijk kruis.

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

ANNA JÄRVSON

estonian | Mats Traat

Unistasin juuste mustast leegist
ja mustade silmade särast,
aga mehele läksin valgest valgemale.
Mu pojad, kus te küll olete?
Koju tuli vaid Hillar, keskmine.
Kas tõesti on nii
nagu eesti rahvalaulus,
et esimesed heidetakse, tagumised tapetakse,
keskmised koju tulevad?
Mu pojad, pojukesed, poisikesed,
mu pisikesed, pääsukesed,
kuhu te jäite, valgepäised?
Kuhu pean nutma minema,
kibedaid pisaraid valama,
mu pojad, poisikesed?

© Mats Traat
from: Harala elulood
Tallinn: Kupar, 2001
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

ANNA JÄRVSON

dutch

Ik droomde van zwart vlammend haar
en de glans van zwarte ogen,
maar ik trouwde met een helblonde man.
Mijn zoons, waar zijn jullie toch?
Alleen Hillar kwam terug, de middelste.
Is het heus zoals in het Estse volksliedje,
dat men de voorsten velt, de achtersten verdelgt,
en de middelsten terugkeren naar huis?
Mijn zoons, zoontjes, zonnetjes,
mijn zwaantjes, zwaluwtjes,
waar zijn jullie gebleven, vlaskoppen?
Waar moet ik heen om te huilen
om bittere tranen te vergieten,
mijn zoons, zonnetjes?

"Woorden in de wind van de Oostzee". Vertaald uit het Estisch door Adriaan van der Hoeven, Theo van Lint, Frans van Nes, Jan Sleumer & Marianne Vogel.

***[Ela või ära ela]

estonian | Viivi Luik

Ela või ära ela,
mis tähtsust sel on,

kui puud on läinud lehte

ja maa pääl on
taeva varje.

© Viivi Luik
from: Pildi sisse minek
Tallinn: Eesti Raamat, 1973
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

***[Leven of niet leven]

dutch

Leven of niet leven
wat maakt het uit

als de bomen in blad staan

en de schaduw van de hemel
op de aarde valt.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel

***[Rääkisin väljadest ükskord]

estonian | Viivi Luik

Rääkisin väljadest ükskord.
Vihmast, mis sajab.
Rohust ja meest.

Räägiksin nüüdki,
ent nüüd olen siin.

Vastu tuult,
vastu teravat klaasi
ihuüksinda, ütlemata,

kuidas eluga saladus kulub,
otsekui ihu kulub,

ja halastus.

© Viivi Luik
from: Ole kus oled
Tallinn: Eesti Raamat, 1971
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

***[Ik sprak ooit over velden]

dutch

Ik sprak ooit over velden.
Over regen die valt.
Over gras en over honing.

Dat zou ik ook nu kunnen doen,
maar nu ben ik hier.

Tegen de wind in,
tegen snijdend glas,
moederziel alleen, zonder te zeggen

hoe met het leven het geheim verslijt
net als het lichaam

en het medelijden.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel

Tiiva vari

estonian | Viivi Luik

Ütle: „Haljas kuusk, sa tume talveingel.“
Ütle pilketa. Pateetiliselt. Õrnalt.
Sõnadest jääb õhku valgeid nõiaringe.
Oma häält ja ilmet ära jälgi kõrvalt.

Roostevabad tähed, vaga Jõuluvalgus
ära neavad maa, mis neetud juba niigi.
Ots on ära nähtud, näha jääb veel Algus.
Ühest paigast teise tuulehoog viib riigid.

Kuni õhku lendab surma võlumägi,
kanna sajandit kui musta kihlasõrmust.
Kõik on võimalik. Ka see, et ilmub põrmust
ette teatamata taeva sõjavägi.

© Viivi Luik
from: On aastasaja lõpp. Das Jahrhundert ist zu Ende
Tallinn: Eesti Raamat, 1993
ISBN: 5450002092
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre]

Schaduwen van vleugels

dutch

Zeg: `Groene spar, jij donkere winterengel.´
Zeg het zonder spot. Teder. Aangedaan.
De woorden lossen op tot witte heksenkringen,
laat je gezicht en stem hun gang maar gaan.

Roestvrije sterren, heilig kerstlicht
vervloeken het allang vervloekte land.
Het einde zagen we, het begin is nog uit zicht.
Soms worden staten door de wind verplant.

Draag deze eeuw als zwarte verlovingsring,
totdat de toverberg des doods vergaat.
Alles is mogelijk. Zelfs dat plotseling
uit de as een hemels engelenheer ontstaat.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel

***[Ja ma armastan Sind, sest]

estonian | Doris Kareva

Ja ma armastan Sind, sest
ma armastan Sind.

Milleks kohtuda –
Sa oled minu jaoks õhk.

Kõikjal kohal.

© Doris Kareva
from: DeKa
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus 2014

***[En ik hou van jou omdat]

dutch

En ik hou van jou omdat
ik van je hou.

Waarom een ontmoeting -
Je bent lucht voor me.

Overal om me heen.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel

***[Kõikidest valudest]

estonian | Doris Kareva

Kõikidest valudest,
mis meid valdavad,
varem või hiljem
me valime ühe,
millel me laseme
endasse valguda
ning meie vaimu
vormida. See
ongi me saatus,
me enesevalu;
see on me sisim
valu ja vorm.

© Doris Kareva
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus 2014

***[Uit alle kwellingen]

dutch

Uit alle kwellingen,
die over ons komen,
kiezen we er
vroeger of later
een die
naar binnen vloeit
en onze ziel
vormt. Dat
is ons lot,
onze zelfkwelling;
onze innigste
inhoud en vorm.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel

***[Tallinna südalinn on ilus]

estonian | Jürgen Rooste

Tallinna südalinn on ilus. Sääl, kus Estonia teater,
ja vana pangamaja (kust vabariik kuulutati) ja Reaalkool.
Ainult üks kaubakeskus laiutab üle tee nagu pommiauk. Sääl,
selles koolis, oleme me käinud. Mu vanaisa lõpetas 1947, N-Liidus.
Saksa okupatsiooni ajal, '42, oli ta endale ostnud Kalevipoja-lipuvarda,
sinimustvalge seisab tänini selle odal. Mina läksin kooli nõukogude ajal
ja õppisin end vabaks. Mu tütar pole seda kurjuseriiki näinud. Vaba aja ja kooli
laps. Nüüd on kõige hirmsam asi too ületee kaubakeskus.

© Jürgen Rooste
Audio production: Eesti Kirjanduse Teabekeskus [Estonian Literature Centre], 2014

***[De binnenstad van Tallinn is fraai]

dutch

De binnenstad van Tallinn is fraai. Daar, bij het Estonia-theater,
en het oude bankgebouw (waar de republiek werd uitgeroepen) en de middelbare school.
Maar aan de overkant van de straat ligt nu een winkelcentrum als een bomkrater. Op die school
daar hebben we gezeten. Mijn grootvader slaagde er in 1947, in de Sovjet-Unie.
Tijdens de Duitse bezetting, in ’42, kocht hij een vlaggenstok van onze oude held Kalevipoeg,
de blauw-zwart-witte vlag hangt nog altijd aan diens speer. Ik ging in de Sovjettijd naar school
en heb me vrij geleerd. Mijn dochter heeft dat rijk van het kwaad niet gezien. Een kind van
vrije tijd en een vrije school. Het ergste is nu dat winkelcentrum aan de overkant.

Vertaling: Cornelius Hasselblatt & Marianne Vogel