Andrej Chadanowitsch  (Андрэй Хадановіч)
Translator

on Lyrikline: 29 poems translated

from: ukrainian, russian, georgian, polish, lithuanian, persian to: belarusian

Original

Translation

ПРОМЕТЕЙ

ukrainian | Lesyk Panasiuk

Вчора я побачив фото мертвого російського солдата з двома краденими вібраторами в руках
він тримав їх наче дві естафетні палички навіть більше два олімпійські вогні
де замість полум’я жевріло задоволення яке не зміг донести навіть до кордону
не спалахнуло воно на повну в якійсь воркуті чи мурманську
не відчули його співвітчизники
не дочекалися подвигу

Але російських прометеїв завжди вистачало
тільки крали вони раніше українську історію українське мистецтво і далі за списком
ви й самі все знаєте
от дійшли вже до українського задоволення

Чи відчував солдатик велич свого героїзму
чи сподівався що на його честь поставлять пам’ятник
що його іменем назвуть цукерки або черговий російський ракетний комплекс

Два вібратори
речі за які варто воювати
речі за які варто померти
так мабуть він собі думав

© Lesyk Panasiuk
Audio production: Haus für Poesie, 2022

ПРАМЭТЭЙ

belarusian

Учора я пабачыў фота мёртвага расейскага салдата з двума крадзенымі вібратарамі ў руках

ён трымаў іх быццам дзьве эстафэтныя палачкі нават больш два алімпійскія агні

дзе замест полымя дагарала задавальненьне якое той ня змог данесьці нават да мяжы

не шуганула яно напоўніцу дзесьці ў варкуце або мурманску

не адчулі яго суайчыньнікі

не дачакаліся подзьвігу

 

Але расейскіх прамэтэяў заўсёды хапала

толькі раней яны кралі ўкраінскую гісторыю ўкраінскае мастацтва і далей па сьпісе

вы й самі ўсё ведаеце

вось дайшлі ўжо да ўкраінскага задавальненьня

 

Ці адчуваў салдацік веліч свайго гераізму

ці спадзяваўся што ў ягоны гонар паставяць помнік

што ягоным імем назавуць цукеркі або чарговы расейскі ракетны комплекс

 

Два вібратары

за гэта варта ваяваць

за гэта варта памерці

так мабыць ён сабе думаў

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч
translated into Belarusian by Andrej Chadanowitsch

[как-то глупо прощаться заранее...]

russian | Semyon Khanin

как-то глупо прощаться заранее
эта вечность с небольшими перерывами
настоящими трещинами в поддельном мраморе
и едва ли кто просил говорить о нешуточных прорехах
но и в этих пределах простор для сомнений есть

сто́ит ли сейчас или после или совсем потом
в позе мокрого дерева у подозрительно белой глухой стены
инстинктивно озвучивать взгляд соскользнувший
                                        с ещё непроявленных поляроидных потолков
с самодельных разбухших зеркал
не удержавшись в неровном мраморном свете

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: «Воздух», 2014, № 4.
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[недарэчна неяк развітвацца загадзя...]

belarusian

недарэчна неяк развітвацца загадзя
гэтая вечнасць з маленькімі перапынкамі
сапраўднымі расколінамі ў падробленым мармуры
і наўрад ці хто прасіў размаўляць аб сур’ёзных прагалах
але і ў гэтых межах ёсць прастора для сумневаў

ці варта зараз або потым або ўжо зусім пасля
у позе мокрага дрэва ля падазрона белай глухой сцяны
інстынктыўна агучваць позірк што саслізнуў
з яшчэ непраяўленых паляроідных столяў
з самаробных разбухлых люстэркаў
не ўтрымаўшыся ў мармуровым няроўным святле

Пераклаў з рускай Андрэй Хадановіч

[не мог её узнать...]

russian | Semyon Khanin

не мог её узнать
и чтобы посмотреть
она ли это на самом деле
я подошёл поближе

другая сумочка, причёска
глаза другого цвета
а всё же это была она

и я смешался
не знал совсем что делать

но пересилив робость
приблизился ещё
взял за руку, погладил

баллончик со слезоточивым газом
достав, она мне пшикнула в лицо

весь в газированных болезненных слезах
ослепший, всхлипывая, извиваясь
я неожиданно вошёл в неё

и вышел с другой стороны

обернулся —
нет, всё-таки это была не она 

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[не мог яе пазнаць...]

belarusian

не мог яе пазнаць
і каб упэўніцца
ці гэта яна насамрэч
я падышоў бліжэй 

не тая фрызура, торбачка
іншага колеру вочы
ды ўсё-такі гэта была яна

і я разгубіўся
не ведаў зусім, што рабіць

але, адолеўшы сорам
наблізіўся да яе
узяў за руку, пагладзіў

балончык са слезацечным газам
дастаўшы, яна мне пшыкнула ў твар

увесь у балючых, у газаваных слязах
аслеплы, у курчах, усхліпваючы
я раптоўна ўвайшоў у яе

і выйшаў з іншага боку

пасля павярнуўся –
не, усё ж не яна

Пераклаў з рускай Андрэй Хадановіч

[кому сдать квартиру, чтобы человек...]

russian | Semyon Khanin

кому сдать квартиру, чтобы человек
надёжный был и не загадил всё
и чтобы ещё платил исправно
при том, что, да, краны слегка текут
и плитки постоянно падают прямо в ванну
квартирка вообще небольшая, хотя
и в центре, и много ненужной мебели, и тараканы
а главное, когда сдашь, где самому жить-то?

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[каму здаць кватэру, каб чалавек...]

belarusian

каму здаць кватэру, каб чалавек
надзейны быў, не загадзіў усё
і каб жа плаціў яшчэ спраўна
прытым што, так, краны трохі цякуць
і пліткі ўвесь час проста валяцца ў ванну
кватэрка зусім невялікая, хоць і ў цэнтры
і шмат непатрэбнае мэблі, і прусакі
а галоўнае, як здасі, то дзе жыць самому?

Пераклаў з рускай Андрэй Хадановіч

[ещё какие-то поползут по мурашкам...]

russian | Semyon Khanin

ещё какие-то поползут по мурашкам
не обрезки волос после стрижки
под холодным ёжиком собравшиеся за шкирку
займёмся — молчит — массажиком
в горле першит простуженный ёршик
разогрейте пожалуйста — молчит — но не страшно
и глядит исподлобья
от удовольствия так следят за тобой глазами
только металл с привкусом твоих губ
только камень

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Только что
Rīga: Neputns, 2003
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[яшчэ нейкія папаўзуць па мурашках...]

belarusian

яшчэ нейкія папаўзуць па мурашках
не абрэзкі валасоў пасля стрыжкі
пад халодным вожыкам сабраўшыся за шкірку
зоймемся – маўчыць – масажыкам
у горле пяршыць прастуджаны ёршык
калі ласка разагрэйце – маўчыць – але не страшна
і глядзіць спадылба
ад прыемнасці так за табою сочаць вачыма
толькі метал з прысмакам тваіх вуснаў
толькі камень

Пераклаў з рускай Андрэй Хадановіч

[бронзоволицая статуя...]

russian | Semyon Khanin

бронзоволицая статуя
рабыня с зубами слоновой кости
за два дня до аукциона
оказалась больна

изогнулась
так ломит суставы
ноют трещины в слишком тонких запястьях
от боли до крови прокусила коралловую губу

парализована страхом глядит
от напряжения затекла, онемела шея
отнялась и безвольно упала рука
смятую в кулаке уронила записку

опытный реставратор
прильнул к ней вправляя
смещённый мраморный позвонок
шепчет «не бойтесь, немного хрустнет»
стынут закипевшие было в груди слёзы

обрабатывает то место
где расплылась и подсохла клякса
на побелевших костяшках пальцев
из своих усов он делает щётку
чистит сколы, швы, подмышки, в шагу и клеймо

потом она только вздрогнет
на стук молотка
и будет невольно дичиться
когда новый хозяин поцокает языком

© Semyon Khanin / Семён Ханин
from: Семён Ханин. Вплавь
Рига: Орбита, 2013
ISBN: 978-9934-8361-4-5
Audio production: Semyon Khanin / Семён Ханин

[бронзаватварая статуя...]

belarusian

бронзаватварая статуя
рабыня з зубамі слановай косткі
за два дні да аўкцыёну
выявілася хворай

аж выгнулася
так ломіць суставы
ныюць трэшчынкі ў надта тонкіх запясцях
да крыві прыкусіла ад болю каралавую губу

скутая страхам глядзіць
ад напругі здранцвела, ашэрхла шыя
аднялася й бязвольна ўпала рука
выпусціла цыдулку змятую ў кулаку

дасведчаны рэстаўратар
да яе прытуліўся ды ўправіў
мармуровую ссунутую хрыбетку
шэпча “не бойцеся, трохі хрусне”
стынуць закіпелыя было ў грудзях слёзы

апрацоўвае тое месца
дзе расплылася й падсохла клякса
на пабялелых касцяшках пальцаў
робіць шчотку з уласных вусоў
чысціць сколы і швы, падпахі, пахвіну й кляймо

пасля яна толькі ўздрыгне
на стук малатка
і будзе міжволі дзічыцца
калі яе новы ўладальнік пацокае языком

Пераклаў з рускай Андрэй Хадановіч

АФРИКА КАК ТРЁХРАЗОВОЕ ПИТАНИЕ

russian | Andrei Sen-Senkov

завтрак

если здесь идёт дождь
то идёт очень долго

это напоминает
прозрачное переливание крови

обед

большинство здешних (совершенно нездешних)
причудливых насекомых
словно нарисованы
во время
красиво прерванного полового акта

ужин

белому богу скучно в африке
и когда к нему приходят
он
прячется за дверь
развлекается
притворяясь ребёнком
и меняя голос
говорит
«не могу открыть.
родителей нет дома»

АФРЫКА ЯК ТРОХРАЗОВАЕ ХАРЧАВАННЕ

belarusian

сняданак

калі тут ідзе дождж
то ідзе вельмі доўга

гэта нагадвае
празрыстае пераліванне крыві

абед

большасць тутэйшай (зусім нетутэйшай)
дзівоснай жамяры
нібыта намалявана
пад час
прыгожа перарванага палавога акту

вячэра

беламу богу нудна ў афрыцы
і калі да яго прыходзяць
ён
хаваецца за дзверы
забаўляецца
удаючы дзіця
і мяняючы голас
кажа
“не магу адчыніць.
бацькоў няма дома”

Пераклад з рускай Андрэя Хадановіча
Андрэй Сэн-Сэнькоў. Лёгкі як атлетыка. — Чебоксары: Free Poetry, 2020.

КОЗАК ЯМАЙКА

ukrainian | Juri Andruchowytsch

о скільки конику-братику крутих чудасій на світі
дивився б допоки круки очей не вип'ють
            а мало
по сей бік багама-мама
            по той бік пальми гаїті
і вежі фрітауна бачу як вийду вночі з бунгало
 
і так мені з того гризько що вицвіли всі шаровари
якого лисого чорта з яких попідземних фаун
та й зрадили нас у битві морські косарі корсари
а батько ж хотіли взяти отой блаженний фрітаун
 
а там тринадцять костьолів і вічна війна з амуром
а ще тринадцять безодень де срібло-злото коморне
дівчата немов ліани нечутно ростуть за муром
і хочеться їм любитись а їх зодягли у чорне

кружаю тепер сивуху надвоє з піратом діком
кажу йому схаменися кажу покайся паскудо
невже коли ти з європи то вже не єси чоловіком
якого хріна продався за тридцять гнилих ескудо

а дік то химерна штучка плекає папугу пугу
плеще мене позаплічно заламує руки в горі
оце тобі лицар з лугу осьо тобі зелепугу
to be or not to be каже і булькає I'm sorry

невільницю каже маю зі шкірою мов какао
купи сизокрилий орле маркотно ж без господині
город засівати не конче прицмокує так лукаво
город на ній проростає
           тютюн ананаси дині

наплодиш каже козацтва припнеш усіх до коша
тільки ж ярму не дається шия моя душа
та вже його і не чую плюю на плюгаву супліку
конику мій невірнику апостоле мій хома
піду на зорю вечірню
                                     зріжу цукрову сопілку
сяду над океаном
                              та вже мене і нема

© Juri Andruchowytsch
from: Eksotitschni ptachi i roslini
Kiew: Molod, 1997
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

Казак Ямайка

belarusian

о колькі мой косю ў сьвеце бывае цудаў-дзівосаў
глядзеў бы покуль ня вып’юць вачэй крумкачы
а мала
направа багама-мама налева край хмарачосаў
і пальмы гожай падковай як выйду ўначы з бунгала

ой мора ж маё
                         ад суму ўсе выцьвілі шаравары
якога лысага чорта зь якіх апраметных фаўн
дыбо кінулі нас о мора твае касары карсары
хоць шчыльнымі йшлі радамі і бацька крычаў: на фрытаўн!

а там трынаццаць касьцёлаў і вечна вайна з амурам
а шчэ трынаццаць камораў дзе золата-срэбра старое
дзяўчаты нібы ліяны нячутна растуць за мурам
і хочацца ім каханьня а іх – у чорныя строі

цяпер во жлукцім сівуху на пару зь піратам джэкам
кажу яму схамяніся пакайся кажу паскуда
няўжо калі ты эўропа то ўжо ня ёсьць чалавекам ня ёсьць чалавекам
якога хрэна прадаўся за трыццаць гнілых эскуда

а джэк на выбрыкі майстра папугу трымае ў кайстры
заломвае рукі ў горы (і мне – калі не ў гуморы)
а як зарыдае ўголас квітнеюць астры піястры
to be or not to be кажа і булькае I’m sorry

нявольніцу кажа маю са скураю бы какава
купі шызакрылы голуб маркотна ж без гаспадыні
гароду сеяць ня трэба прыцмоквае ён ласкава
гарод на ёй прарастае
                                      тытунь ананасы дыні

наплодзіш кажа казацтва навучыш песьняў сьпярша
ды толькі ў ярмо не даецца шыя мая душа
бо залятаю ў думках к матчынаму ўзьбярэжжу
ой косю няверны мой косю апостале мой хама
выйду ў трысьнёг цукровы
                                             дудку ямайскую зрэжу
душа падымецца з хмарай
                                              ды ўжо мяне і няма

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

КРИМІНАЛЬНІ СОНЕТИ - ПОСТРІЛ

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Ти заповзеш, нечутний, ніби вуж,
у золоті дзеркала установи,
поправиш ружу й посміх Казанови
і сам собі накажеш: кроком руш

до кабінету, де — вершина змови.
Тебе чекає мрець — очей не мруж,
а, вихопивши револьвер із руж,
спрямуй на нього дуло тридюймове.

Ти станеш в цю хвилину шестикрилим,
а він повільно зсунеться на килим,
потягне канделябр і паламар.

Ти скинеш рукавички (щойно з пральні)
і, розпізнавши натяки астральні,
почуєш, як видзенькує комар.

© Juri Andruchowytsch
from: Eksotitschni ptachi i roslini
Kiew: Molod, 1997
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

Стрэл

belarusian

Ты прапаўзеш нячутна, нібы вуж,
між залатымі люстрамі ўстановы.
Папраў букет і ўсьмешку Казановы
і сам сабе скамандуй: крокам руш

у кабінэт, дзе – мэта вашай змовы.
Цябе чакае падла – воч ня мруж,
а, рэвальвэр свой выхапіўшы з руж,
адваж дарунак дзевяціграмовы.

Ты станеш шасьцікрылым сэрафімам,
а ён пачне хіліцца над кілімам,
паваліць кандэлябр… Спаўненьне мар.

Ты скінеш элегантныя пальчаткі:
спрыяньне зор, удзячныя нашчадкі…
і ціхенька пазумквае камар.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

КРИМІНАЛЬНІ СОНЕТИ - НІЖНІСТЬ

ukrainian | Juri Andruchowytsch

По той бік пристрасті народжується ніж...
Лахмітник Місьо о четвертій ранку
зарізав панну Касю, лесбіянку
(як він гадав, а втім, йому видніш).

Він пописав ій черево й горлянку,
аж весь шалів, аж весь упав у дріж.
Вона ж одно твердила: «Хоч заріж,
я присягла навіки свойму Янку».

(Той саме відбував за зґвалтування).
Вона була любов його остання —
і так пішла, небога, ні за гріш.

Кохання — то велика дивовижність:
там, де лише народжувалась ніжність,
за хвильку може виникнути ніж.

© Juri Andruchowytsch
from: Eksotitschni ptachi i roslini
Kiew: Molod, 1997
ISBN: 966-7263-09-6
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

Літасьць

belarusian

Спачатку была літасьць, нож – пазьней...
Старызьнік Міся а чацьвертай ранку
зарэзаў панну Касю, лесьбіянку
(як сам ён думаў – што ж, яму відней).

Ён папісаў ёй чэрава й гарлянку,
аж ашалеў,  разьюшаны сугней.
Яна ж яму: “Хоць рэж, хоць лагадней,
тваёй ня буду – прысягала Янку”.

(Той акурат сядзеў за згвалтаваньне.)
І вось, яго апошняе каханьне
сустрэла нож, схаваны пад крысом.

Мілосьць – напраўду цуд, мяркуйце самі:
што пачалося літасьцю й сьлязамі,
за хвілю стане лютасьцю зь лязом.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

[Повсюдна присутність у хащах тритонів, драконів]

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Повсюдна присутність у хащах тритонів, драконів,
ґрифонів, піфонів і те, як шаліють коти,
обернуті в духів, поява комет і циклонів —
ознаки, що дихає пекло десь поруч. І ти
знаходиш цей отвір, ступаєш у сморід і морок
і йдеш над вогнем. І хитаються ветхі мости,
і хто його знає — чорти і хорти, і хвости.
Хрести себе, знай, ненастанно — сто сорок по сорок
разів. Ця виправа для тебе воєнна,
за поли плаща і за плечі хапає геєнна,
за піхви меча і за лікті, і чуєш: «Плати!»
Гей, ви, там на небі, поглухли?!
 
          Святі з висоти
втручаються рідко в перебіг подій, але вчасно.
Ангели женуть, як воскреслі пілоти — по три,
а то і по п’ять, і по сім, і цвітуть непогасно
мечі в них і крила, й тебе визволяють з діри,
і сад задля тебе розгорнуто вздовж вертикалі:
дерева все вищі, птахове все ближчі й дари
щоразу солодші, вагоміші. Це прапори,
тимпани, тюльпани й так далі, і книги в перкалі,
і кисень, і мед, і так далі. І ти, над земною
поверхнею піднятий все-таки, над площиною,
і вже не вернешся, хоч кров’ю зійди, хоч згори!
Тобі залишається рівно світити згори.

© Juri Andruchowytsch
from: unveröffentlichtem Manuskript / unpublished
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

[Прысутнасьць паўсюль у гушчэчы трытонаў, драконаў]

belarusian

Прысутнасьць паўсюль у гушчэчы трытонаў, драконаў,
грыфонаў, піфонаў і тое, як выюць каты
у выглядзе духаў, зьяўленьне камэт і цыклёнаў –
прыкмета, што дыхае пекла наўпоблізь. І ты
знаходзіш адтуліну гэтую й крочыш у морак,
і йдзеш над агнём. І хістаюцца крохка масты,
і хто яго ведае – чэрці й харты, і хвасты.
Хрысьці сабе, знай, несупынна – сто сорак па сорак
разоў. Бо выправа стаецца ваеннай,
за похвы мяча і за локці хапае геена,
за крысьсе плашча, і за плечы, і чуеш: “Плаці!”
Гэй, вы, там на небе, аглухлі?
                                                   Сьвятыя ў жыцьці
сьмяротных зьяўляюцца рэдка з вышыняў, ды ўчасна.
Анёлы лятуць, бы ўваскрэслыя асы – па тры,
а то i па пяць, і па сем, і палаюць нязгасна
іх крылы й мячы, і цябе вызваляюць зь дзіры,
і сад для цябе ўжо разгортваюць па вэртыкалі:
вышэйшыя дрэвы, бліжэйшыя птушкі й дары
усё саладзейшыя, важкія: хочаш – бяры!
Сьцягі, туліпаны, тымпаны і кнігі ў паркалі,
паветра і мёд, і зусім невымоўная боскасьць,
і ты – над зямною паверхняй, пакінуўшы плоскасьць
ужо назаўжды, хоць крывёю сыдзі, хоць згары!
Табе застаецца спакойна сьвяціць угары.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

[Звичайно, що ріка тяжіє тільки вниз]

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Звичайно, що ріка тяжіє тільки вниз,
повільна і в’язка, немов рослинний слиз,
коли твоя рука багром тримає спис.
 
І дивишся в ріку, і бачиш не рибин,
не мушлі на піску, що світяться з глибин,
не лілію тяжку і ясну, мов ясмин.

А бачиш, мов у сні, своє лице в ріці —
самотність у човні, з жердиною в руці,
своє лице на дні і рану на щоці.

На берегах цих вод живе химерний люд:
покручений народ впав на рівнину тут.
Ти зажадав — і от поглянь на цих паскуд!

В них тисячі принад: копитця, мов у кіз,
кохання через зад, а їжа через ніс,
у них немає «над», у них темніє ліс.

В них черева, мов льох, а їхня кров — узвар,
в них дух, як мова, всох, в них мова, як в татар,
в них шестирукий бог і довгорукий цар.

Хто розв’язав цей міх і випустив на світ
знічев’я, мов на сміх, цих власників копит,
хто дав їм для утіх жадання бути «під»?

Захищений плащем, тримаючись багра,
пливеш крізь рев сурем з-під серця і ребра
туди, де вхід в Едем. І в пекло теж діра.

© Juri Andruchowytsch
from: unveröffentlichtem Manuskript / unpublished
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

[Вядома, што рака сплывае ў нізаўё]

belarusian

Вядома, што рака сплывае ў нізаўё –
цішэй за сьлімака, як плаваньне тваё,
калі твая рука за шост бярэ кап’ё.

Ты ўгледзісься ў раку – і ўбачыш там ня глей,
ня рыбіну луску, што льсьніцца,а, як алей,
ня пэрлы на пяску, ня вывадак лілей.

А ўбачыш, як у сьне, – ты сам у той рацэ:
самотнасьць у чаўне з жардзінаю ў руцэ,
уласны твар на дне, і рана на шчацэ.

На беразе тых вод жыве хімэрны люд:
пакручаны народ заняў раўніну тут.
Ты сам хацеў прыгод – зірні ж на тых паскуд!

Тут тысячы прынад i капыткі, бы ў коз,
каханьне цераз зад, а ежа цераз нос,
тут не бывае “над”, бо пушчы да нябёс.

Тут чэравы – як лёх, а кроў – нібыта ўзвар,
тут дух, як мова, ссох, а мова – бы ў татар,
тут шасьцірукі бог і даўгарукі цар.

Хто вылепіў насьпех вось гэтакіх чартоў?
Бо кожны – сьмех і грэх! – уласьнік капытоў
і кожнаму для ўцех падставіць зад гатоў!

І ты плывеш туды, ня кінуўшы багра,
дзе трубны роў жуды з-пад сэрца і рабра,
дзе райскія сады й пякельная дзіра.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

[Увійшовши в хащі, де повно птиць]

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Увійшовши в хащі, де повно птиць,
уяви: природа — майстерня Бога,
по якій блукає твоя знемога.
Все, що можеш ти, — це упасти ниць.

Невблаганна зелень зійшла, як мор,
як потоп, як піна, слизька на дотик.
Ці рослини горді. Вони наркотик.
Ці рослини схожі на хор потвор.

«Але що там зелень! Вона — це тло
для рептилій, гемонів. Я вбираю
це гниття, цю розкіш — праобраз раю,
де не все збулося й повсюди зло».

Ти, що маєш меч і до нього дух
у спасеннім тілі, рубай, мов Юрій,
розпанахуй гемонів, гарпій, фурій,
розтинай пітонів, немов ропух!

Бо якщо вже тут збожеволів Бог
і вінцем творіння цей бестіарій,
де яріє регіт чортячих арій, —
ти повинен цим падлом встелити мох!

Ти повинен вийти з хащів, поки
над тобою Пані Ясна пробуде.
Ти, що світло маєш в очах приблуди,
мусиш вийти на срібло. І навпаки.

© Juri Andruchowytsch
from: unveröffentlichtem Manuskript / unpublished
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

[Увайшоўшы ў ў поўны птахаў гушчар]

belarusian

Увайшоўшы ў ў поўны птахаў гушчар,
уяві: прырода – майстроўня Бога,
па якой блукае твая зьнямога.
Можаш толькі ўпасьці, схаваўшы твар.

Зеляніны мора прыйшло, як мор,
як патоп у пене, сьлізкі на дотык.
У расьлінаў – гонар. Яны – наркотык.
У расьлінаў – гучны пачварны хор.

“Зеляніна – што там! Яна – жытло
для рэптылій, цмокаў. І я ўбіраю
гэту гніль і слодыч – правобраз раю,
дзе ня ўсё збылося i ўсюды зло”.

Ты, што маеш меч ды нязломны дух,
што ўратуе цела, сячы, як Юры,
расьсякай гадзюкаў, гарпій і фурый,
расьцінай пітонаў, нібы рапух!

Бо калі ўгары – звар’яцелы Бог
і вянцом тварэньня стаў бэстыярый,
дзе віруе рогат д’ябальскіх арый, –
мусіш падлай гэтай высьцеліць мох!

Мусіш выйсьці зь цемрадзі ў барацьбе,
покуль Ясна Панна дае адвагі.
Ты, што срэбра бачыш у снох бадзягі,
дасягнеш яго. Ці яно цябе.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

[Марко Поло казав неправду, коли]

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Марко Поло казав неправду, коли
запевняв, нібито мули, воли, осли
над проваллям пітьми і тібетом імли
привели його далі на схід — до Китаю.
Шлях його, безперечно, — то блуд петлі.
Марко Поло, певно, спав у сідлі.
Адже далі на схід немає землі,
адже Індія — це межа, це те, що скраю.
 
Про який там схід можна казати, якщо
є стіна, за якою велике й німе Ніщо,
і Воно не любить нас не знати за що,
як здається нам, бо насправді Воно ніяке.
Так що тут зупинка для прощ і пущ,
і останній камінь, і дощ, і кущ,
і тому гординю в собі розплющ —
ця стіна не з тих, які беруть зарізяки.

Ця стіна — це примара така, об яку
розсипається Азія з її масивом піску,
розбиваються валки всі об неї, стрімку,
а над нею вже інший вимір: там Бог, світила.
Але ти приблуда, і доля твоя така:
мандрувати вниз, поки тече ріка,
поки віриш: на світло, немов з мішка,
можна все-таки вийти. Ціною дурного тіла.

© Juri Andruchowytsch
from: unveröffentlichtem Manuskript / unpublished
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

[Марка Пола Полё казаў няпраўду, калі]

belarusian

Марка Пола Полё казаў няпраўду, калі
гаварыў, быццам мулы й аслы вялі
праз тыбэты цемрадзі, адылі
ўсё на ўсход яго – і так да Кітаю.
Шлях яго, найхутчэй, – гэта зман пятлі,
а відзежы ў дарозе – снамі былі.
Бо на ўсход папросту няма зямлі,
то бок Індыя – гэта крэс, гэта – тое, што з краю.

Пра якое “на ўсход” тут можна казаць, аб чым
тут размова, калі ёсьць мур на мяжы зь Нічым,
за якім для нас – невымоўнасьць, няўцям, нішчым:
таго плоду не скаштаваць ні гурману, ні гурмам.
Што тут прашчы і прошчы, удары й дары –
тут пасуюць цары, ваяры, мысьляры,
а таму гардыню сваю зьміры –
гэты мур ня з тых, якія бяруцца штурмам.

Гэты мур – найхімэрнейшы прывід, які
распыляе ўшчэнт неабсяжных Азій пяскі;
разьбіваюцца ўсе караваны аб камень цяжкі,
бо над ім – толькі Бог: ажно душа затрымцела.
Толькі ты валацуга, і доляю бедака
ты вандруеш за плыняю, покуль цячэ рака,
покуль верыш, што на сьвятло, нібыта зь мяшка,
можна ўсё-такі выйсьці. Цаною дурнога цела.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

[Індія починається з того, що сняться сни]

ukrainian | Juri Andruchowytsch

Індія починається з того, що сняться сни
про виправу на схід. І вони сюжетні, вони —
наче фільм, по якому блукаєш героєм-зухом.
Просто чуєш сурму або ґонґ, або дзвін води,
або голос, який шепоче: «Устань і йди!»,
але ти не певен, чи серцем почув чи вухом.

Індія — це не зовсім півострів. Це материк,
що межує з Нічим. Ані атлас, ані словник
не враховують факту, що світ оповитий Нілом.
Що зірки на небі — це, власне, одна з вистав
у театрі Бога. І, видно, час не настав —
площину нам легше вважати кулею. Тілом.

Ми вважаємо кулею те, що лежить, мов корж.
Але ти, почувши різке й наказове «марш!»,
добуваєш меча і рушаєш на схід, аби вмерти.
І лаштуєш загін веселих та злих зарізяк,
і вони в поході співають приблизно так,
як ангели в небі нічні херувимські концерти.

Площина — це пустелі й царства, хребти, міста,
над якими лишень атмосферна густа висота
в сім ворожих небес, — і яка з них розрада чи манна!
Тільки втративши коней і друзів, увесь обоз,
виноградною впертістю кручених, битих лоз
ти проб’єшся туди, де доречне слово «рахманна».

© Juri Andruchowytsch
from: unveröffentlichtem Manuskript / unpublished
Audio production: 2001 M.Mechner, literaturWERKstatt berlin

[Індыя пачынаецца, калі табе сьняцца сны]

belarusian

Індыя пачынаецца, калі табе сьняцца сны
пра выправу на ўсход, сюжэтныя сны, яны –
нібы фільм, па якім ты блукаеш героем-зухам.
Проста чуеш трубу ці хвалі б’юць па ладзьдзі,
альбо голас табе шэпча: “Устань і йдзі!”,
але ты ня пэўны, ці сэрцам пачуў, ці вухам.

Індыя – не паўвостраў. Хутчэй мацярык, і ён
мяжуе проста зь Нічым. Ні атляс, ні лексыкон
не прызнаюць, што Ніл – апошні край сьвету ў цэлым
сьвеце. Што зоркі ў небе – проста ночнае шоў
у тэатры Бога. І, мабыць, час не прыйшоў –
мы па-ранейшаму плоскасьць лічым сфэраю. Целам.

Мы лічым сфэраю тое, што ляжыць,ь, нібы корж.
Але ты, пачуўшы загадна-рэзкае “марш!”,
меч дастаеш і рушыш на ўсход, каб памерці.
І ты зьбіраеш хеўру вясёлых і злых рубак,
і яны ў паходзе сьпяваюць прыблізна так,
як анёлы ў нябёсным херубімскім канцэрце.

Плоскасьць – пустыняў і царстваў недасяжная блізь,
над якой густая атмасфэрная высь
на сем варожых нябёс – зарука маны і манны!
І толькі страціўшы коні, сяброў ды ўвесь абоз,
вінаграднаю ўпартасьцю кручаных, бітых лоз
ты праб’есься туды, дзе дарэчы слова “рахманы”.

Пераклаў з украінскае Андрэй Хадановіч

მფრინავი

georgian | Shota Iatashvili

გაფრინდა და მართალი აღმოჩნდა:
შეაქეს, დალოცეს, მოუდრიკეს ქედი.
გაფრინდა მეორედ და კვლავ მართალი აღმოჩნდა:
მიიღეს, არ დაამადლეს პური, წყალი და
სავარცხელი ფრთა-ბუმბულისათვის.
გაფრინდა მესამედ და ამჯერადაც მართალი აღმოჩნდა:
აიტანეს, შეეგუენ.
გაფრინდა მეოთხედ და მტყუანი აღმოჩნდა:
ანგელოზის სულელი პლაგიატორი უწოდეს.
მაინც გაფრინდა მეხუთედ და -
ესროლეს,
მოკლეს.

© შოთა იათაშვილი / Shota Iatashvili
Audio production: G. Leonidze State Museum of Georgian Literature

ЛЁТЧЫК

belarusian

Ён паляцеў першы раз і –
Удала –
Ухвалілі, уславілі, дабраславілі.
Паляцеў ён другі раз і –
Зноўку ўдала –
Прынялі, частавалі вадой і хлебам,
Далі грабянец для крылаў.
Трэці раз паляцеў ён –
Таксама някепска –
Сьцярпелі, прывыклі.
Ён чацьверты раз паляцеў і –
Дарэмна –
Назвалі благім эпігонам анёла.
Але ён – усё роўна – і пяты раз паляцеў, і –
Стрэлілі,
Зьбілі.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

Perspektywa

polish | Wisława Szymborska

Minęli się jak obcy,
bez gestu i słowa,
ona w drodze do sklepu,
on do samochodu.

Może w popłochu
albo roztargnieniu,
albo niepamiętaniu,
że przez krótki czas
kochali się na zawsze.

Nie ma zresztą gwarancji,
że to byli oni.
Może z daleka tak,
a z bliska wcale.

Zobaczyłam ich z okna,
a kto patrzy z góry,
ten najłatwiej się myli.

Ona zniknęła za szklanymi drzwiami,
on siadł za kierownicą
i szybko odjechał.
Czyli nic się nie stało
nawet jeśli stało.

A ja, tylko przez moment
pewna, co widziałam,
próbuję teraz w przygodnym wierszyku
wmawiać Wam, Czytelnikom,
że to było smutne.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

ПЭРСПЭКТЫВА

belarusian

Яны разьмінуліся, нібы
чужыя – бяз слова, бяз жэсту:
яна па дарозе ў краму,
а ён – да свайго аўто.

Магчыма, у мітусьні
яны не зьвярнулі ўвагі,
магчыма, зусім забылі
пра колішняе кароткае
каханьне раз назаўсёды.

Зрэшты, ніякай гарантыі,
што гэта былі яны.
Здалёку нібыта так,
а зблізку – можа, і не.

Я ўбачыла іх з акна,
а хто назірае зьверху,
можа і памыліцца.

Яна зачыніла шкляныя дзьверы.
Ён сеў за стырно –
і хутка паехаў.
Нічога не адбылося,
нават калі адбылося.

А я, што толькі на момант
бачыла іх (ці ня іх?),
у прынагодным вершыку
спрабую вам, чытачам,
давесьці, як гэта сумна.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

Pociecha

polish | Wisława Szymborska

Darwin.
Podobno dla wytchnienia czytywał powieści.
Ale miał wymagania:
nie mogły kończyć się smutno.
Jeśli trafiał na taką,
z furią ciskał ją w ogień.

Prawda, nieprawda –
ja chętnie w to wierzę.

Przemierzając umysłem tyle obszarów i czasów
naoglądał się tylu wymarłych gatunków,
takich tryumfów silnych nad słabszymi,
tak wielu prób przetrwania,
prędzej czy później daremnych,
że przynajmniej od fikcji
i jej mikroskali
miał prawo oczekiwać happy endu.

A więc koniecznie: promyk spoza chmur,
kochankowie znów razem, rody pogodzone,
wątpliwości rozwiane, wierność nagrodzona,
majątki odzyskane, skarby odkopane,
sąsiedzi żałujący swojej zawziętości,
dobre imię zwrócone, chciwość zawstydzona,
stare panny wydane za zacnych pastorów,
intryganci zesłani na drugą półkulę,
fałszerze dokumentów zrzuceni ze schodów,
uwodziciele dziewic w biegu do ołtarza,
sieroty przygarnięte, wdowy utulone,
pycha upokorzona, rany zagojone,
synowie marnotrawni proszeni do stołu,
kielich goryczy wylany do morza,
chusteczki mokre od łez pojednania,
ogólne śpiewy i muzykowanie,
a piesek Fido,
zgubiony już w pierwszym rozdziale,
niech znów biega po domu
i szczeka radośnie.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

СУЦЯШЭНЬНЕ

belarusian

Дарвін
для адпачынку, здаецца, пачытваў раманы.
Толькі з адной вымогай: яны
не маглі заканчвацца сумна.
Калі ж трапляўся такі,
ён разьюшана кідаў яго ў агонь.

Праўда? Няпраўда?
Мне хочацца гэтаму верыць.

Зьведаўшы розумам столькі часоў і прастораў,
дасьледаваўшы столькі вымерлых відаў,
так шмат перамогаў мацнейшага над слабейшым,
які намагаўся выжыць, але раней ці пазьней
усе намаганьні ішлі на глум, –
прынамсі ад літаратуры,
у ейных родах і відах,
меў права чакаць хэпі-энду.

Каб неадменна: праменьчык сьвятла з-за хмараў,
каханыя зноўку разам, варожыя сем’і ў згодзе,
кожны сумнеў разьвеяны, вернасьць узнагароджаная,
спадчына продкаў вернутая, дзедаў скарб адкапаны,
суседзі шчыра пакаяліся ў ліхадзействах,
добрая слава адноўленая, хцівыя прысаромленыя,
дзева старая – замужам за дабрачынным пастарам,
а інтрыган сасланы на іншы канец зямлі,
хто падрабляў дакумэнты – спушчаны зь лесьвіцы,
хто спакушаў дзяўчатак – бегма бяжыць пад вянец,
сіроты знайшлі бацькоў, а ўдовы – мужоў,
пакараны пыхлівец, раны загоеныя,
марнатраўных сыноў запрашаюць за стол,
келіх гаркоты выліты ў мора,
аж насоўкі прамоклі ад сьлёз паяднаньня,
усе сьпяваюць і танчаць,
нават сабачка Фідо,
згублены ў першым разьдзеле,
зноў бегае па ўсім доме
з радасным брэхам.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

Nazajutrz – bez nas

polish | Wisława Szymborska

Poranek spodziewany jest chłodny i mglisty.
Od zachodu
zaczną przemieszczać się deszczowe chmury.
Widoczność będzie słaba.
Szosy śliskie.

Stopniowo, w ciągu dnia,
pod wpływem klina wyżowego od północy
możliwe już lokalne przejaśnienia.
Jednak przy wietrze silnym i zmiennym w porywach
mogą wystąpić burze.

W nocy
rozpogodzenie prawie w całym kraju,
tylko na południowym wschodzie
niewykluczone opady.
Temperatura znacznie się obniży,
za to ciśnienie wzrośnie.

Kolejny dzień
zapowiada się słonecznie,
choć tym, co ciągle żyją
przyda się jeszcze parasol.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

НАЗАЎТРА – БЯЗ НАС

belarusian

Заўтра зранку чакаецца пахаладаньне
і туман. З захаду
прыйдуць дажджавыя хмары.
Бачнасьць будзе слабая.
Дарогі сьлізкія.

Удзень
пад уплывам паўночнага антыцыклёну
месцамі праясьненьні.
Вецер моцны, парывісты, пераменлівы.
Магчымыя навальніцы.

Уначы
амаль на ўсёй тэрыторыі распагодзіцца,
адно на паўднёвым усходзе
ня выключаныя ападкі.
Тэмпэратура значна панізіцца,
затое ціск зробіцца вышэйшы.

Наступны дзень
абяцае быць сонечны,
хоць тым, хто будзе жыць далей,
яшчэ спатрэбіцца парасон.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

Nieobecność

polish | Wisława Szymborska

Niewiele brakowało,
a moja matka mogłaby poślubić
pana Zbigniewa B. ze Zduńskiej Woli.
I gdyby mieli córkę – nie ja bym nią była.
Może z lepszą pamięcią do imion i twarzy,
i każdej usłyszanej tylko raz melodii.
Bez błędu poznającą który ptak jest który.
Ze świetnymi stopniami z fizyki i chemii,
i gorszymi z polskiego,
ale w skrytości pisującą wiersze
od razu dużo ciekawsze od moich.

Niewiele brakowało,
a mój ojciec mógłby w tym samym czasie poślubić
pannę Jadwigę R. z Zakopanego.
I gdyby mieli córkę – nie ja bym nią była.
Może bardziej upartą w stawianiu na swoim.
Bez lęku wskakującą do głębokiej wody.
Skłonną do ulegania emocjom zbiorowym.
Bezustannie widzianą w kilku miejscach na raz,
ale rzadko nad książką, częściej na podwórku,
jak kopie piłkę razem z chłopakami.

Może by obie spotkały się nawet
w tej samej szkole i tej samej klasie.
Ale żadna z nich para,
żadne pokrewieństwo,
a na grupowym zdjęciu daleko od siebie.

Dziewczynki, stańcie tutaj
– wołałby fotograf –
te niższe z przodu, te wyższe za nimi.
I ładnie się uśmiechnąć, kiedy zrobię znak.
Tylko jeszcze policzcie,
czy jesteście wszystkie?
– Tak, proszę pana, wszystkie.

© Wisława Szymborska Foundation
from: Dwukropek
Kraków: Wydawnictwo a5, 2005
Audio production: Wydawnictwo a5/Program Trzeci Polskiego Radia "Trójka"

АДСУТНАСЬЦЬ

belarusian

Яшчэ трохі –
і мая мама магла б выйсьці замуж
за Зьбігнева Б. са Здуньскай Волі.
І калі б мелі дачку – гэта была б ня я.
Можа, лепш памятала б імёны і твары,
запамінала б мэлёдыі зь першага разу,
пазнавала б дакладна любую птушку.
Мела б найлепшыя ў клясе адзнакі
па хіміі й фізыцы, горшыя трохі –
па польскай, але паціху пісала б вершы,
нашмат цікавейшыя за мае.

Яшчэ трохі –
і мой тата ў той самы час
мог ажаніцца зь Ядвігаю Р. з Закапанэ.
І калі б мелі дачку – гэта была б ня я.
Можа, лепей магла б настаяць на сваім.
Сьмела давала б нырца на глыбокай вадзе.
Схільная паддавацца агульным настроям.
Здольная быць у некалькіх месцах адначасова,
але рэдка за кніжкай, часьцей на падворку,
ганяючы мяч разам з хлопцамі.

Можа, абедзьве сустрэліся б нават
у той самай школе, у тым самым класе.
Але якія былі б зь іх сяброўкі?
Нічога агульнага, апрача агульнага здымка, 
дзе стаялі б далёка адна ад адной.

– Дзяўчаткі, станьце вось тут, –
казаў бы фатограф. –
Ніжэйшыя сьпераду, а вышэйшыя ззаду.
І ўсім прыгожа ўсьміхацца, бо зараз вылеціць птушка.
Толькі яшчэ палічыце,
ці ўсе на месцы?

– Так. На месцы. Усе.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

УРОК АНАТОМИИ

russian | Wjatscheslaw Kuprijanow

Простите
ученики
но из моего скелета
не выйдет
хорошего наглядного пособия

Еще при жизни
я так любил жизнь и свободу
что взломал свою грудную клетку
чтобы дать волю сердцу
а из каждого ребра
я пытался
сотворить женщину

Голову еще при жизни
я ломал
над вопросами жизни

Какой уж тут
череп

© Вячеслав Куприянов
Audio production: Вячеслав Куприянов, 2013

Урок анатоміі

belarusian

Прабачце
вучні
але з майго шкілету
ня выйдзе добрага
нагляднага дапаможніка

яшчэ пры жыцьці
я так любіў жыцьцё і свабоду
што ўзламаў сваю грудную клетку
каб даць волю сэрцу
а з кожнага рабра
спрабаваў
стварыць жанчыну

галаву яшчэ пры жыцьці
я ламаў
над пытаньнямі жыцьця

які ўжо тут
чэрап

Пераклад: Андрэй Хадановіч / Andrej Khadanovich

УРОК ПЕНИЯ

russian | Wjatscheslaw Kuprijanow

Человек
изобрел клетку
прежде
чем крылья

В клетках
поют крылатые
о свободе
полета

Перед клетками
поют бескрылые
о справедливости
клеток

© Вячеслав Куприянов
Audio production: Вячеслав Куприянов, 2013

Урок сьпеваў

belarusian

чалавек
вынайшаў клетку
раней
за крылы

у клетках
пяюць крылатыя
пра свабоду
палёту

перад клеткамі
пяюць бяскрылыя
пра справядлівасьць
клетак

Пераклад: Андрэй Хадановіч / Andrej Khadanovich

Šuliny

lithuanian | Antanas A. Jonynas

Kur vakaro miglos plaukus
virš upės vingio išdraiko
skaičiuoja moteris traukinius
kurių jai seniai nebereikia
aprauda duobkasio sielą
numirėlio kūnas išplautas
žvaigždė kaip baugštus padarėlis
nubėga per alavo skliautą

gyvenimas pilnas tikrovės
kaip kibiras šiekštų ir srutų
iš šulinio žvelgia Charonas
klastingomis sukčiaus akutėm
nuo dugno obolą pakėlęs
numoja piktai: “pailsau”
ir apmaudu duobkasio siela
pravirksta iš gailesčio sau

© Antanas A. Jonynas
from: Laiko inkliuzai / Inclusions in Time.
Vilnius: Lithuanian Writers’ Union Publishers, 2002
Audio production: 2002 Books from Lithuania

У СТУДНІ

belarusian

Дзе туман над дугой ракі
рассыпае ўвечар валосьсе
лічыць дзеўчына цягнікі
што лічыць яшчэ засталося
і тапелец зь вязьніцы вады
зарыдаў па душы вазьніцы
і ня можа зорка жуды
ў алавянным небе спыніцца

рэчаіснасьць поўная дзён
як вядро да краёў памыяў
і глядзіць са студні Харон
усе вочы махлярствам выеў
падымае са дна абол
так стаміла служба ліхая
і душа вазьніцы праз боль
ад шкадобы сьлязьмі выбухае

Пераклаў зь літоўскае Андрэй Хадановіч

خاطرات انزوا

persian | Ali Abdollahi

كفش  پاي راستم
به مرخصي رفته است.
نه چارپايم حالا
نه دوپا

در تثليث ازلي
«نيچه» مي خوانم
شبها به خوابم مي آيد و مي گويد:

عاقبت سبيل مال ات مي كنم!
روزهاست
تلفن روي پيامگير است
امان از صاحبخانه ی سمج!

با ميله بافتني
پايم را مي خارانم

از راست هيچ خيري نديده ام
چپ هميشه چپ بوده است
خسته ام خسته
در اين تقابل سه تايي:
راست دستي، چپ فكري

هيچ باوري


                                 بهمن 81 ـ تهران

© Ali Abdollahi
from: بادها شناسنامه ی مرا بردند
تهران: نیماژ, 1392
ISBN: 978-600-6801-38-4
Audio production: Ali Abdollahi

нататкі самотніка

belarusian

Мой правы бот
пайшоў у адпачынак.
Я болей не на дзьвюх
і не на чатырох,

у вечнай Тройцы
мысьлячы трысьнёг.
А ўночы ў мае сны прыходзіць Ніцшэ:

маўляў, усё дабро да рэшты зьнішчу!
І вось цяпер на варце тэлефона
стаіць аўтаадказьнік, пашкадуй
зацяты гаспадар!

Часаць нагу
адно вязальнай сьпіцаю магу.

Направа не пайсьці – нічога добрага,
налева – там заўсёды толькі лева.
Гаротны я, гаротны: у трохбоі
я правадзейны левадум,
што веру
да рэшты зьніцшыў.

Пераклалі з фарсі Міхась Тарэлка й Андрэй Хадановіч

UŽKALBĖJIMAS

lithuanian | Alvydas Šlepikas

viskas tegrįžta atgal – vaisiai susitraukia į žiedus
į grūdus žolė
tesustoja ant savo stiebų nužudytos
cukrašvendrės
viskas tegrįžta atgal – žodžiai pavirsta į vėją
o vėjas į tylą
viskas tegrįžta atgal – tekila į mėlynasias agavas
vardai į lūpas, o ežerai vėl į
debesis

grifams reikia mėsos, o gyvatei pieno
rankoms reikia akmens, ašmenims ašmenų
vorui reikia rudens, o rudeniui vaisių
viskas tegrįžta atgal ir būna
kur būta, rudeniui reikia vandens, vandeniui lūgnės

viskas tegrįžta atgal – tesustoja ir ilsis

kirsk man į petį gyvate – petį aš atiduodu
kirsk man į ranką gyvate – ranką aš atiduodu
kirsk man į kepenis sese gyvate –
neškis mano plaučius ir stemplę
kojas mano ir mano liežuvį
šok man per petį laukine kate
šok man per burną laukine kate
šok per rankas man laukine kate –
viskas tegrįžta atgal – Zorro tegul pareina
viskas tegrįžta atgal – tegul jis sėdi už stalo
viskas tegrįžta atgal – lyžteli druską nuo rankos
viskas tegrįžta atgal – pasiimki ligas gyvate
viskas tegrįžta atgal nuovargį vore išgydyk
viskas tegrįžta atgal – kate paimk silpnumą
viskas tegrįžta atgal – grife atryk sveikatą

© Alvydas Šlepikas
from: Tylos artėjantis
Vilnius: Lithuanian Writers’ Union Publishers, 2003
Audio production: 2004 Books from Lithuania

замова

belarusian

Зорра (Герарда Бэльтрану)

хай па-ранейшаму стане –  плады рассыпаюцца ў квецень
                                                      а травы ў насеньне
                                                      хай падымае сьцябліны
                                                      забіты цукровы трысьнёг
хай па-ранейшаму стане –  словы зробяцца ветрам
                                                      а вецер – моўчай
хай па-ранейшаму стане –  тэкіла зноў будзе ў блакітных агавах
                                                      словы на вуснах азёры
                                                      ў аблоках

мяса для грыфа зьмяі малако
камень у рукі а зброя да зброі
павуку патрэбная восень а восені плод
хай па-ранейшаму стане і будзе
там дзе было восені трэба вады а вадзе лілеяў

хай па-ранейшаму стане хай стане і дыхае

джаль мяне ў плячо зьмяя – аддаю плячо
джаль мяне ў руку зьмяя – аддаю руку
джаль мяне ў печань сястра зьмяя –
бяры мае лёгкія й страўнік
ногі мае і язык
дзікая котка скачы цераз плячо мне
дзікая котка скачы цераз рот мне
дзікая котка скачы цераз рукі мне –
хай па-ранейшаму стане

хай па-ранейшаму стане – хай вернецца Зорра
хай па-ранейшаму стане – хай сядзе за стол
хай па-ранейшаму стане – з рукі зьліжа соль

хай па-ранейшаму стане – зьмяя загаі хваробу
хай па-ранейшаму стане – павук вазьмі сабе стому
хай па-ранейшаму стане – котка выцягні немач
хай па-ранейшаму стане – грыф адрыгні жыцьцё

Пераклаў зь літоўскае Андрэй Хадановіч

Pasienio zona

lithuanian | Antanas A. Jonynas

Ar dar seka mus išardyti radarai
ar stebi mūsų pėdas sniege
seniai nevalyti binoklių stiklai
ledo lytys nuo šalžio gūžiasi smėly
apie ką lekuoja per naktį
nebereikalingi tarnybiniai šunys
paneigdami kažkokį tvarumo dėsnį sušylam
atiduodami savo šilumą vienas kitam
kieti spinduliai traška ant sniego plutos
mes nespėsim į keltą kuris vėl
                        nugramzdins į žemyną
kodėl dabar tavo tokios mėlynos akys
ką jos išduoda kokios tai ligos spindesys
negesinkim šią naktį blyškios šviesos kambary
kai pabusiu matysiu tave užsimerkusią
besišypsančias tavo blakstienas
kur mums skubėti niekur mes nepabėgsim
visada liksim pasienio zonoj
nebijau tiksinčio laikrodžio
vis tiek mes esame laiko inkliuzai

© Antanas A. Jonynas
from: Krioklys po ledu (Wasserfall im Eis).
Vilnius: Vaga, 1997
Audio production: 2002 Books from Lithuania

Памежная зона

belarusian

Ці слухае нас разабраны радар
ці сочаць нашы сьляды на сьнезе
даўно нячышчаным шклом біноклі
ад сьцюжы горбіцца лёд у пяску
пра што ўсю ноч высалапіўшы языкі
дыхаюць непатрэбныя ўжо аўчаркі
абвяргаючы закон захаваньня матэрыі
мы суграваем адно аднаго аддаем цеплыню
цьвёрды прамень б’ецца ў сьнежную шкарлупіну
мы не пасьпеем на той паром
                        што зноў нас пагрузіць на мацярык
чаму ў цябе такія сінія вочы
што ў іх схавана агонь якое хваробы
мы ўначы не пагасім сьвятла ў пакоі
калі прачнуся ўбачу твае вочы
заплюшчаныя ўсьмешку тваіх веек
няма куды сьпяшацца няма куды бяжаць
мы застанемся ў памежнай зоне
і не палохае нэрвовы цік гадзіньніка
бо мы застылі ў бурштыне часу

Пераклаў зь літоўскае Андрэй Хадановіч

KARTĄ PER METUS. VIEŠKELIS

lithuanian | Rimvydas Stankevičius

Žinau ko ateini mama
tam ir yra
nerakintos durys pernakt
negesinta šviesa kišanti
šiurkštų snukį
artyn

Tam ir yra šitas vieškelis
kuriuo tiktai tu
kuriuo tiktai eitum ir eitum
net prieš gaidgystę kai šerkšnas
stvarsto už
kojų

Žinau tai tavo samdyti
elegantiški skausmo
pirštai sutvarkantys patalą
užsagstantys marškinius
po to jau palangėn
barbenantys

Laukiu ir aš
imsim patręšim
žodžiais ramybę

– Kodėl, vaikeli, kodėl?
Kas gi tau šovė į galvą?

– Aš pats, mama.

© Rimvydas Stankevičius
Audio production: 2004 Books from Lithuania

РАЗ НА ГОД. ДАРОГА

belarusian

Ведаю мама навошта прыходзіш
для гэтага й дзьверы
напагатове ўсю ноч
і не пагасьне сьвятло, што прасуне
шурпатую пысу
бліжэй

Для гэтага і дарога
па якой толькі ты
па якой толькі б крочыць і крочыць
нават на золку, калі
шэрань хапае за
ногі

Ведаю твой гэта боль
твой выкшталцоны найміт
што засьцеліць пальцамі ложак
зашпіліць кашулю
а потым ужо
пагрукае ў падваконьне

Я гэтаксама чакаю
Возьмем і словам
угноім спакой

– Навошта, сыночак, навошта?
Што табе стрэльнула ў галаву?

– Я сам, мама.

Пераклаў Андрэй Хадановіч

BLUNKANTI FRESKA

lithuanian | Alvydas Šlepikas

blunkanti rusvo smėlio spalvos freska
renesansinės bažnyčios sienoje
Kristaus rankos laužiančios duoną jau juosta
veidas perskeltas –
kasmet vis gylėja plyšys

virš galvų
ties kupolu
plono stiklo vitražas – laikas
sudaužė kelis stiklelius – jie dabar pakeisti
paprastais
pro paprastus – švyti paprasta žiema
pro raudonus – raudona:
raudonos klevo šakos vis tiesias paglostyti
skardinę bažnyčios galvą

aš klūpiu
užvertęs galvą žiūriu į garus, kylančius
man iš burnos –
nesimeldžiu:
man šešiolika metų –
per daug, kad vis dar tikėčiau
per mažai, kad jau
tikėčiau

mano motinos sopranas
atsimušęs bažnyčios skliaute
pasiblaško
kol aukščiausia nata prišala

prie raudonos žiemos

Kristus žiūri į mane
iš senovinės freskos
ir mato kiaurai mano mintis net
erotinius mano sapnus, užpildančius erdvę tarp bažnyčios ir mokyklos
aš klūpiu šaltoje ir apytuštėje navoje
beveik ties dangaus skliautu
gieda motinos gerklėje įsitaisęs
paukštis

iš anapus
šių sienų
ataidi motociklų riaumojimas –
kentaurai mano draugai
ieško mirties:

matau save nebegyvą po sunkiu, dar vaitojančiu
žvėrimi – dvokiantis jo kraujas
liejas ant mano veido
ant sniego
ant raudonos žiemos
benzinas

prisimerkęs Kristus iš apsilupusios freskos
norėtų man kažką pasakyti

aš klūpiu užvertęs galvą
ir nesimeldžiu

© Alvydas Šlepikas
from: Tylos artėjantis
Vilnius: Lithuanian Writers’ Union Publishers, 2003
Audio production: 2004 Books from Lithuania

блякне фрэска

belarusian

блякне фрэска пясочнага колеру
на муры рэнэсансавай бажніцы
рукі Хрыста, што пераламляе хлеб, ужо чарнеюць
лік патрэскаўся –
кожны год глыбейшыя зморшчыны

над галовамі
пад купалам
вітражы з тонкага шкла –
час пабіў некаторыя – іх замянілі
на простыя
скрозь простыя – зьзяе простая зіма
скрозь чырвоныя – чырвоная:
галіны чырвонага клёна
імкнуцца да бляшанай галавы бажніцы
каб палашчыць

я ўкленчыў
закінуўшы голаў, гляджу
як падымаецца з рота пара –
не малюся:
мне шаснаццаць –
зашмат, каб усё яшчэ верыць
замала,
каб ужо верыць

сапрана маці
адбіўшыся ад купалу
паблукала яшчэ
ажно верхняя нота прымерзла
да чырвонай зімы

Хрыстос глядзіць на мяне
са старое фрэскі
і бачыць наскрозь мае думкі і нават
мае эратычныя сны, што запаўняюць прастору паміж
бажніцай і школай
я ўкленчыў у халодным і паўпустым нэфе
амаль пад купалам неба
і птушка пяе, пасяліўшыся
ў матчыным горле

з таго боку
гэтых муроў
чуваць рыканьне матацыклаў –
мае сябры кентаўры
шукаюць сьмерці:

бачу сябе ўжо мёртвага пад цяжкім
зьверам, які яшчэ вые
яго сьмярдзючая кроў
цячэ мне на твар
на сьнег
на чырвоную зіму

Хрыстос на аблупленай фрэсцы прымружыўся
і хоча мне штосьці сказаць

я ўкленчыў, закінуўшы голаў
і не малюся

Пераклаў зь літоўскае Андрэй Хадановіч

vakar yra rytoj

lithuanian | Vladas Braziūnas

aname arklio gyvenime
dirbau žirgu, per šermenis
ankstyvaisiais viduramžiais prūsų
varžybų buvau nuvarytas, dar gyvas duobėn
guldomas kniūbsčias, priekinės kojos
priklaupiamos, paspaudžiamos po krūtinkauliu, trakšt
pirmas ir antras kaklo slanksteliai, akys
saulės laidos kryptimi, kur už jūrių žuvėdai, aukštyn
iškeltas pasturgalis
aname arklio gyvenime
prakaitavau vokiečio šachtoje Banská Štiavnicoj
žiurkinoje tamsoj, apžlibau
vieną naktį, stojus mėnulio
tárpijoms, išvedė kūtėn, paskiau pamažėliais
naktim, tunkant jaunam į pilnatį, leido
ganyklon, akiūkliai platyn, vis platyn, pripratino
aname arklio gyvenime
iš Naugarduko į Wilno atvežęs Mickevičių
klaidžiojau miesto gatvėmis
ant medinių koturnų
numirti – visi į tą mylimą šalį, į Vilnių
dabar vaidenuosi Belmonte
būna kad ir Sereikiškėse
baidausi vagių ir mašinų
ant sprando tampau policininką
tolimo miško spalvos

aname paukščio gyvenime dirbau lakštingala
kalnų ir slėnių mieste prie Dugnojaus, miškais
aptaisyto, girių, laukų Lietuvoj
keldavau šienpjovius
aname paukščio gyvenime
visą vos temusią naktį iš gegužės į birželį
ėjau iš proto, visą Bratislavos naktį
ėjau lenktynių su vakaro
paskiau ir su ryto paukščiais, visus
juos užtrenkdamas, ryto pasiutus
gegutė vis tiek užklupo poetą nuogintelį
eurocentai kišenėj, kišenė kitam kambary
lieka meilė, mirtis ir rekrūtai
pats užkukuosi

aname poeto gyvenime
pastebėjau, kad visos prancūzės, važiuojam
gulim ar skrendam, – migdo mane, vos šalia
kad nereikėtų kalbėtis
žodžiais ar rankom, ar pirštų
karštų pagalvėlėm, ar lūpų
kraščiukais, sapnuoju uždaroje erdvėje


Banská Štiavnica–Bratislava–Vilnius, 2003.VI.1–IX.25

© Vladas Braziūnas
from: unpublished
Audio production: 2006 Books from Lithuania

учора гэта сёньня

belarusian

у іншым жыцьці, калі я быў канём,
баявым жарабцом на хаўтурах па прусах
у раньнім сераднявеччы, мяне
загналі на скачках, яшчэ жывога паклалі
у яму ніцма, пярэднія ногі
сагнулі, прыціснутыя да грудзей, хрусь
адзін за адным ламаліся шыйныя пазванкі, а вочы
глядзелі на захад, туды, дзе за морам варагі, высока
узьнесены зад
у іншым жыцьці, калі быў я канём,
я гібеў у нямецкай капальні ў Баньскай Шцяўніцы
ў кратовай цямрэчы
у чорнай бязьмесячнай ночы
асьлеп, і ўзялі мяне ў стайню, пасьля паціхутку,
пакуль прыбываў маладзік, выпускалі
мяне на папас, і вочы – шырэй і шырэй – прывыкалі
у іншым жыцьці, калі быў я канём,
у Вільню з Наваградка толькі прывёз
Міцкевіча, потым бадзяўся па горадзе
я на драўляных катурнах
у кірунку сьмерці, у любімым
кірунку Вільнюса
цяпер я зьяўляюся прывідам
на Бэльмонце альбо ў Сэрэйкішкес
шарахаюся ад злодзеяў і машынаў
на хрыбціне цягну паліцэйскага
сіняга, нібы той лес удалечыні

у іншым жыцьці, калі быў я птушкаю – салаўём
у гарадку ля Дунаю, паміж яроў і пагоркаў, лясамі
парослых, паміж літоўскіх гаёў і палёў
я касцоў абуджаў
у іншым жыцьці, калі быў я птушкай
апошняе травеньскай ночы, і ўсё не цямнела
усю братыслаўскую ноч, і я вар’яцеў,
выклікаючы на двубой усіх птушак ночы і дня,
і ўсіх перамог я, але на сьвітанку
зязюля шалёная ўсё ж засьпявала
паэта галюткім, грошы ў кішэні, кішэнь у іншым пакоі
застаецца толькі каханьне і сьмерць з маладым рэкрутам
тут і сам закуеш, як зязюля

у іншым жыцьці, калі быў я паэтам,
я заўважыў, што ўсе францужанкі, зь якімі еду,
ляжу ці лячу, – усыпляюць мяне, так блізка,
што ня трэба нічога казаць
языком ці рукамі, падушачкамі
гарачых пальцаў ці куточкамі
вуснаў, я сьню ў замкнёнай прасторы

Баньска Шцяўніца – Братыслава – Вільнюс, 2003.VI.1–IX.25

Пераклаў зь літоўскае Андрэй Хадановіч