Eino Santanen

Nie tylko ty borykasz się z problemami. W tych trudnych dniach poradzisz sobie, owszem, i spotkasz kogoś, kto przez całe życie będzie ci kulą u nogi. Utkniecie na długo w ociekającej wilgocią jaskini zwanej przyjaźnią.  Cóż to za jaskinia! Cóż to za przyjaźń! W szlamie na dnie zalegają na przykład małe kamyki, które jeszcze nauczycie się doceniać. Te kamyczki są doskonale wypolerowanym osadem wyobraźni, zapachami życia - zestawem kamyków: swoista gospodarka. 
                     Zbieracie kamyki (jedno dla drugiego, jedno dla drugiego), bo nic innego tak właściwie nie ma, a ich wystarczy. Ale jest coś jeszcze: skoro nic innego właściwie nie ma, jaskinia zamienia się w kopalnię przymiotników. Przymiotniki przywierają do kamieni, a te pod ich wpływem zaczynają lśnić. Potem ten dopełniający świetności blask promieniuje na wszystko: w jaskini czułość jest namacalna, tak samo zdrada, żądza krwi, tak samo obojętność i kamienie przychodzą wtedy z pomocą.
             A ta przyszłość!  To ona jest tym, kogo nazywasz swym przyjacielem. Zbieracie kamyki i żyjecie w blasku przymiotników, patrzycie na siebie i przyszłość jak na jeden rosnący stos kamieni. Gdybyście mogli spotkać się z ludźmi, usłyszelibyście ciekawe rzeczy o waszej wyjątkowości. Ale to niemożliwe, jesteście przyjaciółmi.
                      W końcu wieczność zacznie realizować swój zarezerwowany dla was plan: pewnego dnia kopalnia wyczerpie się, w ciszy czyhał będzie na kamienie dyszący świat, którym jesteście ty i on. On jest jak przyjaciel na całe życie, jak łabędź, jak wykrzywiony do pocałunku gwałtowny dziób, jest poważny jak rozum, w którym tyka bomba i wkrótce podzieli  wszystko. Od tej pory on będzie chciał wszystko dzielić. Kiedy zadzwoni, będziesz iść do telefonu jak na ścięcie - to uczucie, którym chcesz się już wtedy koniecznie podzielić. I tak życie, które jakby zaraz miało się skończyć, nadal będzie trwać i trwać. Godzina po godzinie, minuta po minucie, sekunda po sekundzie, z każdą jej setną częścią będziecie się nim dzielić: jedności maleją, zera rosną, ułamek po ułamku ich nieskierowane grafy giną w nieosiągalnym. A gdzieś tam, chłostana przez drętwe prądy Środka Nieustannej Pustki, siedzi  Sroga Wieczność i cierpi, żeby móc naszkicować jeszcze dokładniejszy obraz miłości.

Sina ei ole ainus, kellel on raske. Võtad end küll lähiajal kokku ja kohtad seda, kellest saab su eluaegne koorem. Satute tükiks ajaks märga tilkuvasse koopasse, mida kustutakse sõpruseks. On see alles koobas! On see alles sõprus! Põhjamudas leidub näiteks tillukesi kive, mida te veel hindama õpite. Need kivid on ettekujutusvõime erakordselt lihvitud põhjakiht, elusarnase maitsega – kivivalik: omamoodi majapidamine.
                     Korjate kive (teineteisele, teineteisele), sest muud lihtsalt ei ole, ja neid on piisavalt. Aga on muudki: kuna midagi muud ei ole, muutub koobas omadussõnade kaevuks. Omadussõnad kleepuvad kivide külge ja panevad need särama, seejärel levib see täiendava kvaliteedi sära kõigele: koopas on hellus käegakatsutav, nagu ka reetlikkus, mõrvahimu, nagu ka ükskõiksus, ja siis kuluvad kivid marjaks ära.
                     Ja veel tulevik! See on tema, keda sa nimetad oma sõbraks. Korjate kive ja elate omadussõnade säras, vaatate teineteist ja tulevikku kui kasvavat kivikuhja. Kui võiksite inimestega kohtuda, kuuleksite huvitavaid asju oma silmapaistvatest omadustest. Ent see on võimatu, te olete sõbrad.
                     Lõpuks hakkab igavik teie jaoks mõeldud plaane täide viima: ühel päeval jääb kaev kuivaks, vaikuses varitseb kive hingeldav maailm, mis on sina ja tema. Ta on eluaegse sõbra moodi ja luige moodi ja kannatamatult suudluseks moonduv nokk, ta on tõsine nagu aju, kus tiksub pomm, mis jagab peagi kõik. Ta tahab siitpeale jagada kõike. Kui ta helistab, ripud telefoni otsas nagu võllas – seda tunnet tahad selles etapis juba kindlasti jagada, ja nii läheb edasi elu, mis varem tundus otsekui seinana lõppevat. Tund tunnilt, minut minutilt, sekund sekundilt, sajandik sajandikult te jagate: ühikud pikenevad, nullid kasvavad, kümnendarv kümnendarvu järel kaovad nende hiiglaslikud kaared püüdmatustesse, ja kusagil seal Jätkuva Tühjuse Keskpunktis kivistunud keeristest nüpeldatuna seisab Karm Igavik ja kannatab, et joonistada armastusest aina täpsemat pilti.

Ne mane vieną užgriuvo sunkumai. Greitai nurimsi ir sutiksi tą, kuri taps tau viso gyvenimo kliuviniu. Jūs ilgam pakliūsite į drėgną, rasojantį urvą, kuris vadinasi draugystė. Koks urvas! Kokia draugystė! Purve gulės, tarkim, mažų akmenėlių, kuriuos dar išmoksite vertinti. Šitie akmenėliai – tai vaizduotės nepaprastai nugludintos nuosėdos, aromatai, panašūs į gyvenimo, tai akmenėlių rinkinys – savotiškas ūkis.
                     Renkate akmenėlius (vienas kitam, vienas kitam), nes iš tikrųjų daugiau nieko nėra, ir gana. Bet štai dar kas: kadangi beveik daugiau nieko nėra, urvas pavirs adjektyvų šuliniu. Adjektyvai prikibs prie akmenėlių šie pradės spindėti ir tas papildomas kokybės tviskesys išplis visur: urve švelnumas ranka paliečiamas, taip pat apgaulumas, troškimas žudyti, taip pat abejingumas, tad akmenėlių prisireiks.
                     O kokia ateitis! Tai ji, kurią tu vadini drauge. Renkate akmenėlius ir gyvenate adjektyvų tvaskesy, žiūrite vienas į kitą ir į ateitį kaip į vieną augančią akmenų krūvą. Jei galėtumėt susitikti su žmonėmis, išgirstumėte įdomių dalykų apie tai, kokie jūs ypatingi. Bet tai neįmanoma – jūs draugai.
                     Galų gale amžinybė pradeda įgyvendinti jums sudarytą planą: vieną dieną šulinys išsenka, tyloje sunkiai alsuodamas akmenėlių tyko pasaulis, kuris yra tu ir ji. Ji – tarytum amžina draugė tarsi gulbė tarsi netikėtam bučiniui pakreipta nosis, ji rimta kaip smegenys, kuriose tiksi bomba ir tuojau viską padalins. Nuo šiol ji norės dalinti viską. Kai ji paskambina, keli ragelį kaip kilpą ant kaklo neriesi – šituo jausmu dabar nori būtinai pasidalinti ir gyvenimas, kuris pirmiau, rodės, pasibaigs tarsi atsitrenkęs į sieną, tęsiasi toliau. Valandą po valandos, minutę po minutės, sekundę po sekundės, šimtąją dalį po šimtosios dalijate: vienetai mažėja, nuliai auga, trupmena po trupmenos ir jų didžiuliai linkiai prapuola nepasiekiamai, ir kažkur ten Amžinos Tuštumos Centre sustingusių sūkurių plakama stovi Rūsti Amžinybė ir kankinasi, brėždama vis tikslesnį meilės paveikslą.