Péter Kántor

                               Hendrick Avercamp (1585-1634)

You guys come with me! - Hendrick waved,
and they followed him, onto his ice.
Hendrick waited until they had dispersed,
trusting each would find his place,
and then each found it...
at least there, in that place, on the ice.

And Hendrick called it Ice-Joy.
When the canvas was full, in the foreground,
as if in the doorway to all things,
right across from him, a gallant young man,
reminiscent of a gorgeous, colorful butterfly,
with skates on his feet, in a yellow vest
and dark ballooning pants, a tall hat
with a feather on his head, had stopped, posing,
as if it was really he who was the crucial thing,
as if all attention were concentrated on him
and then scattered in all directions from there,
though he was present exactly as the others were.

And then Hendrick lacquered them down.

So then the birds were frozen in the sky,
the one that had descended onto his nose
remained on his nose, and each one, just as they were,
sat, paused on one leg, in pairs or all alone.

And the silence grew thick. And in the silence
movements called out like root-words:
Here! Come here! This way! Oopla!–
though nowhere else, they’re there, from now on and forever.

And there is no force, or intention, that can
change this. There may be no real reason to,
since everything happens as it might,
since everything’s all right the way it is.

So! – And then he lacquered them all down again.
It's done. And Hendrick, this gilded silver plate
attracts your disbelieving believer
like a magnetized slate,

Like the sky full of stars, whose every star
has its place, and confers a sense
of how divinely beautiful things are.

Something distant even when it's near,
like tunes that nothing can destroy
since they’re lodged forever in the ear.

Everything that bathes you in a reddish finish,
brimming with precious light, soft coat and stockings,
skirt, house, barge, and trees that none can blemish.

No voracious stares, no fretful longing,
no future, past, or distant summits,
no deaths, or salt poured from a tearful wronging.

Others knew what they knew: Brueghel, the master.
Your poor man gaily lifts his heavy straw
with trembling feet, determined to move faster.

For you, life slides by on horse-drawn sleds,
while those who watch are glad to do so,
drawn to trifling tasks from restless beds.

Ice-joy. Skaters on ice so lucky to be found,
and not the blind leading the unseeing
over wretched, pocked, abominable ground.

And possibly all this contains some truth,
the pictures small, the world much larger;
your ice inhabited by joys that soothe.

Why is it true the wind is always groaning?
Always raging? Always hissing?
That leaves on trees are always dropping, moaning?

That we always shiver in crude summer, never doubting,
and, like a grape expanding as it fills with sugar,
randomly herald something by shouting?

I wish you’d gathered me onto your ice, unswerving,
bathed me in soft light, dressed in a bonnet,
then lacquered me down too, as in my true deserving.

(Hendrick Averkamp)

Wy też chodźcie za mną! − skinął na nich Hendrick,
a oni poszli z nim, na jego lód,
a on czekał, aż się rozjadą,
i zdał się na nich, ufał, że odnajdą
swoje miejsca, i rzeczywiście je znaleźli
wówczas, przynajmniej tam, na lodzie.

I Zabawami na lodzie nazwął Hendrick
obraz, gdy już wypełnił, a na pierwszym planie,
jakby u bramy wszechrzeczy,
dokładnie na wprost niego stał podobny
do wspaniałego, barwnego motyla
kawaler z łyżwami na nogach,
w żółtej kamizelce, w ciemnych pumpach,
w wysokim kapeluszu z piórkiem, w takiej pozie
jakby to on się tu naprawdę liczył,
jakby na nim skupiała się, z niego rozchodziła
w każdym kierunku cała uwaga,
chociaż był obecny tylko tak jak inni.

Po czym całość pokrył grubo werniksem.

I wtedy ptaki zastygły na niebie,
i tak już został ten, kto na nos padał,
i wszyscy tak, jak byli, w ruchu, siedząc,
na jednej nodze, pojedynczo, w parach.

I stała się wielka cisza. I w tej ciszy
gesty jak rdzenie słów oznajmiały:
Tu! Tam! Tak! Tędy! Hop!
− choć już donikąd, już tam na stałe.

I tego nic nie zmieni, nie ma takiej siły
ani zamiaru i chyba powodu, bo skądże
by się wziął, gdy wszystko jest tak, jak być może,
i tak, jak jest, jest dobrze.

O, tak! − i ponownie pokrył wszystko werniksem.

Gotowe. Hendricku, ten twój lód, ta srebrna
pozłacana taca jak magnes przyciąga
twoich wyznawców niewiernych.

Jak rozgwieżdżone niebo jest twe lodowisko,
na którym każda z gwiazd ma swoje miejsce
i takie „pięknie jest być” przenika wszystko.

Coś nawet z bliska jest tak oddalone,
że jak melodii, która w ucho zapadła,
zagrozić nic już mu nie może.

U ciebie życie sunie na saniach zaprzęzonych w konie,
a kto na to patrzy, cieszy się, że może to widzieć,
i każdy drobiazg z radością jeg oko chłonie.

Inny, Pieter Bruegel, mistrz, wiedział, co wiedział.
U ciebie zgarbiony pod brzemieniem słomy
spieszy radośnie biedak.

Sceny na lodzie. Zabawy na lodzie;
łyżwiarze − i ani razu ślepiec ślepca
po twardych grudach nie wodzi.

I nie ma spojrzeń, co by za czymś innym tęskniły rozbiegane,
nie ma przeszłości, przyszłości, dalekich gór, które bolą,
nie ma przemijania, soli sypanej na otwartą ranę.

Skąpane w kosztownym świetle wszystko, co ogrzewa,
płaszcz, pończochy, spódnica czerwieni się i czerni,
i nie zlewają się ze sobą dom, łódka i drzewo.

Bo czy musi być prawdą, że wiatr zawsze płacze?
Że zawsze szaleje? Zawsze syczy?
Że liść zawsze spada jęcząc z rozpaczy?

Że zawsze w lecie brutalnym drżymy
i napełniwszy się jak winogrona cukrem,
na oślep lecąc coś krzyczymy?

O, gdybyś wziął mnie na swój lód raz bodaj!
nałożył mi kapelusz, miękkie światło, co tylko trzeba
i na stosownym miejscu mnie zawerniksował!