Aysen Ritzauer
Übersetzer:in
auf Lyrikline: 7 Gedichte übersetzt
aus: türkisch, deutsch nach: englisch, türkisch, deutsch
Original
Übersetzung
hayvan pazarı
türkisch | Reha Yünlüel
peşimdesin
gözlerin faltaşı
kürkümün peşindesin etimin sütümün yağımın
dölümün peşindesin tırnaklarımın derimin
kıllarımın peşindesin boynuzlarımın
dişlerimin canımın
ne pahasına olursa olsun
beni yakalayacak yüzecek yolup ütecek
kesip pişirip kızartıp yiyeceksin kanımı içecek çorbamı
yatağına yorgan yapacak üstüne kılık kıyafet
dişlerimden kolye bilezik halhal ayıklayıp
ayıklayıp teleklerimden yelpaze
kellemden tablo ya da gece lambası korkuluk ya da
dolduracaksın içimi bir güzelce de evine süs pus
odana halı sandalyene koltuğuna post
ya da yalnızca deneyecek
ilaçlarını deneyeceksin hastalıklarını
mutsuzluklarını silahlarını bombalarını
kurutacak tütsüleyecek tuzlayacaksın
konserveleyecek donduracak
öğüteceksin de hayvanlarına yem
kedine köpeğine kuşuna balığına
köleleştireceksin sergileyecek
bekçin polisin edeceksin jandarman gardiyanın
avcın edeceksin savaşacak askerin maşan
senin için uçacak yüzecek yakalayıp getirecek
saklandığı deliğinden çıkaracak
mektubunu götürüp getirecek postacın
eğlendirecek maymunun papağanın seni gül gül güldürecek
bir küçük okşamaya bir küçük
çok sevip ya da sevmeyip ama hep övünüp
tepe tepe kullanacaksın
haklar verip haklar silip
keyfince kısırlaştıracaksın keyfince dölleyecek
keyfince alıp satacak keyfince
özgür kılacak ve öldüreceksin
çok para kazanacaksın sırtımdan çok sevap
tanrılarına kurban edeceksin sanrılarına
beni sana ihsan edene
çok dua edecek
beni sana nîmet kılana
seni bana tanrı yapan sana
çok
ama çok
aus: Natama (Şiir ve Eleştiri Dergisi), S. 36, s. 16-17
İstanbul: Natama dergi, Ekim-Aralık 2022
ISBN: 977214745000036
Audio production: Reha Yünlüel, 2022
livestock market
englisch
you‘re hot on my trail
with wide eyes
you’re after my fur, after my flesh, my milk, my grease, after my semen
my claws, my skin
after my hair you are, after my horns
my teeth, my life
no matter the cost
you‘ll catch me, skin me, tear out my hair, singe what is left butcher, cook and roast me, you’ll devour me and quaff my blood and relish me as soup
you’ll fashion me into a blanket, sew me as garbs, clothing, all for yourself
create countless necklaces from my teeth, bracelets for wrists and ankles after tossing out my innards, you’ll make a fan out of my feathers paint a mural of my skull, or make a night lamp and a scarecrow, or stuff me out as a gaudy ornament for your home, a rug for the floor of your room, a pelt for your chair and recliner
you’ll use me as a guinea pig for your trial and error, your misery, your weapons and bombs
you’ll air dry me, smoke or salt preserve me, freeze me
and then you’ll grind me to chow for your pet, your cat, your dog, bird and fish
and enslave me, exhibit me
make me to your guard, your law enforcement, your patrol, your warden
your hunter, your soldier, who’ll fight for you, stooge, who’ll swim, catch and pick up possessions from your hideout, where they’re alloted and bring them back to you, your mailman, who’ll deliver your letters
your fool, who’ll entertain you, your parrot, who’ll let you amuse yourself
in exchange for a bit of affection - maybe a bit or not at all, but haughtily
you’ll exploit me -
grant me rights only to take them away
casually sterilise me casually fertilise me
carelessly buy and sell me time and again, set me free and kill me at will
you’ll profit a great deal from me, fulfil good deeds
you’ll sacrifice me to your deities for your delusions
you’ll pray to them, those who bestowed me upon you
who blessed me for you
yourself, who made you my master, my god
you’ll thank them
lot
a lot
Anderkatt
deutsch | Georg Leß
Gänsehaut, weil du von Haut
bevor du vom Fell sprichst
äußertest du einen Mungo
aufgeschwemmt und fürchterlich
und unterm Haar treibt lose ein Gesicht
seins oder deins, ich schneide das nie wieder
dass das kein Mungo sei, versichern selbst die Eltern
das, nein, ist niemals unser
du hast dich geborgen gefühlt
wie von einer Schere umarmt, unser Fell
sprießt dazwischen noch voller
und unsere Luftnot darunter gemischt
weil du von der Nordsee, von Expeditionen
bevor du vom Schiff sprichst
das Fell schlägt darüber zusammen, hält dicht
am Ufer Nummer 3 mit einer wunden Sprache nur
einer Gattung und
Export von Logik, was ich nicht auszusprechen weiß
nehme ich trotzdem in den Mund
aus: die Hohlhandmusikalität
Berlin: kookbooks, 2019
Audio production: Haus für Poesie, 2019
Traş
türkisch
Tüylerim diken diken,
kürkten önce bahsediyorsun
çünkü sen deriden
bir mungodan
şişmiş ve korkunç
kürkünün altında sallanan yüzü
onunki ya da bununki,
kesmem daha bir daha ben
bir mungo değilmiş ki anası da onaylamış babası da
bizden olmadı asla, asla bizden değildi
kucaklarken makas seni kollarıyla
iyisin yalnız değilsin hadi
kürklerimiz kabarıyor katmer katmer
daralırken nefesimiz
çünkü sen gemiden önce bahsediyorsun
Kuzey denizi sevkinden
parçalanmış, üstünü örttüğün kürk
3 numaralı limanda bir türün yaralı dili ve mantığın ihracı,
telaffuz edemediğim
yine de ağzıma doladığım
çırak
türkisch | Reha Yünlüel
Simurg’a
hepimiz
çırak yamanmışız
bu hayata:
yamadıkça
deliklerimizi
açılır delik…
aus: Katedralden Düşen Kuş
ISTANBUL: Virtüel, 2000
ISBN: 975-96720-4-9
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
apprentice
englisch
for the Simorgh
all of us
are apprentices
mended into life
the more we patch the tears
the larger they become
çırak
türkisch | Reha Yünlüel
Simurg’a
hepimiz
çırak yamanmışız
bu hayata:
yamadıkça
deliklerimizi
açılır delik…
aus: Katedralden Düşen Kuş
ISTANBUL: Virtüel, 2000
ISBN: 975-96720-4-9
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
Lehrling
deutsch
Für Simurg
Wir alle
sind als Lehrlinge
ins Leben geflickt:
Je mehr wir unsere Löcher stopfen
umso größer werden sie...
hayvan pazarı
türkisch | Reha Yünlüel
peşimdesin
gözlerin faltaşı
kürkümün peşindesin etimin sütümün yağımın
dölümün peşindesin tırnaklarımın derimin
kıllarımın peşindesin boynuzlarımın
dişlerimin canımın
ne pahasına olursa olsun
beni yakalayacak yüzecek yolup ütecek
kesip pişirip kızartıp yiyeceksin kanımı içecek çorbamı
yatağına yorgan yapacak üstüne kılık kıyafet
dişlerimden kolye bilezik halhal ayıklayıp
ayıklayıp teleklerimden yelpaze
kellemden tablo ya da gece lambası korkuluk ya da
dolduracaksın içimi bir güzelce de evine süs pus
odana halı sandalyene koltuğuna post
ya da yalnızca deneyecek
ilaçlarını deneyeceksin hastalıklarını
mutsuzluklarını silahlarını bombalarını
kurutacak tütsüleyecek tuzlayacaksın
konserveleyecek donduracak
öğüteceksin de hayvanlarına yem
kedine köpeğine kuşuna balığına
köleleştireceksin sergileyecek
bekçin polisin edeceksin jandarman gardiyanın
avcın edeceksin savaşacak askerin maşan
senin için uçacak yüzecek yakalayıp getirecek
saklandığı deliğinden çıkaracak
mektubunu götürüp getirecek postacın
eğlendirecek maymunun papağanın seni gül gül güldürecek
bir küçük okşamaya bir küçük
çok sevip ya da sevmeyip ama hep övünüp
tepe tepe kullanacaksın
haklar verip haklar silip
keyfince kısırlaştıracaksın keyfince dölleyecek
keyfince alıp satacak keyfince
özgür kılacak ve öldüreceksin
çok para kazanacaksın sırtımdan çok sevap
tanrılarına kurban edeceksin sanrılarına
beni sana ihsan edene
çok dua edecek
beni sana nîmet kılana
seni bana tanrı yapan sana
çok
ama çok
aus: Natama (Şiir ve Eleştiri Dergisi), S. 36, s. 16-17
İstanbul: Natama dergi, Ekim-Aralık 2022
ISBN: 977214745000036
Audio production: Reha Yünlüel, 2022
Tiermarkt
deutsch
hinter mir her bist du
machst große augen
hinter meinem fell her bist du meinem fleisch meiner milch meinem fett hinter meinem samen her bist du meinen krallen meiner haut
hinter meinen haaren her bist du meinen hörnern
meinen zähnen meinem leben
um jeden preis
wirst mich fangen mich stoßen meine haare ausrupfen
mich schlachten kochen und braten wirst mich essen und mein blut trinken mich als suppe verspeisen
eine decke für dein bett machen kleider klamotten für dich selbst
ketten aus meinen zähnen armreifen und fussbänder immer wieder
nach‘m ausmisten meiner reste einen fächer aus meinem gefieder
ein gemälde aus meinem schädel oder eine nachtlampe noch eine vogelscheuche oder
wirst mich schön ausstopfen auch ein schönes schmuckstück für dein zuhause
einen teppich für den boden deines zimmers ein fell für deinen stuhl und sessel
oder nur als versuchskaninchen wirst mich benutzen für deine medikamente deine krankheiten
dein unglück deine waffen und bomben
du wirst mich lufttrocknen räuchern oder salzen
mich konservieren einfrieren
und dann aus mir futter mahlen für deine tiere
deine katze deinen hund den vogel und den fisch
mich versklaven bloßstellen
zu deinem wächter machen zum polizisten der patrouillen dem gefängniswärter
dem jäger dem soldaten, der für dich kämpft dem strohmann, der für dich fliegt schwimmt fängt
und holt es aus dem versteck, wo es steckt und
zu dir bringt, deinem briefträger, der deine briefe abholt und wegbringt
deinem affen, der dich unterhält deinem papageien, der dich sehr viel zum lachen bringt
für ein kleines bisschen streicheln nur ein bisschen
wirst mich etwas lieben oder gar nicht aber stolz
mich voll ausnutzen
mir rechte einräumen wieder nehmen
mich willkürlich sterilisieren willkürlich befruchten
nach deinem willen kaufen und verkaufen willkürlich
frei lassen und töten
wirst viel geld an mir verdienen viele gute taten vollbringen
für deine götter mich opfern für deinen glauben
wirst viel beten zu dem, der mich dir schenkte
der mich für dich segnete
dir, wer dich mir zu gott machte
sehr viel
viel
Manhaym'a yağmur yağıyordu...
türkisch | Reha Yünlüel
Manhaym'a yağmur yağıyordu
ve ben, bilirsin
yağmursuz yaşayamıyordum
bir mâvi yağmur dokunuyordu bana
ve sen
İspanyol kırması sevgilini
birbuçuk ay önce terketmiştin
Manhaym'a yağmur yağıyordu
bir İrlanda müziği vardı tam ortada
ben sırılsıklamdım
sen de
sende uğuldayan o güzelim müzik de
ve ben şarabı hâlâ içmek için içiyordum
tatmak için değil
sense farklıydın
tatmak için bekliyordum seni
kumarda kaybedilmiştim
zarlarım kırıktı
şâh çekilmişti şâhıma
Manhaym'a yağmur yağıyordu
bana sen
sana o İrlanda müziği
ne derlerse desinler
ıslaktım ıpıslak
kâğıtlarımsa hiç sorma!
yeşil çuhalı bir masada bir don bir gömlektim
dünyânın tüm biralarını deniyordum sırayla
sarhoştum ama devrilmiş değildim
gökte
ışıklardan bir top oluşmuştu
gecede
sarhoştum
kapitalistin allahı
komünistin peygamberiydim
çelişki annemdi
sırığın teki
işgâl etmişti görüntümüzü
sırık da sırıktı hani
eşşekoğlueşşeği zıplayarak geçtik kıyısından
sırık öfkeliydi
Manhaym bende kaybolmuştu
ben Manhaym'da kaybolmuştum
sırıksa iki arada bir derede kaybolmuştu
anasını satmıştım
sırığın işte
gökyüzünde pamuk tarlaları vardı
toplanmamış
ben topladım!
canım sıkkındı
sarhoştum
içim acıyordu
Manhaym'a yağmur yağıyordu
şarkı söylüyordum
bir korna çaldı
kornaya, kornayı çalana, kornayı îcat edene,
kornayı kullanana, sevene, hürmet edene, kornanın ebesine
allahına kadar sövdüm
korna şarkımı kırmıştı
Manhaym'a yağmur yağıyordu
bir uçağın pencere kenarındaydım
kanadında
"kanadında yürünmemesi rica olunur" yazılıydı
trenlerdeki "pencereden sarkılmaması rica olunur" cinsinden
âdet yerini bulsun diye belki de
bilmem kaçbin fiit yükseklikte
uçağımın kanadında yürüdüm
ardımdan
açtığım pencereyi kapattı bir hostes
alaylı bir gülümsemeyle
Manhaym'a yağmur yağıyordu
sahnede bir İrlanda müziği ağlıyordu
ben münâsip bir yerde atladım uçaktan
gözlerimi Manhaym'a dökmüştüm
Manhaym'a yağmur çökmüştü
ben Manhaym'da çökmüştüm
Manhaym'a yağmur yağıyordu
aus: Katedralden Düşen Kuş
ISTANBUL: Virtüel, 2000
ISBN: 975-96720-4-9
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
Es regnete in Mannheim
deutsch
Es regnete in Mannheim
und ich, wie du weisst,
konnte ohne Regen nicht leben.
Ein blauer Regen berührte mich
und du
hattest deinen halb spanischen Geliebten vor einem Monat verlassen.
Es regnete in Mannheim,
eine irische Musik spielte dort genau mittendrin,
ich war pitschnass.
Du und der schöne Klang der Musik,
und ich trank immer noch den Wein, um zu trinken, nicht zu genießen.
Du aber warst anders,
ich wartete darauf, dich zu schmecken.
Im Glücksspiel ging ich verloren.
Meine Würfel waren zerbrochen.
Mein König wurde bedroht.
Es regnete in Mannheim,
du mir, dir die irische Musik.
Egal, was alle sagen,
ich war nass, pitschnass.
Was ist mit meinen Karten, frag lieber nicht danach!
An einem Tisch bedeckt mit grünem Tuch,
war ich nur noch in Unterhosen und Hemd.
Alle Biersorten der Welt probierte ich der Reihe nach.
Ich war betrunken, aber noch nicht umgefallen.
Im Himmel
war eine Lichterkugel gezeichnet
in der Nacht.
Ich war betrunken,
wurde zum Gott der Kapitalisten,
zum Prophet der Kommunisten.
Widerspruch war meine Mutter.
Irgend so ein Trottel
hatte unsere Sicht versperrt.
Was für ein Trottel.
Geschwind gingen wir an diesem Deppen vorbei.
Er wurde wütend.
Mannheim verlief sich in mir,
ich verlief mich in Mannheim.
Der Trottel war plötzlich weg.
Er war mir auch völlig egal,
der Depp.
Im Himmel gab es Baumwollfelder.
Noch waren sie nicht gepflückt.
Ich habe sie gepflückt!
Ich war besorgt.
Ich war betrunken.
Meine Seele tat mir weh.
Es regnete in Mannheim.
Ich sang.
Es wurde gehupt.
Die Hupe und den, der sie betätigte,
der sie erfand,
der sie benutzt,
der sie liebt,
der sie bedient,
der sie in die Welt brachte
und auch ihren Gott,
hab ich sie alle beschimpft.
Die Hupe zerbrach mein Lied.
Es regnete in Mannheim.
Ich war am Fenster einer Maschine.
Auf deren Flügel.
«Es wird darum gebeten, nicht den Flügel zu betreten.»
So etwa in der Art wie in Zügen «Es wird darum gebeten, sich nicht an die Fenster zu hängen»
Damit die Dinge laufen wie gewohnt.
Ich weiß nicht, in welcher Höhe, bei wieviel Fuß, ich auf dem Flügel meiner Maschine lief.
Hinter mir schloss eine Stewardess das Fenster, das ich vorhin öffnete, mit einem ironischen Lächeln zu.
Es regnete in Mannheim.
Auf der Bühne weinte die irische Musik.
An einer passenden Stelle sprang ich runter von meiner Maschine.
Ich schüttete meine Augen in Mannheim aus.
Mannheim versank im Regen.
Ich versank in Mannheim.
Es regnete in Mannheim.
yaşmak
türkisch | Reha Yünlüel
çarmıhın Îsâ'sından doğmuştu Mehdî
ağaçların şarampole düşmüş felçli ellerinde
"ben rüzgârın pelerininde
yaşmağınızın ucuna takılmayı düşlüyordum"
diyordu
ve sizin anlayabileceğiniz istasyonlardan
biri değildi rüzgâr
ismi hiç duymadığınız bir -ism olsa da
zaten bildiğiniz bir joerafyadan gelmiyordu
"ağaçlar sakatlıklarını
bir çift mevsimde ölürler"
dedi
tepedeki yapraklarını soyunmuş
incir ağaçlarını göstererek
"ölümlerinden olurlar, olurlarından ölürler"...
aus: Katedralden Düşen Kuş
ISTANBUL: Virtüel, 2000
ISBN: 975-96720-4-9
Audio production: Hans-Pascal Blanchard
Kopftuch
deutsch
Aus dem gekreuzigten Jesus wurde Mehdi geboren,
in die gelähmten Händen der Bäume,
die die Böschung herunter fielen.
«Im Umhang des Windes träumte ich davon,
mich an die Spitze eures Kopftuches zu hängen», sagte er.
Und ihr könnt doch nicht verstehen,
welche Station der Wind ist.
Noch habt ihr nie ihren Namen gehört,
sie liegt ohnehin nicht in der Gegend,
die ihr kennt.
«Bäume erliegen ihren Verletzungen in zwei Jahreszeiten», sagte er,
während er auf die Feigenbäume auf dem Hügel zeigte, die ihre Blätter abgeworfen hatten.
«Aus dem Tod werden sie geboren, in den Tod werden sie vergehen»...