de

13646

Logo lyrikline pure Logo lyrikline claim
  • Kontakt
  • Partner
  • Spenden
Anmelden
  • Kontakt
  • Partner
  • Spenden
  • deutsch
  • english
  • français
  • slovenščina
  • العربية
  • русский
  • español
  • português
  • 中文
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
Alle Ergebnisse
  • Autor:innen
    • A-Z
    • nach Sprachen
    • nach Ländern
    • Alle
  • Gedichte
    • nach Sprachen
    • in Übersetzung
    • Kategorien
    • Alle
  • Übersetzer:innen
    • A-Z
  • Übersetzungen
    • A-Z
  • NEU
    • Gedichte
    • Autor:innen
    • Übersetzungen
Logo lyrikline pure Logo lyrikline claim
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
Alle Ergebnisse
  • Kontakt
  • Partner
  • Spenden
  • deutsch
  • english
  • français
  • slovenščina
  • العربية
  • русский
  • español
  • português
  • 中文
  • Autor:innen
    • neu auf Lyrikline
    • A-Z 
      • A
      • B
      • C
      • D
      • E
      • F
      • G
      • H
      • I
      • J
      • K
      • L
      • M
      • N
      • O
      • P
      • Q
      • R
      • S
      • T
      • U
      • V
      • W
      • X
      • Y
      • Z
    • nach Sprachen 
      • afrikaans
        albanisch
        amharisch
        arabisch
        armenisch
        aymara
        baskisch
        bengalisch
        birmanisch
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        chinesisch
        cree
        dänisch
        deutsch
        englisch
        estnisch
        finnisch
        französisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        grönländisch
        gujarati
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        japanisch
        jiddisch
        kannada
        katalanisch
        koreanisch
        kroatisch
        kurdisch
        lettisch
        litauisch
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        marathi
        mazedonisch
        montenegrinisch
        nepalesisch
        niederländisch
        nord-samisch
        norwegisch
        orija
        pandschabisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        rumänisch
        russisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tamilisch
        telugu
        tschechisch
        tswana-sprache
        türkisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
        xhosa
    • nach Ländern 
      • Afghanistan
        Ägypten
        Albanien
        Algerien
        Andorra
        Angola
        Argentinien
        Armenien
        Äthiopien
        Australien
        Bahrain
        Bangladesch
        Belarus
        Belgien
        Bolivien
        Bosnien und Herzegowina
        Botsuana
        Brasilien
        Bulgarien
        Burundi
        Chile
        China
        Costa Rica
        Côte d’Ivoire
        Dänemark
        Demokratische Republik Kongo
        Deutschland
        Dominikanische Republik
        Estland
        Finnland
        Frankreich
        Georgien
        Ghana
        Griechenland
        Grönland
        Guatemala
        Guinea-Bissau
        Haiti
        Honduras
        Indien
        Indonesien
        Irak
        Iran
        Irland
        Island
        Israel
        Italien
        Jamaika
        Japan
        Jemen
        Kambodscha
        Kanada
        Kenia
        Kolumbien
        Kroatien
        Kuba
        Kuwait
        Lettland
        Libanon
        Libyen
        Litauen
        Luxemburg
        Malawi
        Malaysia
        Malta
        Marokko
        Martinique
        Mazedonien
        Mexiko
        Montenegro
        Mosambik
        Myanmar
        Neuseeland
        Niederlande
        Nigeria
        Norwegen
        Oman
        Österreich
        Pakistan
        Palästinensische Gebiete
        Paraguay
        Peru
        Polen
        Portugal
        Puerto Rico
        Republik Korea
        Republik Moldau
        Rumänien
        Russische Föderation
        Sambia
        São Tomé und Príncipe
        Saudi-Arabien
        Schweden
        Schweiz
        Senegal
        Serbien
        Simbabwe
        Singapur
        Slowakei
        Slowenien
        Somalia
        Spanien
        Sri Lanka
        St. Lucia
        Südafrika
        Syrien
        Taiwan
        Trinidad und Tobago
        Tschechische Republik
        Tunesien
        Türkei
        Ukraine
        Ungarn
        Uruguay
        Usbekistan
        Venezuela
        Vereinigte Arabische Emirate
        Vereinigtes Königreich
        Vereinigte Staaten
        Vietnam
        Zypern
  • Gedichte
    • neu auf Lyrikline
    • nach Sprachen 
      • afrikaans
        albanisch
        amharisch
        arabisch
        arawak-sprachen
        armenisch
        aymara
        baskisch
        bengalisch
        birmanisch
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        chinesisch
        cree
        dänisch
        deutsch
        englisch
        estnisch
        finnisch
        französisch
        friesisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        grönländisch
        gujarati
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        japanisch
        jiddisch
        kannada
        katalanisch
        koreanisch
        kroatisch
        kurdisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        maori
        marathi
        mazedonisch
        montenegrinisch
        nepalesisch
        niederländisch
        nord-samisch
        norwegisch
        orija
        pandschabisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        sorbisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tamilisch
        telugu
        tschechisch
        tswana-sprache
        tumbuka-sprache
        türkisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
        xhosa
    • in Übersetzung 
      • abchasisch
        afar
        afrikaans
        albanisch
        arabisch
        araukanisch
        armenisch
        aserbaidschanisch
        assamesisch
        baschkirisch
        baskisch
        bengalisch
        berbersprache
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        burjatisch
        chinesisch
        dänisch
        deutsch
        duala
        englisch
        esperanto
        estnisch
        finnisch
        französisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        gujarati
        haitianisch
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        jakutisch
        japanisch
        jiddisch
        kalmückisch
        kannada
        kasachisch
        kaschmirisch
        katalanisch
        kirgisisch
        koreanisch
        korsisch
        kroatisch
        kumükisch
        kurdisch
        latein
        lesgisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        marathi
        maya-sprachen
        mazedonisch
        mongolisch
        nepalesisch
        niederländisch
        norwegisch
        okzitanisch
        orija
        ossetisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        sanskrit
        sardisch
        schottisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        schweizerdeutsch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        sorbisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tadschikisch
        tamilisch
        tatarisch
        telugu
        tetum-sprache
        tschechisch
        tschetschenisch
        tschuwaschisch
        türkisch
        turkmenisch
        udmurtisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
    • Genres & Eigenschaften
      • Experimentelle Poesie
      • Konkrete Poesie
      • Lautpoesie
      • Visuelle Poesie
      • Poesieprojekte
      • Serien / Zyklen
      • Lyrik für Kinder
      • Humoristische Poesie
      • Narrative Poesie
      • Poetologische Gedichte
      • Ecopoetry / Nature writing
      • Politische Lyrik
      • Erotische Poesie
      • Mundart
      • Performance
      • mit Musik / Sound
      • Spoken Word / Rap
      • translingual / hybrid / Pidgin
    • Formen & Begriffe
      • Ode
      • Haiku / Tanka
      • Collage / Montage
      • Dinggedicht
      • Prosagedicht
      • Reimgedicht
      • Renshi
      • Sestine
      • Sonett
      • Villanelle
      • Ghasel
      • Ballade
    • Themen
      • Gesellschaft
        • Identität (kollektiv)
        • Traditionen
        • Heimat
        • Stadt & städtisches Leben
        • Geschichte
        • Politik
        • Diskriminierung / Rassismus
        • Krieg
        • Exil
        • Wirtschaft
        • Gesellschaftskritik
      • Leben & Beziehungen
        • Familie
          • Geburt
          • Kind
          • Mutter
          • Vater
        • Kindheit & Jugend
        • Alter
        • Erinnerung
        • Identität (Individuum)
        • Gender & Sexualität
          • Frau
          • Mann
          • Sex / Erotik
          • Homosexualität
        • Freundschaft
        • Liebe
        • Ehe
        • Beziehungskonflikt
        • Arbeit
        • Krankheit
        • Körper
        • Gewalt
        • Verlust & Trennung
        • Tod / Trauer
        • Beerdigung
        • Religion / Spiritualität
        • Traum
        • Reisen
        • Zeit
        • Essen & Trinken
        • Alkohol & Drogen
      • Kultur & Wissenschaften
        • Architektur & Design
        • Dichtung
        • Kunst & Malerei
        • Literatur & Lesen
        • Märchen & Legenden
        • Medizin & Naturwissenschaft
        • Musik
        • Mythologie
        • Philosophie
        • Photographie & Film
        • Popkultur
        • Sprache
        • Theater & Tanz
        • Schreiben (Gedichte)
      • Natur
        • Frühling
        • Sommer
        • Herbst
        • Winter
        • Landschaft
        • Wasser
        • Tiere
        • Pflanzen
    • Rhythmische Muster
      • Parlando
      • Kadenz
      • Variabler Versfuß
      • Sprungrhythmus
      • Synkopen
      • Rubato
      • Permutationen
      • Gestischer Rhythmus (= Betonte Enjambements)
      • Cut-up-Rhythmen
      • Ellipsen
      • Syllabische Dekompositionen
      • Lettristische Dekompositionen
  • Übersetzer:innen
    • A-Z 
      • A
      • B
      • C
      • D
      • E
      • F
      • G
      • H
      • I
      • J
      • K
      • L
      • M
      • N
      • O
      • P
      • Q
      • R
      • S
      • T
      • U
      • V
      • W
      • X
      • Y
      • Z
    • Übersetzt aus 
      • afrikaans
        albanisch
        amharisch
        arabisch
        arawak-sprachen
        armenisch
        aymara
        baskisch
        bengalisch
        birmanisch
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        chinesisch
        cree
        dänisch
        deutsch
        englisch
        estnisch
        finnisch
        französisch
        friesisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        grönländisch
        gujarati
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        japanisch
        jiddisch
        kannada
        katalanisch
        koreanisch
        kroatisch
        kurdisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        maori
        marathi
        mazedonisch
        montenegrinisch
        nepalesisch
        niederländisch
        nord-samisch
        norwegisch
        orija
        pandschabisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        sorbisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tamilisch
        telugu
        tschechisch
        tswana-sprache
        tumbuka-sprache
        türkisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
        xhosa
    • Übersetzt in 
      • abchasisch
        afar
        afrikaans
        albanisch
        arabisch
        araukanisch
        armenisch
        aserbaidschanisch
        assamesisch
        baschkirisch
        baskisch
        bengalisch
        berbersprache
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        burjatisch
        chinesisch
        dänisch
        deutsch
        duala
        englisch
        esperanto
        estnisch
        finnisch
        französisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        gujarati
        haitianisch
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        jakutisch
        japanisch
        jiddisch
        kalmückisch
        kannada
        kasachisch
        kaschmirisch
        katalanisch
        kirgisisch
        koreanisch
        korsisch
        kroatisch
        kumükisch
        kurdisch
        latein
        lesgisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        marathi
        maya-sprachen
        mazedonisch
        mongolisch
        nepalesisch
        niederländisch
        norwegisch
        okzitanisch
        orija
        ossetisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        sanskrit
        sardisch
        schottisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        schweizerdeutsch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        sorbisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tadschikisch
        tamilisch
        tatarisch
        telugu
        tetum-sprache
        tschechisch
        tschetschenisch
        tschuwaschisch
        türkisch
        turkmenisch
        udmurtisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
  • Übersetzungen
    • neu auf Lyrikline
    • nach Ausgangssprachen 
        afrikaans
        albanisch
        amharisch
        arabisch
        arawak-sprachen
        armenisch
        aymara
        baskisch
        bengalisch
        birmanisch
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        chinesisch
        dänisch
        deutsch
        englisch
        estnisch
        finnisch
        französisch
        friesisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        grönländisch
        gujarati
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        japanisch
        jiddisch
        kannada
        katalanisch
        koreanisch
        kroatisch
        kurdisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        maori
        marathi
        mazedonisch
        montenegrinisch
        nepalesisch
        niederländisch
        nord-samisch
        norwegisch
        orija
        pandschabisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tamilisch
        telugu
        tschechisch
        tswana-sprache
        tumbuka-sprache
        türkisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
        xhosa
    • nach Zielsprachen 
      • abchasisch
        afar
        afrikaans
        albanisch
        arabisch
        araukanisch
        armenisch
        aserbaidschanisch
        assamesisch
        baschkirisch
        baskisch
        bengalisch
        berbersprache
        bkms
        bosnisch
        bretonisch
        bulgarisch
        burjatisch
        chinesisch
        dänisch
        deutsch
        duala
        englisch
        esperanto
        estnisch
        finnisch
        französisch
        galizisch
        georgisch
        griechisch
        gujarati
        haitianisch
        hebräisch
        hindi
        indonesisch
        irisch
        isländisch
        italienisch
        jakutisch
        japanisch
        jiddisch
        kalmückisch
        kannada
        kasachisch
        kaschmirisch
        katalanisch
        kirgisisch
        koreanisch
        korsisch
        kroatisch
        kumükisch
        kurdisch
        latein
        lesgisch
        lettisch
        litauisch
        lushai-sprache
        malaiisch
        malayalam
        maltesisch
        marathi
        maya-sprachen
        mazedonisch
        mongolisch
        nepalesisch
        niederländisch
        norwegisch
        okzitanisch
        orija
        ossetisch
        persisch
        polnisch
        portugiesisch
        rätoromanisch
        romani
        rumänisch
        russisch
        sanskrit
        sardisch
        schottisch
        schottisches gälisch
        schwedisch
        schweizerdeutsch
        serbisch
        shona
        sindhi
        singhalesisch
        slowakisch
        slowenisch
        sorbisch
        spanisch
        suaheli
        süd-samisch
        tadschikisch
        tamilisch
        tatarisch
        telugu
        tetum-sprache
        tschechisch
        tschetschenisch
        tschuwaschisch
        türkisch
        turkmenisch
        udmurtisch
        ukrainisch
        ungarisch
        urdu
        usbekisch
        vietnamesisch
        walisisch
        weißrussisch
Anmelden
  •  

Ghayath Almadhoun (غياث المدهون)

شيزوفرينيا - Schizophrenia

  • 1 المجزرة - Massacre | Übersetzungen: bndeelenesfafrhihritltmknlsv
  • 2 نساء - Women | Übersetzungen: elenfafriditmknlsvzhde
  • 3 العاصمة - The Capital | Übersetzungen: csdeelenfafritltmknl
  • 4 التفاصيل - The Details | Übersetzungen: deenfafriditmknlsv
  • 5 كيف أصبحتُ... - How I become... | Übersetzungen: elenfafrhiitltmtmknlsv
  • 6 لا أستطيعُ الحضور - I Can’t Attend | Übersetzungen: enfafritmknlsvzh
  • 7 نحن - We | Übersetzungen: bndeelenesfafrisitltmknlsv
  • 8 جبل قاسيون - Mount Qasioun | Übersetzungen: enfafrnl
  • 9 شيزوفرينيا - Schizophrenia | Übersetzungen: deenfafrnl
  • 10 إلى الشام | Übersetzungen: deensvfa
  • 11 المدينة - The City | Übersetzungen: deelenfaitnlslsv
Sprache: arabisch
Übersetzungen: deutsch (Schizophrenie), englisch (Schizophrenia), persisch (روانگسیختگی), französisch (Schizophrénie), niederländisch (Schizofrenie)
  • play
  • pause
Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

شيزوفرينيا - Schizophrenia

إيبر:
في مدينةِ إيبر التي تتوسطُ حقولَ الفلاندرز كما تتوسطُ إصبعٌ وسطى مرفوعةٌ في وجه العالم كف اليد، في مدينةِ إيبر التي مُسِحَتْ في الحربِ العالميةِ الأولى عن الخارطةِ كما مُسحَ الشعبُ الفلسطينيُّ من كتبِ المدارسِ وسجلاتِ التاريخ، في مدينة إيبر ولستُ متأكداً أيُّهما أكثر شاعريةً ومناسبةً للسياق، القولُ بعدَ مئةِ عامٍ على دمارها، أم بعدَ مئةِ عامٍ على إعادةِ إعمارها، في مدينةِ إيبر حيثُ تستطيعُ أنْ تضعَ يدكَ على التاريخِ الممدَّدِ أمامكَ كجثةٍ، أنْ تلمسَ الجرحَ لتكتشفَ أنَّه لا يزالُ ساخناً كحلمة امرأةٍ تذوبُ بين شفتيكَ، أتمشى أنا اللاجئُ الفلسطينيُّ الذي كان حتى فترةٍ وجيزةٍ محذوفاً من جميعِ الكتبِ والأخبارِ والأكاديمياتِ والتحقيقاتِ، فجميعنا يعلمُ أنَّ فلسطين أرضٌ بلا شعبٍ… هههههه …
على أيةِ حال، أنا اللاجئُ الفلسطينيُ الذي لم يكنْ له وجودٌ في هذا العالمِ المتحضرِ، أتمشى مثل أركولوجيٍ جاءَ برفقةِ بعثةِ استكشافٍ استعماريةٍ من وراءِ المحيطِ، قاطعاً نصفَ الكرةِ الأرضيةِ ليلمسَ عن كثبٍ وحشيةَ الهوموسيبيان، وليستمتعَ بنشوةِ إثباتِ أنَّ حنه أرندت كانت على حقٍ حين أكدتْ على عاديةِ الشرِّ. أنا اللاجئُ الفلسطينيُّ السوريُّ السويديُّ، أرتدي جينزاً ماركة ليفايز ابتكرَهُ مهاجرٌ يهوديٌ من ألمانيا في سان فرانسيسكو، وأملأُ كاميرتي بالصورِ كما تملأُ فلاحةٌ من روسيا سطلَ الحليبِ تحتَ بقرتها، هازَّاً رأسي بالإيجابِ كمن استوعبَ الدرسَ، درسَ الحربِ، أنا الفلسطينيُّ الموزعُ على عدةِ مجازرَ، أقفُ هنا عارياً، محاولاً أنْ ألبسَ قصيدتي علَّها تُخفي جراحي، متلبكاً ألملمُ قطعي من هنا وهناك، لكي أكونَ شاهداً، أنا الفلسطينيُّ العنيفُ حسبَ الكليشيهات والصور النمطية، القادمُ من بلادٍ مشهورةٍ بالحروبِ كما يدَّعي المستشرقون، ها أنا أجدُ نفسي واقفاً أمامكم، ينتابني شعورٌ بالخجل الشديدِ، نعم، بالخجلِ الشديدِ من ضآلةِ الحروبِ التي وقعتْ في بلادي أمامَ الحروبِ العظيمةِ التي وقعتْ في بلادكم، حروبُ بلادي الصغيرةُ التافهةُ أمامَ آلةِ حروبكم الضخمةِ المتطورةِ التي تطحنَ الأخضرَ واليابسَ، أمامَ أسلحتِكم المبدعة التي حولتِ الحربَ إلى فنٍ، أمامَ حروبِكم الملونةِ التي لا تبقي ولا تذر، أمامَ مجازرِكم الرائعةِ أيُّها الرجالُ البيض.
 
ــــــــــــــــــــــ

في مدينةِ إيبر التي تتوسطُ حقولَ الفلاندرز كما يتوسطُ الشرقُ الأوسطُ المشاكلَ، يتحولُ إرثُ الحربِ الثقيلِ إلى سياحةٍ ناجحةٍ، كلُّ شيءٍ يسقطُ بالتقادمِ، إلا في إيبر، هنا ذاكرةُ الحربِ تنمو مع مرورِ الوقتِ، حيثُ ذكرى الحربِ تأكلُ السياحَ وتكبرُ، تأكلُ المحاربين القدماءَ وتكبرُ، تأكلُ الحكائين وأحفادَ الرجالِ الذين قُتلوا هنا وتكبر، تأكلُ ذاكرةَ الذين لم يولدوا بعدُ وتنمو مثل عريشةِ عنبٍ، بقايا الأسلحةِ التي وُجدتْ في الحقولِ تُعرضُ على واجهاتِ المحلاتِ والمقاهي، صورُ المقاتلينَ بالأسود والأبيضَ بشواربَ مدببةٍ تشبهُ نصلَ السكين تجدُها في كلِّ مكانٍ، كلُّ شيءٍ في المدينةِ متصلٌ بالموتِ، قبرُ الجنديِّ المجهولِ يشبهُ جُرحاً م شفتوحاً، الموسيقى التي تُعزفُ كلَّ مساءٍ منذُ أكثر من ثمانين عاماً تشبهُ نزفاً لا ينقطعُ، الحقولُ التي تحوي ذكرياتِ رجالٍ قتلوا هنا لأسبابَ لا يعرفُونها، وهؤلاء المساكينُ الذين ولدوا بعدَ الحربِ ولم يشهدوا روعتها، الذين تلاحقهم حكاياتُها لكثرةِ ما سمعُوها، الذين تَرى في عيونهم ـ إنْ أنتَ دقَّقتَ قليلاً ـ أملاً كبيراً أنَّ حرباً أُخرى ستقعُ، ويقيناً أنَّ ذلك سوفَ يحدثُ، يقيناً قاطعاً حصلوا عليهِ من خلال معرفتهم بالجنسِ البشريِّ، وذلكَ هو الشيءُ الوحيدُ الذي يبقيهم متوازنين.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 1:
سُميتْ في الولاياتِ المتحدةِ بالحربِ الأوروبيةِ، فماتَ فيها إلى جانبِ الأوروبيينَ أسيويونَ وأفارقةٌ وأميريكيون، وسُميتْ في أوروبا الحرب العُظمى، لكنْ لم يكنْ أيُّ شيءٍ فيها عظيماً، ولم يتوقعوا أنَّهم سيضطرون إلى تبديلِ الإسم لاحقاً من الحربِ العظمى إلى الحربِ العالميةِ الأولى حين تبدأُ الحربُ العالميةُ الثانية، فحتى تلكَ اللحظة كانَ العالَمُ رومانسياً ساذجاً، لم يكن أحدٌ يتوقع أنَّ هنالكَ ديسكو جماعي سيبدأُ بعدَ عقدينِ من نهايةِ هذه الرقصةِ العشوائيةِ، ولم يكنْ أحدٌ يصدقُ ماركس حين أكَّد أنَّ التاريخَ يكرِّرُ نفسَهُ، في المرةِ الأولى يكونُ على شكلِ مأساةٍ، وفي الثانيةِ على شكلِ ملهاة، وهو يشبهُ كثيراً ما حدث في أوروبا: مأساةُ الحربِ العالميةِ الأولى، وكرنفال الحربِ العالميةِ الثانية.
 
ــــــــــــــــــــــ

في مدينة إيبر، حيثُ يستطيعُ التاريخ أنْ ينظرَ إليكَ بعينين حديديتين، ويمسكَ طرفَ قميصكَ بيدٍ مرتخية، حيثُ تختلطُ عليكَ المئةُ سنةٍ الأخيرةُ فلا تعودُ تَعِي أين أنتَ، حيثَ سارَ رجالٌ بشواربَ تشبهُ أجنحةَ الطيرِ إلى حتفهمْ قانعين، 600 ألفِ رجلٍ تناثروا في الحقول، ذابوا في الأرضِ، تسربتْ ذكرياتُهم عن طريق التحلُّل إلى الترابِ، تسلَّلُوا إلى الخضارِ وحليبِ الأبقارِ وزهورِ الخشخاشِ، لوَّثُوا السهولَ بالاكتئابِ وبشعورٍ مُبْهَمٍ يُصيبُ النساءَ العابراتِ بشهوةٍ مفاجئةٍ، فسَّرَهُ أزواجُهُنَّ على أنَّهُ الحساسيةُ من الربيعِ، وفسَّرَهُ الشعراء على أنَّه الديجا فو، رجالٌ بشواربَ تشبهُ أجنحةَ الطيرِ، قرأُوا قصيدتي قبلَ أنْ أكتبَها، والتهوا بلفِّ سجائرهم، رأيتُ أحدَهُم يضعُ إصبعهُ في جرحِ صديقهِ فتذكرتُ توما، ورآني فتذكرَ نفسَه، رجالٌ بشواربَ تشبهُ أجنحةَ الطيرِ لا يزالون هناكَ، مرَّ قرنٌ ولا يزالون هناك، أمهاتهم شبعنَ موتاً وهم لا يزالونَ هناكَ، حبيباتهم هرمنَ وحيداتٍ مع رجالٍ آخرين، ولا يزالون هناكَ، عالقين في الزمكانِ، أحذيتُهُم عالقةٌ في الطينِ، بنادقُهُم صدئتْ، ذخيرتُهُم أفسدَهَا الماءُ، وغازُ الكلورين لا يزالُ يتمدَّدُ ويتمدَّدُ إلى أنْ وصلِ إلى دمشقَ، في مدينةِ إيبر، يستطيعُ التاريخُ أنْ ينظرَ إليكَ بعينينِ حديديتين، فيختلطُ الماضي بالحاضرِ بالغازِ، يختلطُ الغازُ في رئاتِ الذين ماتوا هنا، بالغاز في رئاتِ الذينَ ماتوا في ضواحي دمشقَ بعدَ مرورِ قرنٍ، لم يتعلمْ أحدٌ الدرسَ، لن يتعلمَ أحدٌ الدرس.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 2:
فريتز هابر، عالم الكيمياء اليهودي الألماني، اكتشفَ السمادَ مرتين، الأولى حين خلطَ النيتروجين والهيدروجين ليصنعَ المتفجراتِ، محاولاً اكتشافَ وسيلةٍ جديدةٍ لقتلِ أكبر كميةٍ ممكنةٍ من الناسِ، فاكتشفَ الأمونياك، التي استخدمتْ في تسميدِ الحقولِ، فأنقذَ ملايين الناسِ من المجاعةِ، وحصلَ على جائزةِ نوبل في الكيمياءِ، هههههه، والثانيةُ حين اكتشفَ غازَ الكلورين، فتسببَ بقتلِ آلافِ الجنودِ اختناقاً وجعلَ أجسادَهُم سماداً لحقولِ الفلاندرز.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 3:
في 22 أبريل 1915، ضرب الألمانُ بحضور فريز هابر 5730 اسطوانة من غازَ الكلورين على جنودِ الحلفاءِ في حقولِ الفلاندرز، قُتِلَ آلالافُ اختناقاً. انتحرتْ زوجةُ هابر كلارا إيمرفار التي كانتْ كيميائيةً يهوديةً ألمانيةً أيضاً بعد أيام من الهجوم بالغاز لمعارضتها الشديدة لدور زوجها المخزي في صناعة السلاح الكيميائي. في الصباح التالي لانتحارها، قام هابر بمغادرة منزله للتجهيز لأول هجوم بالغاز الكيمياوي ضد الروس في الجبهة الشرقية.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 4:
لاحقاً أكملَ هابر بحوثَهُ، كان يحاولُ أنْ يُثبتَ للألمان أنَّه ألماني، ومن ضمن بحوثهِ عمل على فتح الباب إلى واحدٍ من أسوأ الأشياء في التاريخ، غازَ الزيكلون A، الذي طُوِّرَ لاحقاً إلى زيكلون B، والذي استخدمَهُ النازيون خلالَ الحرب العالمية الثانية لإبادة أكبر كميةٍ ممكنةٍ من اليهودِ في غرفِ الغازِ، من بينهم بعض أقارب فريتز هابر.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 5:
في عام 1933 غادر فريتز هابر ألمانيا إلى بريطانيا بسبب القوانين النازية ضد اليهود، في عام 1934 وحين كان في طريقه إلى فلسطين ليعمل لحساب معهد بريطاني للعلوم، توفي أثناء الرحلة في فندق في مدينة بازل.
 
ــــــــــــــــــــــ

في إيبر، يخدَعُكَ جمالُ الطبيعةِ للوهلةِ الأولى فتأكلُ الطُعمَ، يخدعكَ السلامُ الممزوجُ بأعشابِ الحقلِ الممتدِّ على طولِ الخنادقِ، السلامُ العادلُ، ها هو يزحفُ إليكَ، يَدُهُ التي تحملُ السكينَ يخفيها تحتَ معطفهِ، لنْ تُفاجئكَ الطعنةُ الأولى، إنَّما ستفاجئكَ الطعنةُ الثانيةُ، ستفاجئكَ رتابةُ الموتِ، التكرارُ المملُّ المملُّ لرجالٍ يسقطون خلالَ الركضِ متعثرينَ برصاصةٍ، ستفاجئكَ رتابةُ الدروسِ التي لم يتعلمْها أحدٌ سوى الذين ماتوا، سيفاجئكَ جمالُ المعركةِ، الإيقاعُ الذي تعزفُهُ المدافعُ، الألوانُ التي تتطايرُ مع كلِّ قذيفةٍ تُقَبِّلُ الأرضَ، طنينُ الأذنِ، موسيقى المعادن وهي تعزفُ النشيدَ الوطنيَ للموتِ، أوركسترا ضرباتِ القلبِ، هنالكَ فرصةٌ كبيرةٌ لتكتشفَ قسوةِ الإنسانِ، ورقَّة الحديد.
 
ــــــــــــــــــــــ

إيبر، أيَّتُها المدينةُ التي تُخفي قبراً كبيراً، أيَّتُها المقبرةُ الجماعيةُ التي تلبسُ قناعَ مدينةٍ، حقيقةً، لا أعرفُ ماذا أقولُ، ولكنَّني واثقٌ أنَّنا لا نحتاجُ لقبرٍ آخرَ للجنديِّ المجهولِ، صدقيني، نحتاجُ قبراً لسائقِ الباصِ المجهولِ، ذلك المهاجرُ من تشيلي، ذلك الذي ماتَ وحيداً في فراشِهِ، ولم يفتقدْهُ أحدٌ، أو قبراً لبائعِ الفلافلِ المجهولِ الذي وُلدَ شبعاناً في الجنوبِ وماتَ جائعاً في الشمالِ، نحتاجُ قبراً كبيراً للنساءِ المجهولاتِ، النساءُ اللواتي تَنِزُّ دماؤُهُنَّ من بين شقوقِ جدرانِ المنازلِ فنحاولُ أنْ نُخفيها بالطلاءِ، اللواتي نسمعُ أنينهنَّ الخافتَ في ليالي الصيفِ الهادئةِ فنتظاهرُ بالشرودِ، اللواتي عَبَرنَ التاريخَ على أطرافِ أصابعهنَّ كي لا يُوقظنَ الوحشَ، اللواتي تألمنَ بصمتٍ مصدقاتٍ أنَّ اللهَ سيغضبُ إنْ قُلنَ لا، اللواتي أكلَهُنَّ البطركُ فاكتفينا بالصمتِ المطبقِ لأنَّنا جُبناء.
 
ــــــــــــــــــــــ

إنَّها الرقصةُ العالميةُ الأولى، الدعوةُ عامةٌ، صالةُ الرقصِ مفتوحةٌ على الهواءِ الطلْقِ، كانَ عزفاً عشوائياً، سقطتْ سبطانةُ البندقيةِ، سوفَ يجدُهَا فلاحٌ بعد مئةِ عامٍ فيظنُها ناياً، سقطتْ أسنانُ جنديٍ شاب بشظيةِ فراشةٍ، لنْ يجدَهَا أحدٌ، سقطتْ قذيفةٌ على مقبرةٍ فقُتِلَ الجنودُ ثانيةً، سقطتْ أحلامُ الذين ظنُّوا أنَّهُم سيعودون فعادتْ قطعُ حديدٍ صغيرةٌ نُقِشَتْ عليها أسماؤُهُم، الرقصةُ العالميةُ الأولى، سقطتْ مدينةٌ برصاصةٍ طائشةٍ، سقطَ الراقصونَ جميعاً، جميعاً، سقطَ العازفُون، سقطَ الطائرُ الواقفُ على الشجرةِ، سقطتْ الشجرةُ، وبقيتْ تفاحةُ نيوتن معلقةً في الهواء، لا جاذبيةَ هنا، ما يُمسكُ أحذيةَ الجنودِ هو الطينُ فقط، وأنا الناجي الوحيدُ من هذه المجزرةِ الرائعةِ، أنا الشاهدُ الذي وصلَ متأخراً، أراقبُ شواهدَ القبورِ بهدوءٍ، صدمتي أمامَ عاديتها يشبهُ صدمتَها أمامَ زائرٍ غير متوقعٍ، شاهدٌ من بلادٍ غير مسموحٍ لأبنائِها بالإدلاءِ بشهادتهم، ضحيةٌ تزور قبور ضحايا.
ـ هل أتيتَ هنا لتستفيدَ من دروسِ الحضارةِ الغربيةِ عن كيفيةِ قتلِ أكبرِ كميةٍ ممكنةٍ من الرجالِ بأحدث ما توصلتْ إليهِ الحضارةُ؟
ـ لا.
 هل أتيتَ لتتعلمَ من تجربةِ الموتِ المجانيِّ لـ 600 ألفِ رجلٍ أصبحوا سماداً لأزهارِ الخُشخاش؟
ـ لا.
 هل عليكَ أنْ تكتشفَ طريقةً جديدةً لإعادةِ تدويرِ الجنودِ، حيثُ يمكنُ إعادةُ استعمالهم مرةً أُخرى، في حروبٍ أخرى؟
ـ لا.
ـ هل أنتَ هنا لتتعلمَ القتلَ؟
ـ لا، أنا هنا لأتعلمَ الموت.
 
ــــــــــــــــــــــ

دمشق:
كنت ذاهباً للموتِ حين أوقفني المقاتلون، فتشوني فوجدوا قلبي معي، مرَّ وقتٌ طويلٌ لم يشاهدوا فيهِ قلباً مع صاحبِهِ، صرخَ أحدُهُم: لا يزالَ حياً، فقرروا أن يحكموا عليَّ بالحياة، كنتُ أرى نساءَ متشحاتٍ بالبياض يُشبهن الممرضات ولكنهنَّ يُحلقنَّ في الهواء، كانتْ حُقَنُ المورفين تأخذني إلى معاركَ من نوعٍ مختلفٍ، حيثُ الأشجارُ زرقاء، والمياهُ خضراء كالبرتقال، كنتُ أرى نساءَ متشحاتٍ بالبياض يرمقنني ويدخلنَّ في الغيابِ، كانتْ حُقَنُ المورفين تدخلني في الدهاليز التي تقع بين دمشقَ وستوكهولم، فأجدُ نفسي جالساً بانتظار الباص، أفكرُ في بلادٍ يموتُ فيها الناسُ في فراشهم محاطين بالأهلِ، حيث لا يوجدُ إعلاناتٌ لكوكا كولا ولا صورٌ لنساءَ نحيلاتٍ عارياتٍ في كلِّ مكانٍ، أحلمُ أنَّني أُمسكُ قمراً أزرقَ في يدي، وأنَّ الطريقَ خضراءَ، أنَّني أشربُ ماءً بارداً في تموزَ في شرفةِ شقةٍ تطلُّ على دمشقَ من جبلِ قاسيون، أنَّ قلبي معي، وأنَّ أصدقائي لا يزالون على قيدِ الحياةِ، أنَّنا سنلتقي مساءً في مطعمِ النورماندي، ثم سنتسكع في شوارع المدينة القديمةِ حين نُفلسُ، أنَّني جامحٌ والقصيدةُ تقفُ إلى جانبي ضدَّ التاريخ، أحلمُ بالنساء، يا الله كم أحبُّ النساءَ، لقد تعلمتُ من النساء أكثرَ مما تعلمتُ من المدارس، وتعلمتُ من الحربِ أكثرَ مما تعلمتُ من السلم، وأستطيعُ أنْ أؤكدَ لكم، أنَّ كثيراً من الجنودِ يتحولون إلى مجرمي حربٍ، وكثيراً من الشعراء يتحولون إلى مجرمي سلمٍ، وأنَّ الأخبارَ الجيدةَ في الحربِ هي أنْ لا يكونَ هناكَ أخبارٌ سيئةٌ، وأنَّ الذين خسروا الحربَ هم الذين ماتوا، من الطرفين، وأنَّ الحربَ في طفولتها ترضعُ دَمَ الجنودِ، وحين تكبرُ تشوي بساطيرهم على نارٍ هادئةٍ، وأنَّها تموتُ حينَ يعيشون.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 6:
أُفكرُ بفلسطين، البلادُ التي اخترعتْ اللهَ فتسببتْ بسفكِ ملايين الأرواحِ بإسم الله، بلادُ الحليبِ والعسلِ، التي لا يوجدُ فيها لا حليبٌ ولا عسلٌ، البلادُ المقدسةُ، التي خُضنا من أجلها حروباً مقدسةً، وهُزمنا فيها هزائمَ مقدسةً، وهُجِّرْنَا منها تهجيراً مقدساً، وسكنا من أجلها في مخيماتِ لجوءٍ مقدسةٍ، ومُتنا من أجلها موتاً مقدساً، أفكرُ فيها فيلاحقني صوتُ الشيخِ الذي كلما سألتُهُ ردَّدَ سطراً من القرآن: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَسْأَلُواْ عَنْ أَشْيَاءَ إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ}، ولا زلت أتساءَل: أيُّهما أبعدُ عن الأرض؟ كوكب المشتري؟ أم حل الدولتين؟ أيهما أقربُ إلى روحي؟ جنديٌ من بلدي؟ أم شاعرٌ من أعدائي؟ ما هو أسوأُ شيءٍ قامَ به ألفريد نوبل؟ الديناميت؟ أم جائزةُ نوبل؟
 
ــــــــــــــــــــــ

ستوكهولم:
حسناً، أنا الآن في ستوكهولم، أتمتعُ بالرفاهيةِ في بلدٍ لم يخضْ حرباً منذ مائتي عام، حيث كلُّ شيءٍ يحدثُ بصمتٍ، الفرحُ، الحزنُ، الجنونُ، حتى العنفُ يحدث بصمتٍ، ولكنَّني عوضاً عن أن أصابَ بستوكهولم سيندروم، أصبتُ بدمشق سيندروم، وهذهِ حكايةٌ أُخرى، تحتاجُ قصيدةً أُخرى لروايتها، لأنَّها غيرُ موجودةٍ أصلاً، المهم أنَّني لم أعدْ أهتمُ بالتفاصيلِ الجانبيةِ، رقمُ الباصِ المؤدي إلى بيتكِ لم أحفظْهُ حتى اللحظة، رغمَ ذلكَ أَصِلُ في كلِّ مرةٍ إليكِ وأتسلَّلُ بجانبكِ في الفراش، لم أعدْ أتذكرُ كيف غيَّر جَسَدُكِ فهمي للمواقعِ والاتجاهاتِ، أساساً أنا لا أعرفُ أين يقعُ هذا المنزلُ بالضبطِ، إنَّه في مكانٍ ما على الخريطةِ، لا أستعملُ الـ GPS في العشقِ، تزعجُنِي حقيقةُ أنَّهُ يعرفُ الطريقَ إلى بيتكِ أكثرَ مني، أحبكِ بهدوءٍ قاتلٍ، وأسقطُ إليكِ من ارتفاعٍ شاهقٍ، ولكنْ ببطءٍ، ببطءٍ شديدٍ، كما لو أنَّني أستعملُ خاصيةَ الـ slow motion، أسقطُ في حبِّكِ، هكذا، كما يسقطُ الجنودُ برصاصةٍ، كما تسقطُ الأسعارُ في البورصة، كما تسقط جدرانُ الفصلِ العنصريِّ، كما تسقطُ المدنُ المحاصرةُ.
أتذكرُ البداياتِ، حينَ أكلتُكِ في المسرحِ، حين ضِعتُ فيكِ فأشفقَ عليَّ المارةُ، حين وقعتْ من حقيبتكِ شجرةُ تفاحٍ فانفضحَ أمرُنَا، حين أصبحَ الجنسُ سيِّدَ الموقفِ وأصبحتُ أنا عدائيَّاً مثلَ ساعةِ حائطٍ في قاعةِ انتظار.
لم أغيرْ المصباحَ المحروقَ في مدخلِ بيتكِ كما وعدتُكِ قبلَ سنةٍ، لكنَّني غيَّرتُ معتقداتي حول الحضارةِ الغربيةِ، سوف تُغيرني امرأةٌ أُخرى مرةً أُخرى في المستقبلِ إنْ شاءَ الله.
أتسلَّلُ بجانبكِ فتتظاهرين بالنومِ، لكنَّني أشمُ رائحةَ الجنسِ بانتصابةِ حلمتيكِ، فأعرفُ أنَّكِ كاذبةٌ، كاذبة، وأنَّكِ ترغبين أنْ أُبادِرَ أنا بالتهامِكِ، فذلك يُرضيْ النظرةَ الاستشراقيةَ والصورة النمطية التي خلفتْهَا سنواتُ الاستعمارِ الطويلةُ عن الشرقِ عموماً، وعن شابٍ عربيٍ على وجهِ التحديدِ، ولكنَّني بكلِّ ما أملكُ من خبثِ البدويِّ الذي يسكنني، أخيِّبُ آمالكِ، وأُطلِقُ خرافي المسكينةَ لترعى أمامَ ذئبكِ الجائع، وأنتظرُ، وأنتظرُ، وأنتظر... لا يخيِّبُ ذئبُ شهوتِكِ توقعاتي، ممزقاً لحمَ خرافي فوقَ فراشِكِ الأبيضَ الذي يُشبهُ صحراءَ سويديةً من الثلجِ، رائحةُ نهديكِ تتفاعلُ مع ضوءِ غرفتكِ الأصفرَ فيتولَّدُ ثاني أوكسيد النعاس، أتعرَّقُ حتى تختلطَ عليَّ القصائدُ العربيةُ بالسويديةِ، لم أعدْ أهتمُ بالتفاصيلِ الجانبيةِ، لا تهمُنِي مدينةٌ لستِ تعيشين فيها، لا يهمُنِي وطنٌ لست فيه.
 
ــــــــــــــــــــــ

هامش 7:
الطريقُ إلى دمشقَ مليئةٌ بالذكرياتِ، وأنا متعبٌ منذُ أرضعني المخيمُ حليبَ الأممِ المتحدةِ المجفَّفَ، وأثقلَ كاهلي باللجوء، الطريقُ إلى دمشق التي هجَرْتُها عام 2008 لم تعدْ تُغريني، فبعدَ أنْ تذوقتُ طعمَ الحريةِ لم أعدْ قادراً على التخفي خلفَ المجازِ لكي أنجو من المخبرين.
الطريق إلى إيبر معبدةٌ بالجثث، وأنا متعبٌ منذ قتلني أولا عمي، وتركوني لتأكلني الطير.
الطريقُ إلى ستوكهولم مغلقٌ بسببِ تراكمِ الثلوجِ.
الطريقُ إلى الحرب هادئة، فيها استراحةٌ صغيرةٌ ينزلُ بها المتجهونَ إلى المجزرةِ، يرتاحون قليلاً ويتزودونَ بالماءِ، يشربونَ الشايَ، ويتحدثونَ عن أسبابِ الموتِ الممنهج، في الصباحِ يكملونَ طريقهم كي يتناقشوا بالرصاصِ، وأنا أظلُّ عالقاً بين المتناقضاتِ، أنا الشاهدُ الذي وصلَ متأخراً والشهيد الذي لم يصلْ، القاتلُ والقتيلُّ، الجاني والضحيةُ، أنا الهنديُّ الأحمرُ، أنا الهنديُّ الأزرقُ، أنا الهنديُّ الأخضرُ، أنا الفلسطينيُّ الأسودُ، وهذهِ الحربُ تنقُصُهَا قصيدةٌ كي لا يُولدَ المجازُ ميتاً، كي لا يصبحَ الموتُ ثقيلاً كمدفأةٍ برونزيةٍ تجثمُ على الحكاية، لا يستطيعُ الموتُ أنْ يمنَحَنِي وطناً، وإنْ استطاعَ فإنَّني لا أريدُهُ، إيبر كانتْ كابوساً انتهى منذُ مئةٍ عامٍ، ودمشقُ كابوسٌ يحدث الآن، وأنا عالقٌ في ستوكهولم، القصائدُ التي كتبتُها في دمشقَ أعدمَهَا الجنودُ، والقصائدُ التي كتبتُها في إيبر لم تصعدْ معي إلى الطائرةِ، والقصائدُ التي تسكنُ معي في ستوكهولم مصابةٌ بنقصٍ حادٍ في فيتامين د.
 
ــــــــــــــــــــــ

إيبر:
الحربُ خلفَ البابِ.
 
ــــــــــــــــــــــ

دمشق:
في الثالثة فجراً، تسقطُ صواريخُ محملةٌ بغازِ السارين في عدةِ أماكنَ في ضواحي دمشقَ المكتظةِ بالسكانِ، تضيقُ حدقاتُ العيونِ، تتَّسِعُ الرؤيةُ، تهتزُّ أجسادُ الأطفالِ بطريقةٍ منظمةٍ، تهتزُّ بشدةٍ، إنَّها هزةٌ أرضيةٌ من نوعٍ مختلفٍ، حيثُ البيوتُ ثابتةٌ والأجسادُ هي التي ترتجفُ، إنَّها هزةٌ أخلاقيةٌ تُصيبُ هذا العالم.
 
ــــــــــــــــــــــ

ستوكهولم:
المدينةُ هادئةٌ.
 



_________________
_________________

كُتبتْ هذه القصيدة بعد زيارة لمدة أسبوعين لمدينة إيبر تزامنت مع ذكرى مرور مئة عام على أول هجوم بالسلاح الكيمياوي في التاريخ جرى في حقول الفلاندرز خلال الحرب العالمية الأولى، والنص كُتبَ لصالح مشروع كتاب المدينة "سيتي بوك" إيبر الذي يقام بالتعاون مع البيت الفلامنكي الهولندي "ديبورين" الجيران.
 
 

Entstanden: 2015
© Ghayath Almadhoun
citybooks
Audioproduktion: citybooks / Vlaams-Nederlands Huis deBuren (Brussel)
From the iBook “citybooks | ypern” written by Ghayath Almadhoun after a two-week visit to the city of Ypres, the visit coincides with the centenary of the first chemical attack in history, which happens in the Flanders Fields during the First World War.

Übersetzungen:

Sprache: deutsch

Schizophrenie

Ypern:
Durch die Stadt Ypern, so mittig in den flandrischen Feldern gelegen wie ein der Welt entgegengestreckter Mittelfinger in der Mitte der Hand ..., durch die Stadt Ypern, die im Ersten Weltkrieg von der Landkarte getilgt wurde wie das palästinensische Volk aus den Schulbüchern und der Geschichtsschreibung ..., durch die Stadt Ypern – ich bin unsicher, was poetischer und treffender ist: zu sagen, hundert Jahre nach ihrer Zerstörung oder hundert Jahre nach ihrem Wiederaufbau ..., durch die Stadt Ypern, wo du deine Hand auf die Geschichte legen kannst, die wie eine Leiche vor dir liegt, wo du die Wunde berühren kannst, um festzustellen, dass sie noch immer heiß ist wie die Brustwarze einer Frau, die zwischen deinen Lippen schmilzt ..., durch die Stadt Ypern gehe ich, der palästinensische Flüchtling, der bis vor kurzem aus allen Büchern, Nachrichtenmeldungen, Akademien und Studien getilgt war, weil, wie wir alle wissen, Palästina ein Land ohne Volk ist ... hahaha ...
            Auf jeden Fall: Ich, der palästinensische Flüchtling, der in dieser zivilisierten Welt nicht existiert, bewege mich wie ein Archäologe, der in Begleitung einer kolonialistischen Expedition, die, die halbe Erdkugel hinter sich lassend, den Ozean überquerte, um aus der Nähe die Grausamkeit des Homo sapiens zu spüren und den Rausch der Bestätigung zu erleben, dass Hannah Arendt recht hatte, als sie die Banalität des Bösen betonte. Ich, der syrisch-palästinensisch-schwedische Flüchtling, trage eine Jeans der Marke Levi’s, die ein jüdischer Flüchtling aus Deutschland in San Francisco erfunden hat, und fülle meine Kamera mit Fotos wie eine russische Bäuerin den Milcheimer unter ihrer Kuh. Ich nicke mit dem Kopf wie jemand, der die Lektion verstanden hat, die Lektion vom Krieg: Ich, der Palästinenser, der auf mehrere Massaker verteilt ist, ich stehe nackt hier und versuche, mein Gedicht anzulegen, damit es meine Wunden verbergen möge. Verunsichert sammele ich meine Einzelteile hier und dort auf, um Zeuge zu sein, ich, der – laut Klischees und Stereotypen – brutale Palästinenser, der aus einem Land kommt, das, wie die Orientalisten behaupten, für den Krieg bekannt ist. Hier stehe ich nun vor euch, mit einem Gefühl von großer Scham, ja gewiss, von großer Scham angesichts der Bedeutungslosigkeit der Kriege in meinem Land im Vergleich zu den großen Kriegen in eurem; der kleinen nichtigen Kriegen angesichts eurer hoch entwickelten Kriegsmaschinerie, die alles niederwalzt; angesichts eurer raffinierten Waffen, die den Krieg in Kunst verwandelt; angesichts eurer vielfarbigen Kriege, die niemanden verschonen; angesichts eurer großartigen Massaker, ihr weißen Männer.


In der Stadt Ypern, mitten in den flandrischen Feldern gelegen wie der Nahe Osten im Zentrum der Krisen, verwandelt sich das schwere Erbe des Krieges in erfolgreichen Tourismus. Alles fällt der Verjährung anheim, außer in Ypern. Hier wächst das Gedächtnis des Krieges im Laufe der Zeit, wo die Erinnerung an den Krieg die Touristen frisst und wächst, die Veteranen frisst und wächst, die Erzähler und die Enkel der hier getöteten Männer frisst und wächst, das Gedächtnis jener frisst, die noch nicht geboren wurden und wächst wie wilder Wein. Die restlichen Waffen, die in den Feldern gefunden wurden, werden in den Schaufenstern der Läden und Cafés ausgestellt. Überall sind Schwarz-Weiß-Bilder von Kämpfern mit Schnauzbärten, so spitz wie eine Messerklinge, zu sehen. Alles in der Stadt hat eine Beziehung zum Tod. Das Grabmal des Unbekannten Soldaten gleicht einer offenen Wunde, die Musik, die seit mehr als achtzig Jahren jeden Abend gespielt wird, gleicht einer nicht stoppenden Blutung. Die Felder, die die Erinnerungen der hier - aus für sie unbekannten Gründen - ermordeten Männer bewahren. Die armen Seelen, die nach dem Krieg geboren wurden und seinen Schrecken nicht erlebten, werden verfolgt von den unzähligen Geschichten, die sie hörten, und wenn du genau hinschaust, wirst du eine große Hoffnung in ihren Augen sehen, dass ein anderer Krieg kommen werde, eine Gewissheit, dass dies geschehen werde, eine entschiedene Gewissheit, zu der sie durch ihr Wissen über das menschliche Geschlecht gelangt sind, und das ist das einzige, was sie im Gleichgewicht hält.


Anmerkung 1
In den Vereinigten Staaten wurde er als der Europäische Krieg bezeichnet, und abgesehen von Europäern kamen auch Asiaten, Afrikaner und Amerikaner darin um. In Europa wurde er der Große Krieg genannt, aber nichts an ihm war groß, und man hatte nicht damit gerechnet, dass man seinen Namen später, als der Zweite Weltkrieg begann, in Ersten Weltkrieg werde ändern müssen. Bis zu jenem Moment war die Welt naiv romantisch gewesen, und niemand hatte erwartet, dass zwei Jahrzehnte nach Ende dieses spontanen Tanzes eine Diskothek für alle ihre Türen öffnen würde. Und niemand hatte Marx geglaubt, als er darauf hingewiesen hatte, dass die Geschichte sich selbst wiederhole, das eine Mal als Tragödie, das andere Mal als Farce, was in Wahrheit sehr dem ähnelt, was in Europa geschah: die Tragödie des Ersten Weltkriegs und der Karneval des Zweiten.


In der Stadt Ypern, in der dich die Geschichte mit zwei eisernen Augen ansehen kann und den Zipfel deines Hemdes mit schlaffer Hand hält, wo dir die letzten hundert Jahre durcheinander geraten, so dass du nicht mehr weißt, wo du bist, wo Männer mit flügelähnlichen Schnauzbärten zufrieden in den Tod gingen, sechshunderttausend Männer in den Feldern verstreut wurden, in der Erde schmolzen, deren Erinnerungen durch Zersetzung in den Boden sickerten, in das Gemüse und in die Milch der Kühe und die Mohnblumen eindrangen, Erinnerungen, die die Ebenen mit Niedergeschlagenheit besudelten und mit einem dunklen Gefühl, das die vorbeikommenden Frauen mit einer unerwarteten Lust trifft. Die Ehemänner interpretieren es als Frühlingsallergie und die Dichter als Déjà vu. Männer mit flügelähnlichen Schnauzbärten lasen mein Gedicht, bevor ich es geschrieben hatte, und lenkten sich mit dem Drehen ihrer Zigaretten ab. Ich sah, wie einer von ihnen seinen Finger in die Wunde seines Freundes legte, und erinnerte mich an den Apostel Thomas, und er sah mich und erinnerte sich an sich selbst. Männer mit flügelähnlichen Schnauzbärten sind noch immer dort; nachdem ein Jahrhundert vergangen ist, sind sie noch immer dort, ihre Mütter haben genug vom Tod, und sie sind noch immer dort, ihre Geliebten sind alleine alt geworden, mit anderen Männern, und sie sind noch immer dort, verhaftet in der Raumzeit, die Schuhe im Schlamm steckend, ihre Gewehre verrostet, die Munition vom Wasser verdorben, und das Chlorgas breitet sich weiter und weiter aus, bis es Damaskus erreicht. In der Stadt Ypern kann die Geschichte dich mit eisernen Augen ansehen, Vergangenheit und Gegenwart mischen sich mit Gas, das Gas mischt sich in den Lungen jener, die hier gestorben sind, und mit dem Gas in den Lungen jener, die ein Jahrhundert später in den Vorstädten von Damaskus sterben. Niemand hat die Lektion gelernt, niemand wird sie lernen.


Anmerkung 2:
Der deutsch-jüdische Chemiker Fritz Haber entdeckte den Dünger zweimal, das erste Mal, als er Stickstoff und Wasserstoff mischte, um Explosivmittel herzustellen. Er hatte versucht, eine neue Methode für das Töten einer größtmöglichen Anzahl von Menschen zu erfinden, und so erfand er das Ammoniak, das für das Düngen von Feldern verwendet wurde, rettete Millionen Menschen vor dem Hunger und erhielt den Nobelpreis für Chemie, hahahah ... Das zweite Mal, als er das Chlorgas entdeckte und damit den Erstickungstod von Tausenden Soldaten verursachte, deren Körper zu Dünger für Flanderns Felder wurden.


Anmerkung 3:
Am 22. April 1915 schossen die Deutschen in Anwesenheit von Fritz Haber 5.730 mit Chlorgas gefüllte Zylinder auf die Soldaten der Alliierten in Flanderns Feldern. Tausende erstickten. Die Ehefrau Habers, Clara Immerwahr, selbst eine deutsch-jüdische Chemikerin, beging einige Tage nach dem Angriff aus tiefem Widerstand gegen die Rolle ihres verwerflichen Mannes bei der Produktion von Chemiewaffen Selbstmord. Nach ihrem Suizid verließ Haber am nächsten Morgen das Haus, um den ersten Chemiegasangriff gegen die Russen an der Ostfront vorzubereiten.


Anmerkung 4:
Später setzte Haber seine Forschungen fort und versuchte den Deutschen zu beweisen, dass er Deutscher sei. Zu seinen Studien gehörte eine Arbeit, die die Tür zu einer der schlimmsten Entwicklungen der Geschichte öffnete, das Zyklon-A-Gas, das später zu Zyklon B wurde und das die Nazis während des Zweiten Weltkriegs zur Vernichtung der größtmöglichen Anzahl von Juden in den Gaskammern benutzten - unter ihnen auch einige Verwandte von Fritz Haber.

Anmerkung 5:
Im Jahr 1933 verließ Fritz Haber Deutschland wegen der nationalsozialistischen Gesetze gegen die Juden in Richtung England. Er starb im Jahr 1934 während einer Reise in einem Hotel in Basel, als er auf dem Weg nach Palästina war, um dort für ein britisches Forschungsinstitut zu arbeiten.


In Ypern täuscht dich anfänglich die Schönheit der Natur, und du frisst den Köder. Du wirst getäuscht durch den Frieden, der vermischt ist mit Gräsern auf dem Feld, das sich die Gräben entlang zieht. Der gerechte Friede, er kriecht auf dich zu, seine Hand hält das Messer unter seinem Mantel versteckt. Der erste Stich wird dich nicht überraschen, der zweite schon, dich wird die Monotonie des Todes überraschen; die überaus langweilige Wiederholung von im Laufen fallenden Männern, stolpernd, durch eine Kugel, die Monotonie der Lektionen, die niemand gelernt hat außer jenen, die gestorben sind, wird dich überraschen; die Ästhetik der Schlacht wird dich überraschen; der Rhythmus der Kanonen, die Farben, die mit jeder Granate, die den Boden küsst, auffliege ; das Klingen im Ohr, die Musik des Metalls, die die Nationalhymne des Todes spielt, das Orchester der Herzschläge. Die Chance ist groß, die Unbarmherzigkeit des Menschen zu entdecken und die Zartheit des Eisens.


Ypern, Stadt, die du ein großes Grab verbirgst, du kollektiver Friedhof, der du die Maske einer Stadt trägst, ich weiß nicht, was ich sagen soll, aber ich bin sicher, dass wir kein anderes Grab brauchen für den Unbekannten Soldaten. Glaub mir, wir brauchen ein Grab für den Unbekannten Busfahrer, jenen Auswanderer aus Chile, der einsam in seinem Bett starb und den niemand vermisst; oder ein Grab für den Unbekannten Falafelverkäufer, der satt im Süden geboren wurde und hungrig im Norden starb. Wir brauchen ein großes Grab für die Unbekannten Frauen, deren Blut aus den Ritzen der Mauern der Wohnungen sickert und das wir versuchen zu übertünchen; deren mattes Stöhnen wir in den ruhigen Sommernächten hören und so tun, als seien wir mit etwas anderem beschäftigt; die die Geschichte auf den Zehenspitzen durchschreiten, um die Bestie nicht zu wecken; die schweigend litten, weil sie glaubten, Gott würde zornig werden, wenn sie Nein sagten; die gefressen wurden vom Patriarchen, auf dass wir uns mit absolutem Schweigen begnügten, weil wir feige sind.


Es war der erste weltweite Tanz, eine Einladung an alle, der Tanzsaal war ins Freie hin geöffnet, es wurde spontan musiziert. Der Lauf des Gewehrs fiel herunter, und hundert Jahre später wird ihn ein Bauer finden und ihn für eine Flöte halten. Die Zähne eines jungen Soldaten fielen durch den Splitter eines Schmetterlings und niemand wird sie finden. Eine Granate fiel auf einen Friedhof, so dass die Soldaten ein zweites Mal getötet wurden. Die Träume jener fielen, die glaubten, dass sie zurückkehren würden, aber es kehrten nur kleine Eisenteile mit ihren darauf eingravierten Namen zurück. Der Erste Welttanz. Eine Stadt fiel durch eine fehlgeleitete Kugel, alle Tänzer fielen, alle, die Musikanten fielen, der auf dem Baum sitzende Vogel fiel, der Baum fiel, und Newtons Apfel blieb in der Luft hängen. Hier gibt es keine Anziehungskraft, nur der Lehm hält die Schuhe der Soldaten fest. Und ich, der einzige Überlebende dieses famosen Massakers, ich, der Zeuge, der zu spät kam, ich betrachte in aller Ruhe die Grabsteine. Meine Bestürzung über ihre Normalität gleicht ihrer Bestürzung über einen unerwarteten Besucher, einen Zeugen aus einem Land, dessen Bewohnern es nicht erlaubt ist, Zeugnis abzulegen; einem Opfer, das die Gräber von Opfern besucht.
            - Bist du hergekommen, um aus den Lektionen der westlichen Zivilisation über die Art des Tötens einer größtmöglichen Anzahl von Männern mit den modernsten Mitteln, die die Zivilisation zu bieten hat, zu profitieren?
            - Nein.
            - Bist du hergekommen, um von der Erfahrung des sinnlosen Todes von sechshunderttausend Männern zu lernen, die zum Dünger für Mohnblumen wurden.
            - Nein.
            - Sollst du eine neue Methode zum Recyceln der Soldaten entdecken, so dass man sie ein zweites Mal verwenden kann, in anderen Kriegen?
            - Nein.
            - Bist du hier, um das Töten zu lernen?
            - Nein. Ich bin hier, um den Tod kennenzulernen.


Damaskus:
Ich ging in den Tod, als mich die Kämpfer anhielten. Sie durchsuchten mich und fanden mein Herz an Ort und Stelle. Sie hatten schon lange kein Herz mehr bei seinem Besitzer gesehen. Einer von ihnen schrie: „Der lebt noch!“, und so verurteilten sie mich zum Leben. Ich sah weiß gekleidete Frauen, die aussahen wie Krankenschwestern, aber sie schwebten in der Luft. Die Morphiumspritzen nahmen mich mit zu Kämpfern anderer Art, wo die Bäume blau waren und das Wasser grün wie die Orange. Ich sah weiß gekleidete Frauen, die mich anschauten und in die Abwesenheit eintraten. Die Morphiumspritzen führten mich in die Korridore, die zwischen Damaskus und Stockholm liegen, und so finde ich mich plötzlich wieder, wie ich dasitze und auf den Bus warte. Ich denke an Länder, in denen die Menschen im Kreis ihrer Familie im Bett sterben und wo es nicht überall Werbung für Coca Cola und Bilder von dünnen nackten Frauen gibt. Ich träume, dass ich einen blauen Mond in der Hand halte und dass die Straße grün ist, dass ich im Juli auf dem Balkon einer Wohnung, die vom Kassjun-Berg auf Damaskus blickt, kaltes Wasser trinke, dass mein Herz bei mir ist und dass meine Freunde noch am Leben sind, dass wir uns abends im Restaurant Normandie treffen und danach, wenn wir pleite sind, durch die Gassen der Altstadt schlendern, dass ich widerspenstig bin und das Gedicht mir zur Seite gegen die Geschichte steht. Ich träume von Frauen - mein Gott, wie sehr liebe ich die Frauen! Von den Frauen habe ich mehr gelernt als in der Schule, vom Krieg habe ich mehr gelernt als vom Frieden. Und ich kann euch versichern, dass viele Soldaten zu Kriegsverbrechern werden und viele Dichter zu Friedensverbrechern und dass gute Nachrichten im Krieg bedeuten, dass es keine schlechten Nachrichten gibt, und dass jene, die den Krieg verloren haben, die Toten sind, auf beiden Seiten, und dass der Krieg in seiner Kindheit das Blut der Soldaten saugt, und dass er, wenn er älter wird, ihre Stiefel auf kleinem Feuer grillt, und dass er stirbt, wenn sie leben.


Anmerkung 6:
Ich denke an Palästina, das Land, das Gott erfand und in dem in Seinem Namen Millionen Seelen gemordet wurden; das Land von Milch und Honig, in dem es weder Milch noch Honig gibt; das heilige Land, für das wir heilige Kriege führten, in denen wir heilige Niederlagen erlitten und aus dem wir heilig flohen, für das wir in heiligen Flüchtlingslagern lebten und für das wir einen heiligen Tod starben. Wenn ich daran denke, verfolgt mich die Stimme des Scheichs, der, wann immer ich ihn fragte, einen Koranvers zur Antwort gab: „Oh ihr, die ihr glaubt! Fragt nicht nach Dingen, die euch, wenn sie euch enthüllt werden, betrüben ...“ Und ich frage mich noch immer: Was von beiden ist weiter von der Erde entfernt, der Jupiter oder die Zweistaatenlösung? Was ist meiner Seele näher? Ein Soldat aus meinem Land oder ein Dichter aus den Reihen meines Feindes? Was ist das Schlimmste, was Alfred Nobel schuf? Das Dynamit oder der Nobelpreis?


Stockholm:
Also gut, ich bin jetzt in Stockholm, ich genieße den Luxus eines Landes, das seit zweihundert Jahren keinen Krieg geführt hat, wo alles in aller Stille geschieht, die Freude, die Trauer, der Wahnsinn, sogar die Brutalität findet in aller Stille statt. Aber statt am Stockholm-Syndrom zu erkranken, bin ich am Damaskus-Syndrom erkrankt, doch das ist eine andere Geschichte, die in einem anderen Gedicht erzählt werden muss, weil es sie überhaupt nicht gibt. Von Bedeutung ist, dass ich mich nicht mehr für unwichtige Details interessiere. Die Nummer des Busses, der zu deinem Haus fährt, habe ich mir immer noch nicht gemerkt, und trotzdem komme ich jedes Mal bei dir an und schlüpfe neben dir ins Bett. Ich kann mich nicht mehr daran erinnern, wie dein Körper mein Verständnis von den Orten und Richtungen verändert hat. Eigentlich weiß ich gar nicht genau, wo diese Wohnung liegt. Sie ist irgendwo auf dem Stadtplan, ich benutze kein GPS für die Liebe. Die Tatsache, dass es den Weg zu deiner Wohnung besser kennt als ich, ärgert mich. Ich liebe dich mit mörderischer Ruhe, ich falle aus höchster Höhe zu dir, aber langsam, sehr langsam, wie in Zeitlupe. Ich falle in deine Liebe, einfach so, wie die Soldaten durch eine Kugel fallen, wie die Preise an der Börse fallen, wie die rassistischen Trennmauern fallen, wie die belagerten Städte fallen.
            Ich erinnere mich daran, wie es begann, als ich dich im Theater aß, als ich mich in dir verlor und die Passanten Mitleid mit mir hatten; als aus deiner Tasche ein Apfelbaum fiel und wir bloßgestellt waren; als die Sexualität die Situation beherrschte und ich feindselig wurde wie eine Wanduhr in einem Wartesaal.
            Ich habe die kaputte Glühbirne in deinem Hausflur nicht ausgewechselt, wie ich es dir vor einem Jahr versprach, aber ich habe meinen Glauben an die westliche Welt geändert, und eine andere Frau wird mich – hoffentlich – in der Zukunft ein weiteres Mal ändern.
            Ich schlüpfe neben dich, du stellst dich schlafend, aber ich rieche die Sexualität, weil sich deine Brustwarzen aufrichten, und ich weiß, dass du lügst. Du lügst und möchtest, dass ich die Initiative ergreife und dich verschlinge. Denn das befriedigt den orientalistischen stereotypen Blick auf den Orient im Allgemeinen und einen arabischen Mann im Besonderen, den die langen Jahre des Kolonialismus hinterlassen haben. Aber ich enttäusche deine Hoffnungen mit all meiner beduinischen Bosheit und lasse meine armen Lämmer frei, damit sie vor deinem hungrigen Wolf weiden, und ich warte und warte und warte ... Der Wolf deiner Lust enttäuscht meine Erwartungen nicht, er zerreißt das Fleisch meiner Lämmer auf einem weißen Bett, das einer schwedischen Eiswüste gleicht. Der Duft deiner Brust verbindet sich mit dem gelben Licht deines Zimmers und lässt ein Schlaflosigkeitsdioxid entstehen. Ich schwitze so sehr, dass mir die arabischen und schwedischen Gedichte durcheinandergeraten, ich interessiere mich nicht mehr für nebensächliche Details, eine Stadt, in der du nicht lebst, interessiert mich genauso wenig wie ein Land, in dem du nicht bist.


Anmerkung 7:
Der Weg nach Damaskus ist voller Erinnerungen. Ich bin erschöpft, seit das Flüchtlingslager mich mit der Trockenmilch der Vereinten Nationen stillte und mir ein Flüchtlingsleben aufbürdete. Der Weg nach Damaskus, das ich im Jahr 2008 verließ, reizt mich nicht mehr. Nachdem ich von der Freiheit gekostet habe, kann ich mich nicht mehr hinter der Metapher verstecken, um mich vor den Spitzeln zu retten.
            Der Weg nach Ypern ist mit Leichen asphaltiert, und ich bin erschöpft, seit mich meine Cousins ermordeten und mich den Vögeln zum Fraß überließen.
            Der Weg nach Stockholm ist wegen erhöhten Schneeaufkommens geschlossen.
            Der Weg in den Krieg ist ruhig. Es gibt eine kleine Raststätte, an der jene absteigen, die auf dem Weg zum Massaker sind. Sie ruhen sich ein wenig aus, versorgen sich mit Wasser, trinken Tee und sprechen über die Gründe des systematischen Todes. Am nächsten Morgen setzen sie ihren Weg fort, um mithilfe von Patronenkugeln zu diskutieren, und ich bleibe zwischen den Widersprüchen hängen, ich, der Zeuge, der zu spät kam, und der Tote, der nicht ankam, der Mörder und der Getötete, der Verbrecher und das Opfer. Ich, der rote Indianer, der blaue Indianer, der grüne Indianer. Der schwarze Palästinenser. Dieser Krieg braucht ein Gedicht, damit die Metapher nicht tot geboren wird, damit der Tod nicht schwer wiegt wie eine Kanone aus Bronze, die auf der Geschichte lastet. Der Tod kann mir keine Heimat schenken, und wenn er es täte, so wollte ich sie nicht. Ypern war ein Albtraum, der vor hundert Jahren ein Ende fand, und Damaskus ist ein Albtraum, der jetzt stattfindet, und ich hänge in Stockholm fest. Die Gedichte, die ich in Damaskus schrieb, wurden von den Soldaten ermordet, und die Gedichte, die ich in Ypern geschrieben habe, sind nicht mit mir ins Flugzeug gestiegen, und die Gedichte, die mit mir in Stockholm wohnen, leiden unter einem gehörigen Mangel an Vitamin D.


Ypern:
Der Krieg ist hinter der Tür.


Damaskus:
Um drei Uhr morgens fallen Raketen mit Saringas auf einige dicht bevölkerte Vororte von Damaskus. Die Augen verengen sich, der Blick wird weit, die Kinderkörper erbeben gleichmäßig, erbeben stark, es ist ein Erdbeben anderer Art, bei dem die Häuser unversehrt bleiben und die Körper erzittern. Es ist ein moralisches Beben, das die Welt befällt.


Stockholm:
Die Stadt ist ruhig.

Aus dem Arabischen von Larissa Bender
Sprache: englisch

Schizophrenia

YPRES

In the city of Ypres, set amid Flanders fields as a middle finger raised against the world sits at a palm’s centre… In the city of Ypres, erased from the map in the First World War as the Palestinian people were erased from schoolbooks and historical record… In the city of Ypres—and which is the more poetic and suited to the context I’m not sure: to say, One hundred years after its destruction, or, One hundred years after its reconstruction?... In the city of Ypres, where you may lay your hand on history, sprawled out before you like a corpse, touch the wound to find it still hot as a woman’s nipple melting between your lips… There I wander, the Palestinian refugee who, until a short while ago, was erased from of all books and news reports and academic studies and reports, for, as we all know, Palestine is a land without a people… hahaha
Anyway: I, the Palestinian refugee, once non-existent in this civilized world, wander like an archaeologist from a colonialist expedition come from overseas, crossing half the globe to see the barbarism of homo sapiens for himself, to experience the thrill of proving Hannah Arendt right to assert the banality of evil. I, Palestinian-Syrian-Swedish refugee, wear Levi’s jeans invented by a German Jew in San Francisco and fill my camera with pictures as a Russian peasant fills the milk urn beneath her cow; nod my head like someone who’s taken the lesson on board, the lesson: war. I, Palestinian parcelled out across a score of slaughters, stand here naked, trying to wear the poem that it might conceal my wounds; befuddled, gather up my parts from here, from there, that I might be a witness. I, violent Palestinian of cliché and stereotype, come from lands that are, so orientalists allege, notorious for war. I stand before you now in the grip of a great shame. Just so: great shame at the shallowness of my country’s wars when set before the great conflicts of yours; at the petty, trivial wars that take place in my land when matched against your contests’ vast advanced machinery that pulverizes living and dead alike, your ingenious weaponry that transforms battle into art, your richly coloured contests that leave nothing standing in their wake, your wondrous massacres, O White Men.






In the city of Ypres, set amid Flanders fields as the Middle East sits amid its troubles, war’s heavy legacy is transmuted into profitable tourism. There is a statute of limitations for all things, except in Ypres, where the memory of war flourishes with the passing years, where war’s remembrance eats the tourists and grows, eats the veterans and grows, eats the story-tellers and the grandchildren of the men who were killed here and grows, eats the memories of those that were yet unborn and grows, grows out like a vine upon the trellis. Gun parts found out in those fields are displayed in the windows of shops and cafes; black and white photographs of soldiers with moustaches pointed like dagger blades are everywhere. Everything in the city is connected to death: the Unknown Soldier’s tomb an open wound; the music played each evening for more than eighty years an unchecked bleeding; the fields, which hold the memories of men killed here for causes they knew nothing of; the poor souls who were born post-war and never witnessed its wonder, haunted by its stories, so often have they heard them told, in whose eyes—peer a little harder—you see a great hope that another war will come, a certainty that this will come to pass, an absolute conviction they’ve built on what they know of man and which is the only thing that keeps them stable.






Note 1
In the United States it was known as the European War, and in it, Asians, Africans and Americans perished alongside Europeans. In Europe it was called the Great War, though there was nothing great about it. They did not anticipate that they would have to alter the name from Great War to the First World War when the Second World War broke out. Up till then the world was a romantic fool. No one guessed that just two decades on from that spontaneous, unplanned dance an open-invitation disco would start up. And no one believed Marx when he stated that history repeats itself, first as tragedy, then as farce, which is more or less what happened in Europe: the tragedy of the First World War and the Second’s carnival.






In the city of Ypres, where history is able to gaze at you with iron eyes, clutch limp-handed at your shirttail, where the last hundred years of history are muddled all together so you no longer know just where you are, where men with moustaches like birds’ wings marched contented to their deaths, six hundred thousand scattered over the fields, melted into earth, their memories decomposed and leaked out into the soil, slipping up into the foliage, the cows’ milk, poppies, polluting the plains with melancholy and an obscure feeling that strikes passing women with a sudden desire. Their husbands explain it as spring allergies, the poets as Déjà vu. Men with bird-wing moustaches read my poem before I wrote it then amused themselves rolling cigarettes. I saw one lay his finger on his friend’s wound and remembered Doubting Thomas, and he saw me, and remembered himself. Men with bird-wing moustaches are still here, a century now passed and them still here, their mothers filled with death and them still here, their lovers grown old alone with other men, and still they remain, suspended in space-time, boots stuck in mud, rifles rusted, ammo water-damaged, and the chlorine gas still spreading, spreading till it comes unto Damascus. In the city of Ypres, history is able to gaze at you with iron eyes, and past and present mix with gas, the gas in the lungs of those who died here mixing with the gas in the lungs of those who died, in Damascus, a century on. No one learned the lesson. No one will learn the lesson.






Note 2
Fritz Haber, German Jewish chemist, invented fertilizer twice. The first time, trying to find a new way to kill the greatest possible number of people, he synthesized nitrogen and hydrogen to manufacture explosives and came up with ammonia, which was used to enrich the fields. So, he saved millions from starvation and received the Nobel Prize for Chemistry… hahaha. The second time, he invented chlorine gas, which choked thousands of soldiers to death and left their bodies to fertilize the fields of Flanders.






Note 3
On April 22, 1915, the Germans—Fritz Haber in attendance—unleashed 5,730 cylinders of chlorine gas at the Allied troops in Flanders fields. Thousands choked to death. Haber’s wife, Clara Immerwahr, a German Jewish chemist too, killed herself days after the gas attack, a desperate protest at her husband’s shameful role in manufacturing chemical weapons. The very next morning Haber left home to prepare for the first gas attack against the Russians on the Eastern Front.






Note 4
Haber was to continue his work. He was trying to prove to the Germans that he was German, and one area of his research saw him open the door to one of the worst things in all of history: Zyklon A gas, subsequently developed into the Zyklon B that the Nazis used during the Second World War to exterminate the greatest possible number of Jews in the gas chambers, Fritz Haber’s relatives among them.






Note 5
In 1933, as a consequence of anti-Jewish Nazi laws, Fritz Haber left Germany for Britain. In 1934, staying at a hotel in Basel on his way to Palestine to do work on behalf of a British scientific institute, he died.






In Ypres, in the first instant, nature’s beauty fools you. You take the bait. You are fooled by the peace, mingling with the grass in the field that runs the length of the trenches. The just peace, it crawls towards you now, concealing knife in hand beneath its overcoat. The first thrust won’t surprise you. The second will. You shall be surprised by death’s routine repetition, the dull, dull repetition of men felled, staggered by bullets as they ran headlong. You shall be surprised by the routine repetition of the lessons that no one learned save the dead. Surprised by the battle’s beauty, the beat banged out by the guns, the colours that fly out as each shell kisses the earth, ringing ears, mineral music playing Death’s national anthem, orchestra of heartbeats. A wonderful opportunity to discover man’s ruthlessness and the tenderness of steel.






Ypres! City that hides a great tomb! Mass grave that wears a city’s mask! Truth is, I know not what I say but I’m confident we don’t need another unknown soldier’s tomb. Trust me, we need a Tomb of the Unknown Bus Driver, immigrant from Chile, who died alone, abed, unmourned; a Tomb of the Unknown Falafel Seller, who was born full in the South and died hungry in the North. We need a great Mausoleum for the Unknown Women, the women whose blood we try to paint over as it drips from the cracks in our walls, whose soft moans we hear on still summer nights and pretend to be busy with something else, who traversed history tiptoe so as not to wake the beast, who suffered pain in silence believing God would anger if they said No, whom the patriarch ate while we took refuge in silence, for we are cowards.






It’s the First World Ball, come one come all, the dance floor’s open to the fresh air. Haphazard tunes. Down fell the rifle’s barrel. It will be found by a farmer a hundred years hence and he’ll think it a flute. Down fell a young soldier’s teeth with a fragment of butterfly. No one will find it. Down fell a shell on a graveyard and the dead soldiers were slain again. Down fell the dreams of those who thought that they’d come home: little metal scraps with their names engraved on them came home instead. The First World Dance. A city felled by a stray round. Down fell the dancers one and all; one and all the musicians fell. Down fell the bird perched in the tree. Down came the tree. Newton’s apple stayed suspended in mid air. No gravity here, it’s only the mud that pulls at soldiers’ boots. I, sole survivor of this splendid slaughter, I, witness who turned up late, survey the gravestones calmly, my shock at their banality, like her shock at an unexpected visitor. A witness from lands whose sons are not permitted to give witness. A victim visiting victim’s graves.
- Have you come here to benefit from what Western Civilization can teach us, about how to kill the greatest possible quantity of men with the latest devisings of that civilization?
- No.
- Have you come to learn from the experiment in gratuitous death, where six hundred thousand men became fertilizer for the poppies?
- No.
- Have you got to find a new way to recycle soldiers, so they can be reused in other wars?
- No.
- Are you here to learn killing?
- No, I’m here to learn death.






DAMASCUS

I was going to death when the fighters stopped me. They searched me, found my heart in my possession. Much time had passed since they last saw a heart still with its owner. One cried, He’s still alive! and they decided to sentence me to live. I saw women dressed in white like nurses but flying through the air—the morphine shot taking me to battles of a different kind where trees are blue and the water green as oranges. I saw women in white glaring at me and stepping into the unknown—the morphine shot taking me to all the hallways that lie between Damascus and Stockholm, and I find myself sitting, waiting for the bus, thinking of countries where people die abed, their families around them, where there are no advertisements for Coca Cola or pictures of thin naked women everywhere. I dream I hold a blue moon in my hand and that the road is green, that I drink cold water in July from the balcony of an apartment that overlooks Damascus from Mount Qasyioun, that my heart is with me, that my friends are still alive and we shall meet one evening in Restaurant Normandie then roam the streets of the Old City when our pockets are empty, that I’m indomitable and the poem stands with me against history. I dream of women. God, how I love women. From women I’ve learned more than ever I had from schools, learned more from war than I learned from peace. I can assure you: many soldiers turn into war criminals and many poets into peacetime criminals, and that good news in war is that there’s no bad news, and that war’s losers are the dead on both sides, and that in its infancy war suckles on soldiers’ blood and grills their boots on a low flame when it grows, and that it dies if they live.






Note 6
I think of Palestine, the country that invented God and so saw millions of souls reaped in His name, land of milk and honey where milk and honey can’t be found, holy land for whose sake we launched holy wars, wherein we met with holy defeats, from which we were cast forth in holy exile, for whose sake dwelt in holy refugee camps and died our holy deaths. I think of it and am haunted by the voice of the sheikh who, whenever I questioned him, would repeat one line from the Quran—Ye who believe, question not those things that might distress thee if made plain—yet still I wonder: Which is further from Earth? Jupiter, or the Two State Solution? Which is closest to my soul? A soldier from my country or one of my enemies’ poets? What was the worst thing Alfred Nobel ever did? Dynamite or the Prize?






STOCKHOLM

Fine. Now I am in Stockholm, enjoying my comforts in a country that has hosted no wars for two hundred years, where everything takes place in silence—joy, sorrow, madness, even violence takes place in silence—but I, in place of Stockholm Syndrome, caught Damascus Syndrome, and that is another tale that requires another poem to tell because it never was at all. What matters here is that I no longer care about irrelevant details. I still haven’t memorized the number of the bus that runs to your house, but even so I reach you every time and slip into the bed beside you. I no longer remember how your body changed my understanding of locations and directions. To start with, I don’t know just where the house is, exactly. Somewhere on the map. I don’t use GPS when it comes to love. The truth, that it knows its way there better than I do, pains me. I love you with a murderous calm. I fall to you from a towering height, yet slowly, very slowly, as though using the slow motion function. I fall in love with you, just so, like soldiers felled by bullets, falling like prices on the exchange, like apartheid’s walls, like cities under siege.
I remember beginnings. When I ate you in the theatre. When I was lost in you and passers-by pitied me. When an apple tree fell from your bag and we were discovered. When sex was everything and I became hostile as a wall clock in a waiting room.
I haven’t changed the blown bulb in your entryway as I promised I would a year ago, but I have changed my beliefs concerning Western Civilization and, at some point in the future, Inshallah, another woman will change me again.
I slip in beside you and you pretend to sleep, but I smell sex in your nipples’ pertness and know that you’re a liar. A liar and that you want me to take the initiative and devour you, because that would satisfy the orientalist view, the stereotype created by long years of colonialism: of the East in general and of one young Arab in particular. But with all the rank cunning of the Bedouin that dwells inside me, I dash your hopes. I loose my poor lambs to graze before your famished wolf, and I wait and I wait and I wait… The wolf of your desire doesn’t let me down, ripping apart my lambs’ flesh on your white bed that resembles a Swedish desert, of snow. The scent from your breasts reacts with your room’s yellow light and generates drowsiness dioxide. I sweat until the Arabic and Swedish poems run together. I no longer care about irrelevant details. A city in which you do not live is no concern of mine, nor is a nation where you’re not.






Note 7
The road to Damascus is replete with memories and I am tired, have been since the camp first nursed me on the UN’s dried milk and burdened me with being a refugee. The road to Damascus, which I left in 2008, no longer tempts me. Now I’ve tasted freedom I’m incapable of skulking behind metaphor to save myself from informers.
The road to Ypres is paved with bodies and I am tired, have been since my cousins killed me and left me to be eaten by the birds.
The road to Stockholm is closed by snow.
The road to war is calm. There’s a small rest house there where those headed for the slaughter stop, relax a little, take on water, drink tea and discuss the causes of systematized death. In the morning they continue on, to debate with lead, and I remain, suspended between the contradictions, I, witness who turned up late, martyr who never made it, killer and killed, culprit and victim. I, Red Indian. I, Blue Indian. I, Green Indian. I, Black Palestinian, and this war that lacks a poem to stop the metaphor being stillborn, to stop death from becoming heavy as a bronze heater squatting over the story. Death cannot grant me a homeland and if it could I wouldn’t want it. Ypres was a nightmare that ended a hundred years ago and Damascus is a nightmare happening now, and I hang suspended in Stockholm. The poems I wrote in Damascus were executed by the soldiers, the poems I wrote in Ypres never boarded the plane with me, and the poems that dwell with me in Stockholm suffer a severe deficiency in Vitamin D.






YPRES

War behind the door.






DAMASCUS

At three a.m. rockets carrying Sarin gas fall in many places through Damascus’s densely populated suburbs. Eyes narrow, vision widens, children’s bodies quake in orderly fashion, quake violently, an earthquake of a different kind where the houses are unmoved and the bodies tremble. It is a moral quake that afflicts this world.






STOCKHOLM

The city is calm.

Translation: Robin Moger
Sprache: persisch

روانگسیختگی

[این شعر بعد از سفرِ دوهفته‌ایِ شاعر به شهر ایپره نوشته شده، سفری مصادف با صدمین سالگرد اولین حملۀ شیمیایی تاریخ که طی جنگ جهانی اول در کشتزارهای فلاندر به‌وقوع پیوست.]

 

در شهر ایپره که میان کشتزارهای فلاندر واقع شده همچون انگشتِ وسطی که رو به جهان میان دست نشسته، در شهر ایپره که در جنگ جهانی اول از نقشه پاک شد درست همانطور که فلسطینیان از کتاب‌های درسی و اسناد تاریخی پاک شدند، در شهر ایپره ــ و نمی‌دانم کدام برای متن شاعرانه‌تر و مناسب‌تر است ــ صد سال پس از تخریب آن یا صد سال پس از بازسازی‌اش، در شهر ایپره جایی که می‌توانی دست روی تاریخ بکشی که مثل جسدی افتاده مقابل تو، و می‌توانی زخم را  لمس کنی‌ و هنوز داغش بیابی مثل نوک پستان زنی که میان لب‌های تو ذوب می‌شود، قدم می‌زنم، پناهنده‌ای فلسطینی‌ام که تا مدتی پیش نامش از تمامیِ کتاب‌ها، گزارش‌های خبری و مطالعات و تحقیقات آکادمیک پاک شده بود، چون، همانطور که همه می‌دانند، فلسطین کشوری‌ست بدون مردم.

 

به هر حال، من، پناهنده‌ای فلسطینی که در این جهان متمدّن وجود ندارد، مثل باستان‌شناسی به‌همراه هیأتی از استعمارگران از اقیانوس‌ها عبور کرده‌ام، نیمی از جهان را پشت سر گذاشته‌ام تا توحش انسان خردمند را به‌چشم ببینم، و به هانا آرنت حق بدهم که از ابتذالِ شر می‌گفت. من پناهندۀ سوری-فلسطینی-سوئدی، جینی با مارک لیوایز1 پوشیده‌ام که ابداع یک مهاجر یهودی اهل آلمان  در سان فرانسیسکو است، دوربینم را پُر از عکس می‌کنم مثل زن کشاورز روسی که سطلی را از شیر گاوش پُر می‌کند. سرم را به علامت تأیید تکان می‌دهم مثل کسی که درسِ جنگ را فهمیده. من آن فلسطینی‌ام که از کشتارهای بسیار جان به‌در بُرده‌ام، لُخت‌وعور اینجا ایستاده‌ام، و شعرم را به تن کرده‌ام تا مگر زخم‌هایم را بپوشاند، گیج‌وگنگ تکه‌هایم را از این‌جا و آن‌جا جمع می‌کنم تا گواهی باشم. بر اساس کلیشه‌ها من آن فلسطینی تندخویم، از کشوری که خاکش، به اذعان شرق‌شناسان، جان می‌دهد برای جنگ. من در کمال شرم مقابل شما ایستاده‌ام، بله، شرم از اینکه جنگ‌های کشور من تا چه اندازه در مقایسه با جنگ‌های عظیم کشور شما سطحی و خالی از معناست، جنگ‌هایی کوچک و بی‌ارزش در برابر ماشین‌های جنگی پیشرفتۀ شما، که مرده و زنده را پودر می‌کنند، سلاح‌های هوشمند شما که جنگ را به فُرمی هنری بدل می‌کنند، جنگ‌های رنگارنگ شما که ویرانی محض به بار می‌آرند، قتل‌عام شکوهمند به‌دست شما، ای نژاد سفید.

 

در شهر ایپره که میان کشتزارهای فلاندر غنوده درست همان‌طور که خاورمیانه در میان مشکلاتش، میراث عظیم جنگ به زمینه‌ای برای کسب سود از راه گردشگری تبدیل شده. همه‌چیز مشمول مرور زمان می‌شود، همه‌چیز به‌جز ایپره. اینجا خاطرۀ جنگ با گذشتِ زمان بزرگ می‌شود، اینجا خاطرۀ جنگ توریست‌ها را می‌بلعد و بزرگ می‌شود، کهنه‌سربازها را می‌بلعد و بزرگ می‌شود، قصه‌گوها و نوادگان آن‌ها را که اینجا کشته شده‌اند می‌بلعد و بزرگ می‌شود، خاطرات آن‌ها را که هنوز به دنیا نیامده‌اند می‌بلعد و مثل داربستِ تاک‌ها بزرگ می‌شود. قطعات سلاح‌هایی که در میدان‌ها پیدا شده در ویترین مغازه‌ها و کافه‌ها به نمایش درآمده. عکس سیاه‌وسفیدِ سربازان با سبیل‌هایی به تیزیِ خنجر همه‌جا هست، همه‌چیز در این شهر با مرگ در ارتباط است. گور سربازان گمنام همچون زخمِ بازی‌ست، موسیقی‌ای که بیش از هشتاد سال است هر عصر نواخته می‌شود مانند خونی‌ست که بند نمی‌آید. میدان‌های جنگ خاطرات مردانی را در خود دارند که بی‌آنکه بدانند چرا آنجا کشته شده‌اند، و مردم بیچاره‌ای که بعد از جنگ به دنیا آمده‌اند و شاهد شُکوه آن نبوده‌اند، آن‌ها که با داستان‌های بی‌شماری که از جنگ شنیده‌اند تسخیر شده‌اند، در چشم‌هاشان ــ چون برای لحظه‌ای نیک بنگری ــ امید فرارسیدن جنگی دیگر را خواهی دید، و اطمینان از اینکه امیدشان تحقق می‌یابد، اطمینانی قطعی ناشی از شناخت آن‌ها از نوع بشر، و این تنها چیزی‌ست که آرام‌شان می‌کند.

 

یادداشت 1:

در آمریکا آن را جنگِ اروپایی نامیدند، و آسیایی‌ها، آفریقایی‌ها و آمریکایی‌ها در کنار اروپایی‌ها از بین رفتند، و در اروپا آن را جنگِ عظیم نامیدند، هرچند عظمتی نداشت، و نمی‌دانستند با وقوع جنگ جهانی دوم باید نامش را از جنگ عظیم به جنگ جهانی اول تغییر دهند. تا آن لحظه جهان خام و رمانتیک بود، کسی حدس نمی‌زد فقط دو دهه پس از این رقصِ بی‌اختیار درهای دیسکوتِک به‌روی همه باز خواهد شد. هیچکس مارکس را باور نکرد وقتی گفت تاریخ خودش را تکرار می‌کند، بار اول به صورت تراژدی و بار دوم به صورت فکاهی، این تقریباً همان چیزی‌ست که در اروپا رخ داد: تراژدیِ جنگ جهانی اول، و کارناوال جنگ جهانی دوم.

 

در شهر ایپره آنجا که تاریخ می‌تواند با چشمانی سخت و سرد به تو بنگرد، یا با دست‌هایی نرم دنبالۀ جامه‌ات را بگیرد، جایی که صد سال اخیر طوری در ذهنت در هم آمیخته که دیگر نمی‌دانی کجایی، جایی که مردانی با سبیل‌هایی شبیه بال پرندگان به مرگ خود رضا داده‌اند، ششصدهزار مرد در دشت‌ها پخش شده‌اند، در زمین گداخته‌اند، همچنان که تجزیه شدند خاطرات‌شان در خاک نشت کرده، به سبزیجات نفوذ کرده، به شیر گاوها و به خشخاش، خاطرات‌شان میدان‌های جنگ را به ماخولیا آلوده و به احساس مبهمی که با هوسی ناگهانی به ذهن زنان عابر خطور می‌‌کند، همسرانشان این احساس را آلرژی بهاره می‌نامند، و شاعران به آن دژاوو می‌گویند. مردانی با سبیل‌هایی شبیه بال پرندگان اشعارم را پیش از آنکه بنویسم‌شان خواندند و بعد خود را مشغول پیچیدن سیگار کردند. من یکی از آن‌ها را دیدم که انگشتش را در زخمِ دوستش فرو می‌کرد و مرا به یاد توماس حواری2 انداخت، و او مرا دید و به یاد خودش افتاد. مردانی با سبیل‌هایی شبیه بال پرندگان هنوز آنجایند، یک قرن گذشته و آن‌ها هنوز آنجایند، مادران‌شان مرده‌اند و رفته‌اند و آن‌ها هنوز آنجایند، عشاق‌شان تنها و با مردانی دیگر پیر شده‌اند و آن‌ها هنوز آنجایند، در فضا‌-زمان معلّق‌اند، چکمه‌هاشان در گِل فرو رفته، تفنگ‌هاشان زنگار بسته، مهمّات‌شان نم کشیده، و گازِ کلر آنقدر در هوا پخش شده و گسترش یافته تا به دمشق رسیده. در شهر ایپره تاریخ می‌تواند با چشمانی سخت و سرد به تو بنگرد، گذشته و حال با گاز در هم آمیخته، گازِ درون ریۀ آن‌ها که اینجا کشته شده‌اند در هم آمیخته با گاز درون ریۀ آن‌ها که یک قرن بعد در دمشق کشته شده‌اند. هیچکس درس نگرفته، هیچکس درس نمی‌گیرد.

 

یادداشت 2

فریتس هابر، شیمیدان یهودی-آلمانی، دو بار کود را کشف کرد، بار اول زمانی که برای ساخت مواد منفجره نیتروژن و هیدروژن را با هم ترکیب کرد، به‌دنبال راهی تازه بود برای کُشتن بیشترین تعداد ممکن از مردم، که به فرمول آمونیاک رسید. از آمونیاک به‌عنوان کود کشاورزی استفاده می‌شد و به این ترتیب او میلیون‌ها نفر را از گرسنگی نجات داد و جایزۀ نوبل شیمی را ربود. بار دوم زمانی بود که گاز کلر را اختراع کرد و مرگ هزاران سرباز را بر اثر خفگی رقم زد و اجساد آن‌ها کود کشتزارهای فلاندر شد.

 

یادداشت 3

در 22 آوریل 1915، آلمان‌ها در حضور فریتس هابر 5730 سیلندر گاز کُلر به‌سمت سربازان متحدین در کشتزارهای فلاندر رها کردند. هزاران نفر بر اثر خفگی کشته شدند. همسر هابر، کلارا ایمِروار، که او نیز یک شیمیدان یهودی-آلمانی بود، چند روز بعد از حملۀ شیمیایی در اعتراض شدید به نقش شرم‌آور همسرش در ساختن سلاح‌های شیمیایی خودکشی کرد. روزِ بعد از خودکشی او، هابر به‌منظور آماده‌کردن مقدمات اولین حملۀ شیمیایی علیه روس‌ها در جبهۀ شرقی خانه را ترک گفت.

 

یادداشت 4

هابر به کار خود ادامه داد، او می‌خواست به آلمان‌ها ثابت کند یک آلمانی واقعی‌ست، و به کار تجهیز و توسعۀ یکی از شوم‌ترین پدیده‌های تاریخ پرداخت، گاز سیکلون آ، که بعدها به گاز سیکلون ب تبدیل شد، و نازی‌ها در طی جنگ‌جهانی دوم از آن برای نسل‌کشی بیشترین تعداد ممکن از یهودیان در اتاق‌های گاز استفاده کردند ــ یهودیانی که بستگان فریتس هابر نیز میان آن‌ها بودند.

 

یادداشت 5

فریتس هابر در سال 1933 در نتیجۀ وضع قوانین ضد‌یهودِ نازی‌ها آلمان را به‌مقصد بریتانیا ترک گفت. او در سال 1934، بمنظور کار برای یک مؤسسۀ تحقیقاتیِ بریتانیایی، در راهِ فلسطین بود که در هتلی در بازل درگذشت.

 

در ایپره، زیبایی طبیعت از همان ابتدا فریب‌تان می‌دهد، به دانه‌ای می‌مانَد که مرغ دل‌تان را به دام می‌اندازد. صلح فریب‌تان می‌دهد، همچون سبزه‌هایی روییده در امتداد خندق‌ها، صلحی که، همین‌جاست، به‌سوی شما پیش می‌آید، در دستانش چاقویی‌ست که زیر پالتوش پنهان کرده. اولین ضربه شگفت‌زده‌تان نمی‌کند، دومین ضربه اما چرا، سرشت یکنواخت مرگ شگفت‌زده‌تان می‌کند، کسالت، تکرار کسالت‌بار به‌زمین‌افتادنِ مردانی که هنگام دویدن بر اثر برخورد گلوله سکندری می‌خورند. شما از یکنواختی درس‌هایی که کسی جز مردگان آن‌ها را نیاموخته شگفت‌زده می‌شوید، از زیبایی نبرد شگفت‌زده می‌شوید، از ضرب‌آهنگ تفنگ‌ها، از رنگ‎هایی که هربار پس از بوسۀ بمب بر خاک پخش می‌شوند، از صدای زنگ درگوش‌هاتان، از موسیقی فلزاتِ منفجرشده که سرود ملیِ مرگ می‌نوازند، از همنوازی ضربان قلب‌ها، شما از اینهمه شگفت‌زده می‌شوید. این فرصت مناسبی‌ست برای پرده‌برداشتن از قساوت انسان و رقت آهن.

 

ایپره شهری‌ست که گوری بزرگ را در خود پنهان کرده، گوری دسته‌جمعی که نقابِ یک شهر را به چهره زده، نمی‌دانم چطور بگویم، اما مطمئنم به مقبره‌ای دیگر برای سرباز گمنام نیاز نداریم، باور کنید، ما به مقبره‌ای برای راننده‌اتوبوسِ گمنام، مهاجری از شیلی، نیازمندیم که در بی‌کسی مُرد و هیچکس دلتنگ او نشد، یا به مقبره‌ای برای فلافل‌فروشِ گمنام، که در جنوبْ سیر به دنیا آمد و در شمال گرسنه از دنیا رفت. ما به مقبره‌ای بزرگ برای زنِ گمنام نیازمندیم، همو که خونش از درز دیوارها به خانه‌ها رخنه می‌کند و ما می‌کوشیم با رنگ بپوشانیمش، همو که نالۀ ضعیفش را در شب‌های خاموش تابستان می‌شنویم و وانمود می‌کنیم  به کار دیگری مشغولیم، زنی که از خلال تاریخ نوک پا عبور کرد تا هیولا از خواب بیدار نشود، زنی که در سکوت رنج کشید و اعتقاد داشت اگر نه بگوید مورد خشم الهی قرار می‌گیرد، زنی که پدرسالاری او را خورد وقتی ما از ترس در سکوتِ محض بودیم.

 

رقصِ جهانیِ اول بود، همه دعوت بودند، سالن رقص در فضای باز به‌پا بود، موسیقی پخش می‌شد. لولۀ تفنگ به زمین افتاد، صد سال بعد کشاورزی آن را خواهد یافت و گمان خواهد کرد فلوت است. دندان یک سرباز با ترکشی به زمین افتاد، کسی آن را پیدا نخواهد کرد. بمبی روی یک قبر افتاد و سربازها را برای بار دوم کُشت. رؤیاهای آن‌ها که گمان می‌کردند از نبرد بازمی‌گردند به زمین افتاد: تکه‌های کوچک فلز،که نام‌شان روی آن‌ها حک شده بود، همۀ آن‌چیزی بود که برگشت. رقصِ جهانی اول: یک شهر با گلوله‌ای سرگردان سقوط کرد، همۀ رقاص‌ها به زمین افتادند، همۀ نوازنده‌ها، پرندۀ روی درخت و درخت، همه به زمین افتادند، و سیبِ نیوتن در هوا معلّق ماند. اینجا جاذبه وجود ندارد، فقط گِل‌ولای است که پوتین سربازها را بغل گرفته، و من تنها بازماندۀ این قتل‌عام بشکوه‌ام، آن شاهد دیررسیده، آرام به سنگ‌قبرها نگاه می‌کنم. بُهتِ من از پیش‌پاافتادگیِ آن‌ها همچون بهت آن‌هاست از دیدن مهمانی ناخوانده، شاهدی از سرزمین‌هایی که فرزندانش حق شهادت ندارند، قربانی‌ای که برای دیدنِ قبر قربانیان آمده.

 

-        اینجا آمده‌ای تا از آموزه‌های تمدن غرب برای کشتار بیشترین تعداد آدم‌ها با مدرن‌ترین ابزارها بهره ببری؟

-        نه.

-        اینجا آمده‌ای تا از تجربۀ مرگ رایگانِ ششصدهزار نفرکه کودِ خشخاش شدند استفاده کنی؟

-        نه.

-        دنبال راهی هستی برای بازیافت سربازها تا بتوان دوباره در جنگ‌های دیگر از آن‌ها استفاده کرد؟

-        نه.

-        اینجایی تا کشتن را بیاموزی؟

-        نه. اینجایم تا مرگ را بیاموزم.

 

دمشق:

به‌سمت مرگ می‌رفتم که جنگجویان جلوی راهم را گرفتند. مرا گشتند و قلبم را که نزد خودم بود یافتند. از آخرین باری که قلبی را همراه صاحبش دیده بودند مدت‌ها می‌گذشت. یکی از آن‌ها داد زد: «هنوز زنده است»، و تصمیم گرفتند به زندگی محکومم کنند. من زنی را دیدم که مثل پرستارها سفیدجامه بود اما در هوا پرواز می‌کرد. تزریق مورفین مرا به صحنۀ نبردی دیگر برد، آنجا درختان آبی بودند و آب مثل پرتقال سبز بود. زنی را دیدم سفیدجامه که به من نگاه می‌کرد و داشت در فضا ناپدید می‌شد. تزریق مورفین مرا به دالان‌های بین دمشق و استکهلم برد و خودم را نشسته به‌انتظار اتوبوس یافتم، در فکر کشورهایی که مردم‌شان در رختخواب‌های خود در جمعِ خانواده‌شان می‌میرند، کشورهایی که در آن‌ها تبلیغ کوکاکولا و تصاویر زنان لاغر برهنه همه‌جا پخش نیست. در رؤیا می‌بینم ماهی آبی را در دست گرفته‌ام و خیابان سبز است و در ماه ژوئیه در بالکن خانه‌ای که از کوهِ قاسیون به دمشق مشرف است ایستاده‌ام و آب خنک می‌نوشم، خواب می‌بینم که قلبم با من است، دوستانم هنوز زنده‌اند، و غروب در رستوران نورماندی همدیگر را ملاقات می‌کنیم و بعد با جیب‌های خالی در خیابان‌های شهر قدیمی قدم می‌زنیم، خواب می‌بینم یاغی شده‌ام و شعر کنار من مقابل تاریخ ایستاده است. رؤیای زنان را می‌بینم، خدای من چقدر زنان را دوست دارم، از زنان بیشتر از هر مدرسه‌ای آموخته‌ام و از جنگ بیشتر از صلح، و می‌توانم به شما اطمینان بدهم که بسیاری از سربازان مجرمان زمانِ جنگ می‌شوند و بسیاری از شاعران مجرمان زمانِ صلح، و خبر خوب در زمان جنگ این است که خبر بدی نیست، و بازندگانِ جنگ کسانی‌اند که مرده‌اند، فرقی ندارد از کدام جبهه باشند، و جنگ به‌هنگام کودکی‌اش خون سربازها را می‌مکد و وقتی بزرگ شد پوتین‌های آن‌ها را روی آتش ملایم کباب می‌کند و اگر سربازها زنده بمانند خواهد مُرد.

 

یادداشت 6

به فلسطین فکر می‌کنم، کشوری که خدا را کشف کرد و آنجا میلیون‌ها نفر به نام خدا کشته شدند، سرزمین شیر و عسل، که دیگر نه شیر دارد و نه عسل، سرزمین مقدس، که به‌خاطرش وارد جنگ‌های مقدس شدیم، شکست‌های مقدس خوردیم و از آن مهاجرتی مقدس کردیم، که به‌خاطرش در کمپ‌های مقدس زندگی کردیم و به مرگی مقدس مردیم. وقتی به فلسطین فکر می‌کنم صدای شیخ را به یاد می‌آرم که هروقت از او سؤال می‌پرسیدم سطری از قرآن را تکرار می‌کرد: «اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك مى‌كند مپرسيد3». هنوز از خودم می‌پرسم: کدام‌یک از زمین دورتر است، سیارۀ مُشتری یا چارۀ دوکشوری4؟ کدام به قلب من نزدیک‌تر است، سربازی از کشورم یا شاعری از کشور دشمن؟ بدترین یادگار آلفرد نوبل چیست، دینامیت یا جایزۀ نوبل؟

 

استکهلم

خوب، حالا در استکهلم‌ام، از آسایشی که دارم در کشوری که بیش از دویست سال است درگیر جنگ نبوده لذت می‌برم، اینجا همه‌چیز در سکوت اتفاق می‌افتد ــ شادی، غم، جنون، حتی خشونت در سکوت اتفاق می‌افتد ــ من اما به‌جای سندرومِ استکهلم، به سندرومِ دمشق مبتلا شده‌ام و این قصۀ دیگری‌ست که در شعر دیگری بایدش سرود، چراکه چنین چیزی بی‌سابقه است. اصل ماجرا این است که دیگر به چیزهای پیش‌پاافتاده کاری ندارم: هنوز شمارۀ اتوبوسی را که از راهِ خانه‌ات می‌گذرد نمی‌دانم. با این وجود هماره به تو می‌رسم و کنارت در بستر می‌خوابم. دیگر به‌یاد ندارم بدنت چگونه درکم را از مکان‌ها و مسیرها تغییر داد. نمی‌دانم این خانه دقیقاً کجاست. می‌دانم جایی روی نقشه است. برای عشق از جی‌پی‌اس استفاده نمی‌کنم. اینکه عشق راه خانه‌ات را بهتر از من می‌داند آزارم می‌دهد. با آرامشی کُشنده دوستت دارم، از بالاترینِ بلندی‌ها به‌سویت سقوط می‌کنم و این سقوط آرام است، بسیار آرام، انگار که حرکت آهسته باشد، اینچنین عاشقت هستم، مثل به‌خاک‌افتادن سربازها در نبرد، سقوط قیمت‌ها در بازار سهام، فروریختن دیوار آپارتاید، شهرهای تحت محاصره.

 

به یاد دارم چگونه آغاز شد، وقتی در نمایش تو را بلعیدم، وقتی در تو گم شدم و عابران با ترحم از کنارم گذشتند، وقتی درخت سیبی از کیف تو افتاد و ما بی‌نقاب شدیم، وقتی سکس کنترل اوضاع را به‌دست گرفت و من مثل ساعت‌دیواری در اتاق انتظار ساز مخالف زدم. من چراغ راهرو خانه‌ات را عوض نکرده‌ام، یک سال است قول داده‌ام آن را عوض کنم، اما عقایدم را راجع به تمدن غرب عوض کرده‌ام. به امیدِ خدا در آینده زنی دیگر باز مرا عوض خواهد کرد.

 

کنارت می‌خوابم و وانمود می‌کنی خوابی، اما سکس را از برآمدگیِ نوک پستان تو بو می‌کشم و می‌دانم دروغ می‌گویی، دروغ می‌گویی، و منتظری من پیشقدم شوم و شروع کنم به بلعیدنت، چراکه فقط در چنین وضعی نگرش و کلیشۀ شرق‌شناسانۀ برآمده از سال‌ها استعمار، که عموماً راجع به شرق و مشخصاً راجع به مرد جوان عرب وجود دارد، مصداق می‌یابد. من اما با کین‌توزیِ بدوی که در اندرونم ریشه دارد، امیدت را نومید می‌کنم و گوسفندان بی‌نوایم را برای چرا جلوی گرگ گرسنه‌ات وامی‌گذارم، و صبر می‌کنم و صبر می‌کنم و صبر می‌کنم. گرگِ میل تو انتظاراتم را برمی‌آورَد، و گوشت گوسفندانم را در بستر سفیدت که شبیه صحرای برف‌گرفتۀ سوئد است می‌درد. عطر پستان‌هات به نور ملایم اتاقت می‌آمیزد و دی‌اکسیدِ خواب‌آلودگی تولید می‌کند. آنقدر عرق می‌کنم که شعرهای عربی و شعرهای سوئدی در سرم با هم ترکیب شوند. مرا دیگر با چیزهای پیش‌پاافتاده چه‎کار، با شهری که تو در آن نباشی، حتی وطن هنگامی که تو نیستی.

 

 

 

 

یادداشت 7

راهِ دمشق مملو از خاطرات است و من خسته‌ام از همان زمانی که کمپ از شیرخشک سازمان ملل غذایم داد، و بارِ پناهنده بودن را به دوشم گذاشت. راهِ دمشق که در سال 2008 ترکَش گفتم دیگر وسوسه‌ام نمی‌کند، چراکه با یک‌بار چشیدن طعم آزادی دیگر نتوانستم پشتِ استعاره‌ها پنهان شوم تا از جاسوس‌ها بگریزم.

 

راهِ ایپره با جسدها فرش شده و من خسته‌ام از همان زمان که پسرعموهایم مرا کشتند، و رهایم کردند تا خوراک پرندگان شوم.

 

برف راهِ استکهلم را بسته است.

 

راهِ جنگ آرام است، در حاشیۀ راه مهمان‌سرای کوچکی‌ست برای آسودن کسانی که عازم کشتارند. دمی می‌آسایند و آبی می‌نوشند. چای می‌نوشند. و درباب علل مرگِ برنامه‌ریزی شده صحبت می‌کنند. صبح‌دم راه خود را پی می‌گیرند تا با گلوله به مذاکرات‌شان ادامه دهند. من گرفتار تناقض‌هایم. منم آن شاهدی که دیر رسیده و آن شهیدی که هرگز نرسیده. قاتل و مقتول. جانی و قربانی. منم آن سرخپوستِ سرخ، آبی، سبز، آن فلسطینیِ سیاه، و این جنگ ندارد شعری که نگذارد استعاره مرده به دنیا آید و نگذارد مرگ باری شود سنگین چون بخاری مفرغینی که چنبره زده بر این داستان. مرگ نمی‌تواند مرا موطنی بخشد، و اگر هم بتواند من آن را نمی‌خواهم. ایپره کابوسی بود که صد سال پیش پایان یافت و دمشق کابوسی‌ست که حالا می‌بینیم و من در استکهلم گیر افتاده‌ام. شعرهایی که در دمشق نوشتم به‌دست سربازان اعدام شده‌اند، شعرهایی که در ایپره نوشتم با من سوار هواپیما نشدند و شعرهایی که در استکهلم با من زندگی می‌کنند از کمبود شدید ویتامین دی رنج می‌برند.

 

ایپره:

جنگ پشت در است.

 

دمشق:

در ساعت سه صبح راکت‌های حامل گاز سارین به بخشی از حومه‌های پرجمعیت دمشق اصابت کرد. حدقه‌ها تنگ می‌شود، دید وسعت می‌یابد، بدن کودکان با ضرب‌آهنگ و به‌شدت به لرزه می‌افتد. این شکلِ دیگری از زمین‌لرزه است، که در آن خانه‌ها ثابت می‌مانند و بدن‌ها می‌لرزند. این زمین‌لرزه‌ای اخلاقی‌ست که به جهان ضربه می‌زند.

 

استکهلم:

شهر در امن و امان است.

(2015)

ـــــــــــ

1 از قدیمی‌ترین مارک‌های شلوار جین، لی، لیوایز (لِویز: Levi's)، متعلق به لوی استراوس است. (با کلود لوی استراوس جامعه‌شناس اشتباه نشود).

2 توماس حواری، که گاهی به نام توماس شکاک شناخته می‌شود، از حواریون مسیح است که تا انگشت در زخم‌های او فرو نبرد باور نکرد زنده شده. کاراواجو از این واقعه نقاشی مشهوری دارد.

 3 سورۀ المائده، جزء 7، آیۀ 101: «اى كسانى كه ايمان آورده‌‌ايد مپرسید از آنچه اگر برایتان آشكار شود اندوهناك‌تان مى‌‏كند. و اگر هنگام نازل‌شدن قرآن دربارۀ آن‌ها سؤال كنيد براى شما روشن مى‌شود خدا از آن [پرسش‌هاى بيجا] گذشت و خداوند آمرزندۀ بردبار است.»

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِنْ تَسْأَلُوا عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْهَا وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ»

4 حل الدولتين به معنی راه‌حل دوکشوری، یکی از راه‌حل‌های ارائه‌شده برای حل اختلاف‌ها بین اسرائیل و فلسطینیان است.

ترجمه از انگلیسی: سارا رحمتی
Sara Rahmati
Sprache: französisch

Schizophrénie

Ypres :
Ypres, ville érigée au milieu des champs de Flandres, tel un doigt d’honneur dressé à la face du monde. Ypres, ville rayée de la carte lors de la Première Guerre mondiale, comme le peuple palestinien le fut des manuels scolaires, des archives de l’Histoire. Ypres, dont je ne sais s’il est plus poétique et plus juste de dire qu’elle a été détruite il y a cent ans, ou bien reconstruite depuis. Ypres, où il est possible de toucher du doigt l’Histoire étendue devant soi tel un cadavre, et d’en palper la blessure encore tiède comme la pointe d’un sein féminin entre ses lèvres. Ypres, que je sillonne à pied, moi, le réfugié palestinien qui, il y a peu encore, n’existait nulle part dans les livres, les journaux, les travaux académiques et autres rapports… Nous savons bien, nous autres, que la Palestine est une terre sans peuple. Hahaha.
Qu’importe. Moi, le réfugié palestinien sans existence dans ce monde civilisé, je me promène, tel l’archéologue d’une délégation coloniale en mission exploratoire outre-mer, débarqué après avoir parcouru la moitié du globe afin d‘étudier de près la bestialité de l’Homo Sapiens et de constater, avec ravissement, que Hannah Arendt avait raison quant à la «  banalité du Mal ».  Moi, le réfugié palestinien syrien suédois, je porte un jeans Levis conçu par un juif allemand immigré à San Francisco. Pareil à une paysanne russe accroupie sous sa vache pour remplir un seau de lait, je remplis mon appareil photo d’images, acquiesçant d’un mouvement de tête, en élève qui a bien assimilé la leçon. La leçon de la guerre. Moi, le Palestinien dispersé entre plusieurs massacres, je me tiens ici, nu, à essayer d’enfiler mon poème -  sait-on jamais s’il arrive à couvrir ma blessure. Je tente confusément de ramasser mes morceaux çà et là, afin d’être témoin. Moi, le Palestinien violent selon les clichés et les stéréotypes, venu d’un pays célèbre pour ses guerres à en croire les orientalistes, je me tiens là, face à vous, et je suis pris d’une honte terrible. Oui. J’ai honte de la médiocrité des guerres de mon pays, comparée à la grandeur des vôtres. Celles de mon pays semblent dérisoires face à l’immense sophistication de vos machines martiales qui broient ensemble le blé et la paille. Face à la créativité de votre artillerie, qui fait de la guerre un art. À vos conflits hauts en couleurs, qui ne laissent rien subsister. Face à vos incroyables massacres, Messieurs les hommes blancs.


Dans la ville d’Ypres, érigée au milieu des champs de Flandres comme le Moyen-Orient l’est au milieu des problèmes, le lourd héritage de la guerre est un atout touristique. Si toute chose a un droit de prescription, ce n’est pas le cas à Ypres. Ici, la mémoire de la guerre se renforce avec le temps. Les souvenirs de la guerre se nourrissent des touristes et grandissent. Ils mangent les vétérans et grandissent. Ils avalent les narrateurs, les descendants des soldats tués, et grandissent. Ils grignotent la mémoire de ceux qui n’étaient pas nés alors et croissent comme la vigne vierge. Les vestiges d’armes retrouvés alentour sont exposés dans les vitrines des magasins et des cafés. Partout, l’on trouve des photos en noir et blanc de combattants à la moustache aiguisée comme une lame de couteau. Tout dans la ville renvoie à la mort. La tombe du soldat inconnu, véritable plaie béante ; la musique jouée chaque soir depuis plus de quatre-vingt ans, qui sonne comme une hémorragie sans fin ; les champs renfermant la mémoire de ces hommes tués sans en comprendre la raison et celle des pauvres gens qui, nés après la guerre, n’en ont pas connu l’horreur, mais sont traqués par son souvenir à force de récits. En y prêtant attention, on peut lire dans leurs yeux l’espoir vif d’une guerre prochaine. La conviction qu’elle adviendra. Une conviction absolue, fruit de leur connaissance du genre humain, et qui est la seule chose qui les maintienne debout.


Note 1 :
Aux Etats-Unis, on la nomma « La guerre européenne », bien que moururent, aux côtés des Européens, quantités d’Asiatiques, d’Africains, d’Américains. En Europe, on la nomma « La Grande Guerre », bien qu’elle n’eût de grandeur en rien. On ne pensait pas que ce nom changerait par la suite pour devenir « La Première Guerre mondiale », quand s’annoncerait la seconde. Jusqu’alors le monde, par romantisme niais, n’aurait jamais imaginé qu’un tel bal populaire pourrait avoir lieu deux décennies après la fin de cette première valse folle. Personne ne crut Marx quand il dit que « les grands évènements se produisent toujours deux fois, la première fois comme une tragédie, la seconde comme une farce ». C’est pourtant, à peu de chose près, ce que connut l’Europe : le drame de la Première Guerre mondiale, le carnaval de la Seconde.


Dans la ville d’Ypres, l’Histoire te dévisage de ses yeux de plomb et t’attrape d’une main molle par le bout de la chemise. Ces cent dernières années se confondent en toi, de telle sorte que tu ne sais plus où tu te trouves. Des hommes aux moustaches en ailes d’oiseaux se sont rendus à la mort, résignés. Six cent mille hommes émiettés dans les prés, fondus dans les sols, souvenirs échappés qui se décomposent dans la tourbe et infiltrent les légumes, le lait des vaches, les coquelicots. Leur mélancolie infeste les plaines et frappe les femmes passant par-là d’un désir trouble et soudain, que les maris expliquent en invoquant les allergies printanières, et les poètes, le Déjà-vu. Des hommes aux moustaches en ailes d’oiseaux. Ils ont lu mon poème avant que je ne l’écrive, se sont distraits en roulant des cigarettes. J’ai vu l’un d’eux poser son doigt sur la plaie d’un camarade. Ça m’a rappelé l’apôtre Thomas. Il m’a vu, et s’est rappelé la même chose. Des hommes aux moustaches en ailes d’oiseaux, qui sont toujours là. Un siècle a passé, et ils sont toujours là. Leurs mères se sont repues de mort et eux, ils sont toujours là. Leurs amantes ont vieilli seules avec d’autres hommes, et ils sont toujours là. En suspens dans l’espace-temps, les bottes coincées dans la boue. Leurs fusils ont rouillé, leurs munitions ont été rongées par l’eau, et le gaz chloré a continué de se répandre et de se répandre encore, jusqu’à atteindre Damas. Dans la ville d’Ypres où l’Histoire te dévisage de ses yeux de plomb, le passé se mélange au présent dans le gaz, et le gaz dans les poumons de ceux qui sont morts ici se mélange au gaz dans les poumons de ceux qui sont morts dans les banlieues de Damas. Un siècle plus tard. Personne n’a appris la leçon. Personne n’apprendra la leçon.


Note 2 :
Fritz Haber, un chimiste juif allemand, inventa deux fois l’engrais. La première fois, à la recherche de nouveaux explosifs pouvant tuer le plus grand nombre de personnes possible, il mélangea du nitrogène et de l’hydrogène, et obtint de l’ammoniaque. Cela permit de fertiliser les terres et de sauver ainsi des millions de personnes de la famine - ce qui lui valut le prix Nobel de chimie. Hahaha. La seconde fois, il découvrit le gaz chloré, qui causa la mort par asphyxie de milliers de soldats dont les corps fertilisèrent les champs de Flandres.


Note 3 :
Le 22 avril 1915, en présence de Fritz Haber, les Allemands lâchèrent 5730 bonbonnes de gaz de chlore sur les soldats de l’Alliance qui, par milliers, tombèrent asphyxiés. Quelques jours plus tard, Clara Immerwahr, l’épouse de Haber - elle aussi chimiste, juive et allemande - se suicida pour dire son désespoir face au rôle abominable de son mari dans la fabrication de l’arme chimique. Au lendemain du suicide, Haber se leva, quitta son domicile et alla préparer la première attaque chimique contre les Russes sur le front oriental.


Note 4 :
Dans les temps qui suivirent, Haber continua ses recherches, espérant prouver aux Allemands qu’il était, lui aussi, allemand. Un de ses travaux ouvrit la porte à une des pires choses de l’Histoire : le zyklon A. Après développements,  il donna le zyklon B, que les Nazis utilisèrent au cours de la Seconde Guerre mondiale afin d’exterminer dans les chambres à gaz le plus grand nombre possible de Juifs, dont plusieurs parents de Fritz Haber.


Note 5 :
En 1933, Fritz Haber dut quitter l’Allemagne en raison des lois nazies à l’encontre des Juifs, et rejoignit l’Angleterre. En 1934, alors qu’il se rendait en Palestine dans le cadre d’une mission pour l’Institut Britannique des Sciences, il mourut dans un hôtel de Bâle.


À Ypres, la beauté de la nature à première vue t’induit en erreur. Tu avales le morceau, trompé par la paix qui imprègne les herbes des champs longeant les tranchées. La paix juste. Regarde-la qui rampe vers toi, un poignard sous sa cape. Le premier coup ne te surprendra pas. Le deuxième, si. C’est la monotonie de la mort qui t’étonnera. Cette répétition extrêmement ennuyeuse des hommes s’effondrant dans leur course contre les balles. Ça t’étonnera, l’insignifiance de ces leçons que seuls les morts ont retenues. La beauté du champ de bataille, elle aussi t’étonnera. Le rythme soutenu des canons. Les couleurs qui fusent chaque fois qu’une roquette embrasse le sol. Le bourdonnement des oreilles. La musicalité des métaux exécutant l’hymne national de la mort, orchestre de battements de cœur, chance inédite de découvrir la brutalité de l’Homme et la délicatesse de l’acier.


Ypres. La voilà, cette cité qui recouvre une tombe immense. La voilà, cette fosse commune qui se fait passer pour une ville. En vérité, je ne sais pas bien ce que je dis. Mais je sais qu’on n’a pas besoin d’une énième tombe de soldat inconnu. Crois-moi. Ce dont on a besoin, c’est d’une tombe pour le chauffeur de bus inconnu. Cet immigré chilien, mort seul dans son lit sans personne pour le pleurer. D’une tombe pour le vendeur de fallafels inconnu, né dans le sud le ventre plein et mort dans le nord le ventre vide. D’une gigantesque tombe pour femmes inconnues. Ces femmes dont le sang suinte à travers les façades fissurées des maisons que l’on tente de colmater à l’enduit. Ces femmes dont on perçoit la plainte étouffée lors des paisibles nuits d’été, et que l’on feint de ne pas entendre. Ces femmes qui ont traversé l’Histoire sur la pointe des pieds pour ne pas réveiller le monstre. Qui ont souffert en silence, certaines de la colère de Dieu si jamais elles disaient non. Ces femmes mangées par le patriarche, avec le consentement de notre silence absolu. Car nous sommes des lâches.


La Première Valse mondiale, invitation générale, salle de bal à ciel ouvert, musique improvisée. Le canon d’un fusil est tombé. Cent ans plus tard, un paysan le trouvera et le prendra pour une flûte. Les dents d’un jeune soldat sont tombées, ainsi qu’un éclat de papillon. Personne ne les trouvera. Une roquette est tombée sur le cimetière, tuant les soldats une deuxième fois. Les rêves de ceux qui pensaient retourner chez eux un jour sont tombés, et de petites plaques métalliques avec leurs noms  gravés dessus sont revenues à leur place. Première Valse mondiale. La ville est tombée sous une balle perdue. Les danseurs sont tous tombés, tous. Les musiciens sont tombés. L’oiseau perché sur l’arbre est tombé. L’arbre est tombé. Et la pomme de Newton est restée suspendue dans les airs. Pas de gravité ici. La seule chose qui retienne les bottes du soldat au sol, c’est la boue. Et moi, je suis l’unique rescapé de cette tuerie grandiose. Je suis le témoin arrivé en retard, qui observe, impassible, les pierres tombales. Mon incrédulité face à leur banalité est semblable à la leur face au visiteur non attendu que je suis, ce spectateur venu d’un pays dont les fils ne sont pas autorisés à témoigner. Une victime sur les tombes des victimes.
- Es-tu venu ici pour tirer profit des enseignements de la civilisation occidentale, pour savoir comment tuer le plus grand nombre possible d’hommes, de la façon la plus moderne qui soit ?
- Non.
- Es-tu venu afin d’apprendre quelque chose de la mort gratuite de six cent mille hommes devenus de l’engrais à coquelicot ?
- Non.
- Es-tu chargé de découvrir une nouvelle façon de recycler les soldats, afin de pouvoir les réemployer une nouvelle fois, dans une nouvelle guerre ?
- Non.
- Es-tu ici pour apprendre à tuer ?
- Non, je suis ici pour apprendre à mourir.


Damas :
J’étais en route vers la mort quand des combattants m’ont stoppé. En me fouillant, ils ont trouvé mon cœur sur moi. Ça faisait longtemps qu’ils n’avaient pas vu quelqu’un portant son cœur sur lui. L’un d’eux a crié : il est en vie ! Et ils ont décidé de me condamner à vivre. Je vois des femmes vêtues de blanc, évoquant des infirmières, sauf qu’elles virevoltent dans les airs. Les piqûres de morphine m’emmènent vers des champs de bataille d’un autre genre, où les arbres sont bleus et les eaux vertes comme l’orange. Je vois des femmes vêtues de blanc me toiser puis s’évaporer. Les piqûres de morphine m’emmènent le long du corridor qui sépare Damas de Stockholm. Je me retrouve en train d’attendre le bus. Je songe à un pays où les gens meurent dans leur lit, entourés de leur famille. Un pays sans publicités pour Coca-Cola, sans partout des affiches de femmes maigres et nues. Je rêve d’une lune bleue que je tiendrais dans la main. D’une route verte. D’un verre d’eau fraîche au mois de juillet sur le balcon d’un appartement surplombant Damas depuis le mont Qassioun. Je rêve que je porte mon cœur sur moi. Que mes amis sont en vie. Qu’on se retrouve le soir au restaurant « Al-normandie », avant d’aller flâner dans les rues de la vieille ville une fois nos poches vides. Que je suis un fou furieux et que la Poésie prend mon parti contre l’Histoire. Je rêve de femmes. Ô Dieu, que j’aime les femmes !  J’ai appris davantage des femmes que de l’école. J’ai appris davantage de la guerre que de la paix. Et je peux vous affirmer que de nombreux soldats deviennent des criminels de guerre et que de nombreux poètes deviennent des criminels de paix. Que les bonnes nouvelles, en temps de guerre, consistent à ne pas être mauvaises. Que ceux qui ont perdu la guerre sont ceux qui y sont morts, dans les deux camps. Que la guerre, dans son enfance, tète déjà le sang des soldats et qu’en grandissant, elle fait rôtir leurs Rangers à feu doux. Et qu’elle ne meurt que quand eux vivent.


Note 6 :
Je pense à la Palestine, le pays qui a inventé Dieu et a causé l’effusion de millions d’âmes en Son nom. Le pays du lait et du miel, où l’on ne trouve ni lait ni miel. Le pays sacré, pour lequel nous avons mené des guerres sacrées et essuyé des défaites sacrées. Nous en avons été expulsés par le fait d’une expulsion sacrée, et nous sommes retrouvés dans des camps de réfugiés, sacrés. Nous sommes morts pour le sacre de la mort. Dans mes pensées, je suis hanté par la voix du cheikh qui me répondait, quoi que je lui demande, par cette ligne du Coran: {Ô vous qui croyez, ne posez pas de questions sur des sujets qui, s'ils étaient révélés, vous feraient du mal}. Je n’ai pourtant jamais cessé de m’interroger…Quelle est la plus éloignée de la Terre : la planète Jupiter, ou la Solution des deux Etats ? Quel est le plus proche de mon cœur : un soldat de mon pays, ou un poète des chez mes ennemis ? Quelle est la pire chose qu’ait créée Alfred Nobel : la dynamite, ou le Prix éponyme ?


Stockholm :
Bon. Me voici désormais à Stockholm. Je savoure le confort d’un pays qui n’a mené aucune guerre depuis deux cent ans. Où tout se passe en silence : la joie, la peine, la folie. Même la violence se vit silencieusement ici. Moi, ce n’est pas du syndrome de Stockholm que je suis atteint, mais du syndrome de Damas. Mais c’est une autre histoire, qui nécessiterait un autre poème pour la raconter et qui, de toute façon, n’existe pas encore. L’important, c’est que je ne me perde plus dans les détails secondaires. Comme le numéro du bus pour aller chez toi, que je n’ai toujours pas retenu, parvenant malgré tout jusqu’à toi chaque fois, pour me glisser à tes côtés dans le lit. Je ne me souviens plus comment ton corps a transformé mon sens de l’espace et de l’orientation. Je n’ai jamais su où se trouvait exactement ta maison. Seulement qu’elle est quelque part sur la carte. Je n’utilise pas de GPS en amour. Ça me gêne, l’idée qu’il connaisse mieux que moi le chemin qui mène à toi. Je t’aime avec un calme meurtrier. Je tombe vers toi, de très haut mais lentement, très lentement, comme si j’utilisais un effet de ralenti. Je tombe dans ton amour. Comme ça. Comme le soldat tombe sous une balle. Comme les prix tombent en bourse. Comme tombent les murs de la ségrégation raciale. Comme tombent les villes assiégées.
Je me souviens des débuts, quand je t’ai dévorée au théâtre. Quand je me suis perdu en toi et que les passants ont pris pitié de moi. Quand un pommier est tombé de ton sac et que nous avons été démasqués. Quand le sexe est devenu maître des lieux et que je suis devenu, moi, aussi hostile qu’une horloge de salle d’attente.
Je n’ai pas encore changé l’ampoule grillée dans ton entrée, comme je te l’avais promis il y a un an. Mais j’ai changé mes complexes concernant la civilisation occidentale. A l’avenir, une femme encore me changera une fois encore, inchallah.
Je me glisse à tes côtés. Tu fais semblant de dormir, mais je sens l’odeur du sexe, à l’érection de tes tétons. Et je sais que tu mens. Menteuse. Tu attends que je me jette sur toi, pour satisfaire la vision orientaliste et les stéréotypes forgés par de longues années de colonisation, sur l’Orient en général et sur le jeune homme arabe en particulier. Mais, malgré toute la débauche de bédouin qui m’habite, je vais te décevoir et envoyer paître mes brebis galeuses sous le nez de ton loup affamé. Et attendre, attendre, attendre…Le loup de ton désir ne déçoit pas mes attentes. Il dépèce mes brebis sur ton lit blanc comme un désert de neige scandinave. Le parfum de ta poitrine interagit avec la lumière jaune de ta chambre et génère un dioxyde soporifique. J’exsude jusqu’à ce que la poétique arabe se mêle à la suédoise. Je ne me perds plus dans les détails secondaires. Une ville où tu ne vis pas n’a aucune importance pour moi. Un pays où tu n’es pas n’est rien pour moi.


Note 7 :
La route vers Damas regorge de souvenirs. Et moi, je suis fatigué depuis l’époque où le camp me nourrit du lait lyophilisé des Nations Unies et que je m’éreinte dans l’asile. La route vers Damas, dont j’ai émigré en 2008, n’a plus de charme pour moi. Après avoir goûté à la liberté, je ne suis plus capable de disparaître derrière les allusions pour échapper aux Renseignements.
La route vers Ypres est pavée de cadavres. Et moi, je suis fatigué depuis que mes cousins m’ont tué, dès l’origine, avant de m’abandonner aux rapaces.
La route vers Stockholm est fermée, en raison des chutes de neige.
La route vers la guerre est dégagée. Il y a une petite aire de repos où s’arrêtent ceux qui se rendent au massacre. Ils se détendent un peu, se ravitaillent en eau, boivent du thé en discutant des raisons de la mort planifiée. Le matin, ils reprennent la route pour aller dialoguer à coup de balles, et moi, je reste suspendu entre les paradoxes. Moi, le témoin arrivé en retard, le martyre jamais advenu. Le tueur et le tué. Le rescapé et la victime. Le peau-rouge. Le peau-bleu. Le peau-vert. Moi, le palestinien noir. À cette guerre, il manque un poème pour que sa métaphore ne soit pas mort-née. Pour que la mort ne devienne pas aussi lourde qu’un poêle en fonte posé sur le récit. La mort ne peut pas me doter d’une patrie. Et quand bien même elle le pourrait, je n’en voudrais pas. Ypres fut un cauchemar qui prit fin il y a cent ans. Damas est un cauchemar qui se déroule en ce moment. Et moi, je suis en suspens à Stockholm. Les soldats ont mis à mort les poèmes que j’avais écrits à Damas. Ceux que j’ai écrits à Ypres ne sont pas montés avec moi dans l’avion. Et les poèmes qui vivent avec moi à Stockholm souffrent d’une cruelle carence en vitamine D.


Ypres :
La guerre est à la porte.


Damas :
À trois heures du matin, des missiles chargés de gaz sarin se sont écrasés en plusieurs points de la banlieue densément peuplée de Damas. Les pupilles se rétractent. Les poumons s’hypertrophient. Les corps des enfants sont pris de secousses rythmées, puissantes. C’est un tremblement de terre d’un autre genre, où les bâtiments restent debout et les corps vacillent. Du vacillement moral qui frappe ce monde.


Stockholm :
La ville est calme.

Traduit de l’arabe par Marianne Babut
Sprache: niederländisch

Schizofrenie

Ieper
In de stad Ieper, die midden tussen de Vlaamse akkers ligt, zoals een naar de wereld opgestoken middelvinger zich in het midden van de hand bevindt … In de stad Ieper, die in de Eerste Wereldoorlog van de kaart is gewist, zoals het Palestijnse volk uit de schoolboeken en de historische archieven is gewist … In de stad Ieper – ik weet niet zeker welke formulering poëtischer is en beter in de context past: 'honderd jaar na zijn  vernietiging', of 'honderd jaar na zijn wederopbouw' … In de stad Ieper, waar je je hand kunt leggen op de geschiedenis die languit voor je ligt als een lijk, waar je de wond kunt aanraken om te ontdekken dat hij nog warm is als de tepel van een vrouw die smelt tussen je lippen … Daar dwaal ik rond, een Palestijnse vluchteling, die tot voor kort nog uit alle boeken, nieuwsberichten, academies en onderzoeken werd geschrapt, want we weten allemaal dat Palestina een land is zonder volk … Hahaha …
Hoe het ook zij: ik, de Palestijnse vluchteling die niet bestond in deze beschaafde wereld, dwaal rond als een archeoloog die met een kolonialistische verkenningsmissie vanachter de oceaan is gekomen en de halve aardbol heeft afgereisd om de barbaarsheid van de homo sapiens van nabij te voelen en de euforie te ervaren van de bevestiging dat Hannah Arendt gelijk had toen ze de banaliteit van het kwaad benadrukte. Ik ben een Palestijns-Syrisch-Zweedse vluchteling, ik draag een broek van het merk Levi's, in San Francisco bedacht door een joodse migrant uit Duitsland. Ik vul mijn camera met foto’s, zoals een boerin uit Rusland de melkemmer onder haar koe vult. Ik knik met mijn hoofd als iemand die de les heeft begrepen: de les van de oorlog. Ik, de Palestijn, verdeeld over tientallen slachtingen, sta hier naakt. Ik probeer me te hullen in mijn gedicht, in de hoop dat het mijn wonden zal verhullen. Beduusd verzamel ik hier en daar mijn brokstukken, zodat ik een getuige kan zijn. Hier sta ik, de gewelddadige Palestijn, volgens de clichés en de stereotypen, afkomstig uit een land dat bekend staat om zijn oorlogen, zoals de oriëntalisten beweren. Ik sta voor jou, bevangen door een hevige gêne, ja, een hevige gêne voor de nietigheid van de oorlogen in mijn land, in vergelijking met de enorme oorlogen in die van jullie. De kleine, onbeduidende oorlogen van mijn land tegenover jullie gigantische, almaar groeiende oorlogsmachine, die alles wat groen en dor is vermorzelt, tegenover jullie inventieve wapens die de oorlog tot een kunst verheffen, tegenover jullie bontgekleurde oorlogen die niets overeind laten staan, tegenover jullie schitterende bloedbaden, o witte mannen.


In de stad Ieper, die zich te midden van de Vlaamse akkers bevindt, zoals het Midden-Oosten zich te midden van de problemen bevindt, verandert de zware erfenis van de oorlog in een succesvolle toeristenattractie. Alles verjaart, behalve in Ieper. Hier wordt de herinnering aan de oorlog juist intenser met het verstrijken van de tijd. De oorlogsherinnering eet de toeristen op en wordt groter, ze eet de veteranen op en wordt groter, ze eet de vertellers op en de kleinkinderen van de mannen die hier zijn gesneuveld, en ze wordt groter. Ze eet de herinnering op van hen die nog niet zijn geboren en groeit als een wijnrank in een pergola. De resten van de wapens die in de akkers zijn gevonden, liggen uitgestald in de etalages van de winkels en de koffiehuizen. Zwart-witfoto’s van strijders, hun snorren puntig als het lemmet van een mes … Overal kom je ze tegen. Alles in de stad is verbonden met de dood. Het graf van de onbekende soldaat lijkt op een open wond, de muziek die al meer dan tachtig jaar elke avond wordt gespeeld, lijkt op een chronische bloeding. De akkers herbergen de herinneringen van de mannen die hier zijn gedood om redenen die ze niet kenden. En de arme stakkers die na de oorlog zijn geboren en geen getuige zijn geweest van zijn schoonheid, worden achtervolgd door zijn verhalen, zo vaak hebben ze ze gehoord. Als je wat beter kijkt zie je in hun ogen de hoop dat er een andere oorlog zal komen en de zekerheid dat dat zal gebeuren, een stellige zekerheid die ze hebben verkregen dankzij hun kennis van de menselijke soort. Dat is het enige wat hen in evenwicht houdt.


Noot 1:
In de Verenigde Staten werd hij de Europese Oorlog genoemd, waarin afgezien van Europeanen Aziaten, Afrikanen en Amerikanen zijn gesneuveld. In Europa werd hij de Grote Oorlog genoemd, maar er was niets groots aan. Ze hadden niet voorzien dat ze later, toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, gedwongen zouden zijn de naam te veranderen van de Grote Oorlog in de Eerste Wereldoorlog. Tot dat moment was de wereld zo romantisch en onschuldig geweest dat niemand had kunnen vermoeden dat twee decennia na het einde van die spontane dans een disco zou beginnen waar iedereen aan deelnam. Niemand geloofde Marx toen die beweerde dat de geschiedenis zichzelf herhaalt: de eerste keer als een tragedie en de tweede keer als een klucht. Dit is ongeveer wat er in Europa gebeurde: de tragedie van de Eerste Wereldoorlog en het carnaval van de Tweede.


In de stad Ieper, waar de geschiedenis in staat is je met stalen ogen aan te kijken en met een slappe hand de slip van je overhemd vast te pakken, waar de afgelopen honderd jaar zo verwarrend zijn dat je niet meer weet waar je staat, waar mannen met snorren als vleugels voldaan op hun dood zijn afgestevend. Zeshonderdduizend mannen verspreid over de akkers, opgelost in de aarde. Hun herinneringen raakten in ontbinding, lekten weg in de bodem en drongen in het gebladerte, de koeienmelk en de klaprozen, ze vervuilden de vlakten met somberheid en een vaag gevoel dat de passerende vrouwen trof met een plotseling verlangen. Hun echtgenoten legden het uit als een lenteallergie, de dichters als een déjà vu. Mannen met snorren als vleugels lazen mijn gedicht voordat ik het had geschreven en rolden vergenoegd een sigaret. Ik zag hoe een van hen zijn vinger legde op de wond van zijn vriend en ik dacht terug aan de ongelovige Thomas. Hij zag mij en dacht terug aan zichzelf. Er zijn daar nog steeds mannen met snorren als vleugels. Er is een eeuw vervlogen en ze zijn er nog. Hun moeders zijn vervuld van de dood en zij zijn er nog, hun geliefden zijn eenzaam oud geworden met andere mannen, en zij zijn er nog. Ze hangen in de ‘ruimte-tijd’, hun laarzen zitten vast in de modder, hun geweren zijn verroest, hun munitie is beschadigd door het water, het chloorgas verspreidt zich nog steeds en zal zich blijven verspreiden tot het Damascus heeft bereikt. In de stad Ieper is de geschiedenis in staat je aan te kijken met stalen ogen. Heden en verleden vermengen zich met het gas. Het gas in de longen van hen die hier zijn gestorven vermengt zich met het gas in de longen van hen die een eeuw later zijn omgekomen in de buitenwijken van Damascus. Niemand heeft de les geleerd, niemand zal haar leren.


Noot 2:
Fritz Haber, de joods-Duitse chemicus, heeft twee keer de kunstmest uitgevonden. De eerste keer toen hij nitrogeen mengde met hydrogeen om explosieven te maken, in een poging een nieuw middel uit te vinden om zo veel mogelijk mensen te doden. Uiteindelijk ontdekte hij ammoniak, dat wordt gebruikt voor de bemesting van akkers. Daarmee heeft hij miljoenen mensen van de hongerdood gered. Hij heeft er de Nobelprijs voor chemie voor gekregen… Hahaha. De tweede keer ontdekte hij chloorgas, waardoor duizenden soldaten door verstikking zijn omgekomen. Hun lichamen dienden als mest voor de Vlaamse akkers.


Noot 3:
Op 22 april 1915 hebben de Duitsers in aanwezigheid van Fritz Haber 5730 cilinders chloridegas op de geallieerden in de  Vlaamse akkers afgeschoten. Duizenden zijn door verstikking omgekomen. Clara Immerwahr, Habers vrouw en net als hij een joods-Duitse scheikundige, heeft een paar dagen na de gasaanval zelfmoord gepleegd, omdat ze zich heftig verzette tegen de beschamende rol die haar echtgenoot speelde in de productie van chemische wapens. De volgende ochtend verliet Haber zijn huis om de eerste chemische gasaanval tegen de Russen aan het Oostfront voor te bereiden.


Noot 4:
Haber zou zijn onderzoek voortzetten. Hij probeerde aan de Duitsers te bewijzen dat hij een echte Duitser was en binnen de onderzoeken die hij uitvoerde, droeg hij bij tot de ontwikkeling van een van de ergste uitvindingen in de geschiedenis: Zyklon A, waaruit later Zyklon B is ontwikkeld, dat de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog hebben gebruikt om zoveel mogelijk joden in de gaskamers te vernietigen, van wie sommigen verwanten waren van Fritz Haber.


Noot 5:
In 1933 vertrok Fritz Haber uit Duitsland en vestigde zich in Groot-Brittannië, vanwege de naziwetten tegen de joden. In 1934 stierf hij in een hotel in Bazel, toen hij op weg was naar Palestina om daar voor het Britse Instituut voor Wetenschappen te gaan werken.


In Ieper word je op het eerste gezicht misleid door de schoonheid van de natuur en hap je toe. Je wordt misleid door de vrede, vermengd met de gewassen in de wei die zich uitstrekt langs de loopgraven. De rechtvaardige vrede. Kijk, daar kruipt ze naar je toe, haar hand, waarin ze het mes draagt, verbergt ze onder haar jas. Je zult niet verrast worden door de eerste steek, maar wel door de tweede, door de eentonigheid van de dood, door de saaie, saaie herhaling van mannen die vallen tijdens het rennen, omdat ze geraakt zijn door een kogel. Je zult verrast worden door de eentonigheid van de lessen die niemand heeft geleerd, behalve zij die zijn gestorven. Je zult verrast worden door de schoonheid van de strijd, door de maat die wordt geslagen door de kanonnen, door de kleuren die meewaaien met elke granaat die de aarde kust, door de oorsuizingen, door de muziek van het metaal dat het volkslied van de dood speelt, door het orkest van de hartkloppingen. Een uitgelezen kans om de wreedheid van de mens en de fijngevoeligheid van het staal te ontdekken.


O Ieper, de stad die een geweldig graf aan het gezicht onttrekt. O massagraf, dat het masker draagt van een stad. Ik weet echt niet wat ik moet zeggen, maar ik ben ervan overtuigd dat we niet nog een graf nodig hebben voor een onbekende soldaat. Geloof me, we hebben een graf nodig voor de onbekende buschauffeur, die migrant uit Chili, die alleen in zijn bed is gestorven zonder dat iemand hem miste, of een graf voor de onbekende falafelverkoper die met een volle buik werd geboren in het zuiden en hongerig stierf in het noorden, we hebben een groot graf nodig voor de onbekende vrouwen, wier bloed dat sijpelt uit de kieren van de muren we over proberen te schilderen, vrouwen wier zachte gekerm we horen in stille zomernachten, terwijl we doen alsof we het niet merken. Vrouwen die op hun tenen de geschiedenis hebben doorkruist om het beest niet wakker te maken, vrouwen die in stilte hebben geleden, in de vaste overtuiging dat God kwaad zou worden als ze nee zouden zeggen, vrouwen die zijn opgegeten door de patriarch, waarna wij er – laf als we waren – het zwijgen toe deden.
Zij was de Eerste Werelddans, waarvoor iedereen was uitgenodigd, met een danszaal in de openlucht. Flarden van tonen. De loop van een geweer viel op de grond en zou honderd jaar later worden gevonden door een boer die dacht dat het een fluit was. Tanden vielen uit de mond van een jonge soldaat door de splinter van een vlinder. Niemand zou ze vinden. Er viel een bom op een graf en de dode soldaten werden voor de tweede keer gedood. De dromen van hen die dachten dat ze zouden terugkeren vielen neer. Er kwamen enkel kleine metalen plaatjes terug, met daarin hun namen gegraveerd. De Eerste Werelddans. Er viel een stad door een verdwaalde kogel. Alle dansers vielen, allemaal. De muzikanten vielen, de vogel die in de boom zat viel, de boom viel, maar de appel van Newton bleef in de lucht hangen. Geen zwaartekracht hier. Alleen de modder heeft greep op de laarzen van de soldaten. En ik ben de enige overlevende van deze schitterende massaslachting, ik ben de getuige die te laat is gekomen. Kalm bekijk ik de grafstenen, mijn geschoktheid door hun banaliteit lijkt op hun geschoktheid door een onverwachte bezoeker, een getuige uit landen waarvan het de kinderen niet is toegestaan een getuigenis af te leggen. Een slachtoffer dat de graven van slachtoffers bezoekt.
‘Ben je hier gekomen om te leren van de lessen van de westerse beschaving: hoe je zoveel mogelijk mannen kunt doden met de meest geavanceerde middelen die de beschaving heeft voorgebracht?’
‘Nee.’
‘Ben je gekomen om te leren van de ervaring van de zinloze dood van zeshonderdduizend mannen die mest zijn geworden voor de klaprozen?’
‘Nee.’
‘Moet je een nieuwe manier ontdekken om soldaten te recyclen, zodat ze opnieuw kunnen worden gebruikt in andere oorlogen?’
‘Nee.’
‘Ben je hier om te leren hoe je moet doden?’
‘Nee, ik ben hier om te leren hoe je moet sterven.’


Damascus
Ik was op weg naar de dood, toen de strijders me tegenhielden. Ze fouilleerden me en ontdekten dat ik mijn hart bij me had. Het was lang geleden dat ze een hart en zijn eigenaar samen hadden gezien. Een van hen schreeuwde: ‘Hij leeft nog’, en ze besloten me te veroordelen tot het leven. Ik zag vrouwen in witte kleren die leken op verpleegsters, maar ze zweefden door de lucht. De morfine-injecties brachten me naar strijdperken van een andere soort, waar de bomen blauw waren en het water groen als sinaasappels. Ik zag vrouwen in witte kleren die me aanstaarden en zich langzaam in het onbekende begaven. De morfine-injecties brachten me in de tunnels tussen Damascus en Stockholm. Toen zat ik ineens op de bus te wachten en dacht ik aan een land waarin de mensen sterven in hun bed, omringd door familieleden, waar niet overal coca-colareclames of foto’s van magere, naakte vrouwen hangen. Ik droom dat ik een blauwe maan in mijn hand houd, dat de weg groen is en dat ik koud water drink in juli op een dakterras dat vanaf de Kassioenberg uitkijkt over Damascus. Ik droom dat mijn hart bij me is, dat mijn vrienden nog in leven zijn en dat we elkaar ’s avonds zullen ontmoeten in restaurant Normandie. Daarna zullen we, als we blut zijn, door de straten van de oude stad slenteren. Ik droom dat ik ontembaar ben en dat het gedicht samen met mij in opstand komt tegen de geschiedenis. Ik droom van vrouwen, mijn God, wat houd ik van vrouwen. Ik heb meer van vrouwen geleerd dan van scholen, ik heb meer van de oorlog geleerd dan van de vrede. Ik kan jullie verzekeren dat veel soldaten veranderen in oorlogsmisdadigers, dat veel dichters veranderen in vredesmisdadigers, dat goed nieuws in de oorlog betekent dat er geen slecht nieuws is, dat de verliezers in de oorlog de slachtoffers zijn, aan beide kanten. Dat de oorlog in zijn jeugd wordt gezoogd met het bloed van de soldaten en dat hij, wanneer hij ouder wordt, hun schoenen roostert op een zacht vuur. Dat hij sterft als zij blijven leven.


Noot 6:
Ik denk aan Palestina, het land dat God heeft uitgevonden en dat in Zijn naam het bloed van miljoenen zielen heeft vergoten. Het land van melk en honing, waar geen melk en honing te vinden is. Het heilige land, omwille waarvan we ons in heilige oorlogen hebben gestort, waarin we heilige nederlagen hebben geleden, vanwaar we een heilige uittocht hebben ondernomen, omwille waarvan we in heilige vluchtelingenkampen hebben gewoond en een heilige dood zijn gestorven. Als ik denk aan Palestina, word ik achtervolgd door de stem van de sjeik die steeds wanneer ik hem iets vroeg, een regel uit de Koran reciteerde: ‘Jullie die geloven! Vraagt niet naar dingen die jullie zullen kwellen als ze jullie bekend worden.” *Ik vraag me nog steeds af wat verder is verwijderd van de aarde: Jupiter of de tweestatenoplossing? Wie is meer verwant aan mijn ziel: een soldaat uit mijn land of een dichter onder mijn vijanden? Wat is het ergste dat Alfred Nobel heeft gecreëerd? Het dynamiet of de Nobelprijs?


Stockholm
Goed, ik woon nu in Stockholm, ik geniet van de luxe in een land dat al tweehonderd jaar geen oorlog meer heeft gevoerd. Waar alles zich in stilte voltrekt: blijdschap, verdriet, waanzin, zelfs het geweld vindt plaats in stilte. Toch lijd ik niet aan het stockholmsyndroom, maar aan het syndroom van Damascus. Maar dat is een ander verhaal, dat een ander gedicht vereist om het te vertellen, omdat het er eigenlijk nooit geweest is. Waar het om gaat, is dat ik niet meer geïnteresseerd ben in onbeduidende details. Tot de dag van vandaag heb ik het nummer van de bus die naar jou huis rijdt niet kunnen onthouden. En toch weet ik je altijd te vinden en kruip ik naast je in bed. Ik herinner me niet meer hoe jouw lichaam mijn begrip van plaats en richting heeft veranderd. Eigenlijk weet ik niet waar dit huis zich precies bevindt. Ergens op de kaart. Ik gebruik geen gps in de liefde. Het stoort me dat hij de weg naar jouw huis beter kent dan ik. Ik houd van je met een dodelijke kalmte, ik daal op je neer vanuit een enorme hoogte, maar wel langzaam, heel langzaam, als in slow motion. Ik val voor je. Zo. Zoals soldaten vallen door een kogel, zoals koersen vallen op de beurs, zoals de muren van de apartheid vallen, zoals belegerde steden vallen.
Ik herinner me het begin, toen ik je opat in het theater, toen ik in je verdwaalde en de voorbijgangers medelijden met me kregen, toen er een appelboom uit je tas viel en onze affaire aan het licht kwam, toen alles om seks draaide en ik vijandig werd als een wandklok in een wachtkamer.
Ik heb de doorgebrande lamp in de hal van je woning niet vervangen, zoals ik je een jaar geleden heb beloofd, maar wel heb ik mijn oordeel over de westerse beschaving vervangen. Ik hoop dat in de toekomst een andere vrouw op een ander moment mij zal vervangen.
Ik kruip naast je en je doet alsof je slaapt, maar je opgerichte tepels ruiken naar seks, dus weet ik dat je liegt, dat je liegt en dat je wil dat ik je verslind, want dat zou beantwoorden aan de oriëntalistische visie en de stereotype beelden over het Oosten die de lange jaren van kolonialisme hebben achtergelaten, in het bijzonder over jonge Arabische mannen. Maar met alle bedoeïenensluwheid die ik in me heb, stel ik je teleur. Ik laat mijn arme lammetjes grazen voor jouw hongerige wolf en ik wacht en wacht en wacht … De wolf van jouw lust voldoet aan mijn verwachtingen. Hij verscheurt het vlees van mijn lammetjes op jouw witte bed, dat lijkt op een Zweedse sneeuwwoestijn. De geur van je borsten reageert met het gele licht van je kamer en ontwikkelt slaperigheidsdioxide. Ik zweet, tot de Arabische gedichten versmelten met de Zweedse. Ik ben niet meer geïnteresseerd in onbeduidende details, ik heb geen oog meer voor steden waar jij niet woont. Ik heb geen oog meer voor een land waarin jij niet leeft.


Noot 7:
De weg naar Damascus is vol herinneringen en ik ben moe, sinds het kamp me voedde met de poedermelk van de Verenigde Naties en me belastte met het vluchtelingschap. De weg naar Damascus die ik in 2008 heb verlaten, bekoort me niet meer, want nu ik de smaak van de vrijheid heb geproefd, lukt het me niet meer me te verstoppen achter metaforen om aan de geheime agenten te ontsnappen.
De weg naar Ieper is geplaveid met lijken en ik ben moe sinds mijn neven me hebben gedood en me als voer voor de vogels hebben achtergelaten.
De weg naar Stockholm is afgesloten door zware sneeuwval.
De weg naar de oorlog is rustig. Er is een kleine pleisterplaats, waar zij die op weg zijn naar de slachting neerstrijken om even uit te rusten en water in te slaan. Ze drinken thee en bespreken de oorzaken van de voorgeprogrammeerde dood. De volgende ochtend zetten ze hun weg voort om in debat te gaan met de kogels, terwijl ik blijf hangen tussen uitersten. Ik ben de getuige die te laat was, de martelaar die nooit is aangekomen. De doder en de gedode, de misdadiger en het slachtoffer. Ik, de rode Indiaan. Ik, de blauwe Indiaan. Ik, de groene Indiaan. Ik, de zwarte Palestijn, en deze oorlog waaraan een gedicht ontbreekt om te voorkomen dat de metafoor dood wordt geboren, om te voorkomen dat de dood zwaar wordt als een bronzen kachel die drukt op het verhaal. De dood kan mij geen vaderland geven en al zou hij het kunnen, dan wil ik het niet. Ieper was een nachtmerrie die honderd jaar geleden is geëindigd, Damascus is een nachtmerrie die zich nu voltrekt, en ik hang in Stockholm. De gedichten die ik in Damascus heb geschreven zijn geëxecuteerd door de soldaten, de gedichten die ik in Ieper heb geschreven, zijn niet met mij in het vliegtuig gestapt en de gedichten die zich met mij in Stockholm bevinden, lijden onder een ernstig gebrek aan vitamine D.


Ieper
De oorlog achter de deur.


Damascus
Om drie uur ’s nachts vallen raketten geladen met zenuwgas op een aantal plekken in de dichtbevolkte buitenwijken van Damascus. De pupillen van de ogen vernauwen zich, het zicht verwijdt zich, de lichamen van de kinderen schokken met regelmatige, heftige bewegingen. Dit is een aardbeving van een andere soort, waarin de huizen overeind blijven en het de lichamen zijn die trillen. Het is een morele schok die deze wereld treft.


Stockholm
De stad is rustig.




* Soera van de tafel: 6:101. Vertaling van Fred Leemhuis.


Translation: Djûke Poppinga
vorheriges Gedicht
   (جبل قاسيون - Mount...)
9 / 11
nächstes Gedicht
(إلى الشام)   
alle Gedichte anhören

Ghayath Almadhoun

غياث المدهون

Foto © Cato Lein
* 05.09.1979, Damaskus, Syrien
lebt in: Berlin / Stockholm, Schweden

Ghayath Almadhoun is a Palestinian poet born in Damascus in 1979 and immigrated to Sweden in 2008. Right now, he lives in between Berlin & Stockholm. Almadhoun has published four collections of poetry, the latest “Adrenaline” in Milano 2017. In Sweden, he has been translated and published in two collections: Asylansökan (Ersatz, 2010), which was awarded the Klas de Vylders stipendiefond for immigrant writers. He also authored Till Damaskus (Albert Bonniers Förlag, 2014) together with the Swedish poet Marie Silkeberg. which was included in “Dagens Nyheter” (the largest Swedish newspaper) literary critic list for Best New Books and converted to a Radio Play for Swedish National Radio. With Silkeberg, Almadhoun has also made several poetry films. His work has been translated into Swedish, German, Greek, Slovenian, Italian, English, Dutch, French, Spanish, Czech, Croatian, Albanian, Lithuanian, Indonesian, Macedonian, Bengali, Persian, Hindi, Maltese, and Chinese.

 Foto © Cato Lein
The Dutch translation of Almadhoun's poems, Weg van Damascus, (Uitgeverij Jurgen Maas) Amsterdam 2014, was one of the top 10 selling poetry books in Belgium for several weeks in 2015 & 2017.

His poetry has been part of many artist's works, for example, the renowned American artist Jenny Holzer has projected poems by Almadhoun in “For Aarhus” Aarhus, Danmark, "MASS MoCA" Massachusetts, USA, "Off-White" Florence, Italy, Blenheim Palace, England & "Tutta la Verità" Bergamo, Italy. Also, the legendary artist Blixa Bargeld has read loudly his poems in Norway & Greece.

Lately, he had published together with the Dutch poet Anne Vegter, the poetry collection "ik hier jij daar" (Uitgeverij Jurgen Maas) Amsterdam 2017. Also, the book was one of the top 10 selling poetry books in Belgium for several weeks in 2017.

Adrenalin a selection of his poems translated into English by Catherine Cobham released from Action Books, USA, on 15th November 2017.
Adrenalin was on the 2018 BTBA longlist, Best Translated Book Award in the Us, and on the Small Press Distribution list of Poetry Bestsellers for four months - December 2017, January 2018, February 2018 & January 2019.

"Ein Raubtier namens Mittelmeer" a selection of Ghayath Almadhoun's poems translated into German by Larissa Bender released on the 9th February 2018 by (Arche Literatur Verlag AG) Zürich / Hamburg.
The book ranked number 1 on "Litprom-Bestenliste / Sommer 2018" list for the best books translated into German.

Recently his poetry was published in three books in Bengali, Persian, and Italian.

Almadhoun awarded the DAAD Artists-in-Berlin Program scholarship (Berliner Künstlerprogramm des DAAD) 2019 / 2020.

Publikationen
  • قصائد سقطت سهوًا

    published by the Arabic Writers Union

    Damascus: Arab Writers Union, 2004

  • كلما اتسعت المدينة ضاقت غرفتي

    published by the Ministry of Culture in Syria on the occasion of Damascus as Capital for Arabic Culture

    Damascus: Damascus Capital for Arabic Culture, 2008

  • Asylansökan

    Poems translated into Swedish

    Stockholm: Ersatz Verlag, 2010

  • Prestolnica

    Poems translated into Slovenian

    Ljubljana: Studentska Zalozba, 2012

  • The City

    Poetry film together with Marie Silkeberg

    2012

  • Your Memory is My Freedom

    Poetry film together with Marie Silkeberg

    2012

  • Till Damaskus

    Poetry collection by Ghayath Almadhoun & Marie Silkeberg

    Translation of the Arabic poems into Swedish: Ghayath Almadhoun & Marie Silkeberg

    Stockholm: Albert Bonniers Förlag, 2014

  • لا أستطيع الحضور

    published by the Arab Institute for Research and Publishing in Beirut and Amman

    Beirut: Airpbooks, 2014

  • Weg van Damascus

    Poetry collection translated into Dutch

    Amsterdam: Uitgeverij Jurgen Maas, 2014

  • The Celebration

    Poetry film together with Marie Silkeberg

    2014

  • Snow

    Poetry film together with Marie Silkeberg

    2015

  • أدرينالين

    Published by Almutawassit in Milano

    Milano: Almutawassit, 2017

  • ik hier jij daar

    together with Anne Vegter

    Amsterdam: Uitgeverij Jurgen Maas, 2017

  • Ein Raubtier, das Mittelmeer heißt

    Hamburg: Arche Literatur Verlag AG, 2018

  • Adrenalin

    Poetry selection translated into Bengali by Manos Chakraborty

    West Bengal, India: November 2019

  • آدرنالین

    Poetry selection translated into Persian by Sara Rahmati

    Iran: Nashre Markaz, 2019

  • Évian

    Poetry Film

    Best Poetry Film 2020 - ZEBRA poetry film festival

    Berlin: 2020

  • Adrenalina

    Poetry book translated into Italian by Jolanda Guardi

    Milano: Edizioni Centro Studi Ilà®, 2021

Preise
  • 2005 Almazraa prize

  • 2008 Damascus Arab Capital of Culture prize for young writers

  • 2012 Klas de Vylders prize

  • 2008 The DAAD Artists-in-Berlin Program award scholarship (Berliner Künstlerprogramm des DAAD)

  • 2020 Best Poetry Film 2020 - ZEBRA poetry film festival

Links
  • Ghayath Almadhoun's Homepage

  • Ghayath Almadhoun @ newzglobe

    Poetry film

  • 10 Things To Remember About Syrian Poetry

  • Two poems in The Guardian

    Translation Tuesdays

  • In Conversation: Ghayath Almadhoun - Asymptote

    Interview

  • With Jenny Holzer

    Poems by Almadhoun has been projected by renowned American artist Jenny Holzer

  • With Dror Feiler & Blixa Bargeld

Gedicht merken / zur Liste

2 mal gemerkt

in folgenden Listen enthalten
  • ( al-arabiyyah )
    erstellt von felisalgado
alle öffentlichen Listen

Gedicht schon auf Favoritenliste

Wenn Du Dir Gedichte merken möchtest, werde einfach Community-Mitglied.

Jetzt Anmelden
weitere Autor:innen aus Schweden weitere Gedichte auf arabisch Übersetzungen arabisch Ghayath Almadhoun als Übersetzer:in

Zufallsgedicht

PUSH!

gedicht page complete: (8,139s)
  • About
  • Newsletter
  • Blog
  • Links
  • Impressum
  • Datenschutz
lyrikline ist ein Projekt vom Haus für Poesie in Kooperation mit den internationalen Netzwerkpartnern von lyrikline
Autor:innen Übersetzer:innen