Luljeta Lleshanaku

الألبانية

Evelyne Noygues

الفرنسية

MESHKUJ

Qenia njerëzore është si një gjuhë e vdekur
prej saj mbetet vetëm një shprehje, citim, apo një fjalë e vetme.

Por një baba pa djem është një mutacion;
emri i tij do të qarkulloje nga njëri vesh në tjetrin
përmes një fryme të pastër femërore
i artikuluar si një ëndërr pa konflikt
e vështire për t’u mbajtur mend të nesërmen.

Gjashtë vajza; secila prej lindjeve qe një dështim
si tregtari i arit
që kthehet në shtëpi vetëm me mëndafsh dhe çajëra kurues.

Pa një djalë në familje,
pa një lumë për të derdhur mbeturinat toksike
të zemërimit të tij bardhë e zi.
Pa dikë për të parashikuar luftën në skeletin e kafshëve të shtëpisë
pas darke,
– luftërat, lindjet vdekjet
kur jeta dembeloset në paqe.

Qeliza e tij është një shpellë
me skica naïve prej karboni:
gjahtari kundër bishës, gjahtari kundër natyrës
deri në çastin kur një grua shfaqet afër zjarrit.
Atëherë e tij fuqia zhvendoset nga muskujt
tek sytë
dhe këndi i shigjetës bëhet i paqartë.

Ky është fundi i epokës së akullit
dhe fundi i qartësisë.

Dhe është një sekret që i përthith burrat nga brenda
si Yjet Xhuxha,
duke i transfomuar nga të verdhë, në të bardhë
dhe pastaj … të zinj, një njollë në kozmos.
Pa një djalë për t’ia përcjellë këtë
jo vetë të fshehtën
por artin e vetmisë.

© Luljeta Lleshanaku
من: Fëmijet e natyrës
Tirana: ombra GVG, 2006
الإنتاج المسموع: Literaturwerkstatt Berlin, 2013

DES HOMMES

L’être humain est tel une langue morte.
Il n’en reste qu’une expression, une citation ou juste un mot.

Mais un père sans fils est un mutant ;
son nom circulera de bouche à oreille
à travers un pur souffle féminin
proféré comme un rêve sans conflit,
difficile de s’en souvenir au réveil.

Six filles ; chacune de ces naissances fut un échec
comme lorsque le marchand d’or
revient à la maison avec de la soie et des herbes médicinales.

Sans un seul fils dans la famille,
sans un seul cours d’eau pour éliminer les éclats toxiques
de sa colère noire et blanche.
Sans personne après dîner pour lire le destin
dans les os des animaux domestiques sacrifiés
- guerres, naissances et morts
quand la vie s’étire paresseuse en temps de paix.
 
Sa cellule est une grotte
couverte de dessins naïfs au crayon :
chasseur bravant les bêtes et la nature
jusqu’au moment où une femme se montre près du feu.
Alors son ardeur se déplace de ses muscles à ses yeux
et la pointe de sa flèche devient indécise.

C’est la fin de l’ère glacière
la fin de toute clarté.

C’est un secret qui aspire les hommes de l’intérieur
comme les Etoiles naines,
les faisant passer du jaune au blanc
puis… au noir, tache interstellaire dans l’univers.
Sans un fils à qui transmettre
pas tant le mystère en soi
que l’art de la solitude.

Traduit de l’albanais par Evelyne Noygues © 2020